اختلال پانیک
اختلال پانیک
اختلال پانیکبسیاری از افراد در طول زندگی خود دچار اختلال پانیک می شوند و حالاتی را تجربه می کنند. آن ها به طور ناگهانی اضطراب و ترس بیش از حد تصوری را در خود حس می کنند، این حالت چند دقیقه به طول می انجامد، ضربان قلب بالا می رود، به شدت عرق می کنند و فرد احساس می کند که قادر به نفس کشیدن نیست. افراد مبتلا به اختلال هراس، پانیک اتک را به عنوان یکی از اصلی ترین نشانه های آن تجربه می کنند. اما خبر خوش این است که پانیک اتک و اختلال هراس قابل درمان می باشد.
اختلال پانیک چیست؟
اختلال پانیک چیست؟اختلال پانیک هنگامی اتفاق می افتد ک حملات غیر منتظره ای از وحشت تکرار شود. DSM-5 حملات وحشت را ترس ناگهانی و ناراحتی شدید تعریف می کند که در عرض چند دقیقه به اوج خود می رسد. افراد مبتلا به این اختلال با ترس از حمله وحشت زندگی می کنند. ممکن است هنگامی که احساس وحشت ناگهانی می کنید علائم جسمی مانند ضربان قلب، مشکلات تنفس و عرق کردن را تجربه کنید.
اکثر افراد یکی دو بار در زندگی خود یک حمله وحشت را تجربه می کنند. انجمن روانشناسی آمریکا گزارش می دهد که از هر 75 نفر 1 فرد ممکن است اختلال هراس را تجربه کند. بعد از اینکه حداقل یک ماه (یا بیشتر) نگرانی مداوم یا نگرانی در مورد حملات هراس (یا عواقب آن) را داشته باشید، اختلال هراس وجود دارد. گاهی حتی علائم این اختلال می تواند کاملاً طاقت فرسا و ترسناک باشد، اما با درمان می توان حملات پانیک را مدیریت و بهبود داد. جستجوی درمان پانیک مهمترین بخش برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی شما است.
نشانه ها و تشخیص پانیک
علائم حمله پانیک می تواند شامل موارد زیر باشد:
- افزایش هوشیاری برای خطر و علائم فیزیکی
- تفکر مضطرب و غیر منطقی
- احساس شدید ترس، خطر یا پیش‌بینی
- ترس از دیوانه شدن، از دست دادن کنترل یا مردن
- احساس سبکی سر و سرگیجه
- سوزن سوزن شدن و لرز، به ویژه در بازوها و دست ها
- لرزیدن یا لرزش، عرق کردن
- گرگرفتگی
- ضربان قلب تسریع شده
- احساس انقباض در قفسه سینه
- مشکلات تنفسی، از جمله تنگی نفس
- حالت تهوع یا ناراحتی شکمی
- عضلات منقبض
- دهان خشک
- احساس غیر واقعی بودن و دوری از محیط.
- پاسخ “فرار یا جنگ”.
هنگامی که بدن با خطر فوری روبرو می شود، مغز به سیستم عصبی خودمختار دستور می دهد تا پاسخ “پرواز یا مبارزه” را فعال کند. بدن پر از مواد شیمیایی از جمله آدرنالین است که باعث تغییرات فیزیولوژیکی می شود. به عنوان مثال، ضربان قلب و تنفس تسریع می شود و خون به عضلات منتقل می شود تا برای مبارزه فیزیکی یا فرار آماده شود.
گفته می‌شود که حمله پانیک زمانی رخ می‌دهد که پاسخ «فرار یا جنگ» آغاز می‌شود اما هیچ خطری در حال وقوع نیست. فرد ممکن است علائم حمله پانیک را در موقعیت‌های بی‌ضرر و ظاهراً بدون استرس، مانند تماشای تلویزیون یا هنگام خواب تجربه کند.
برخی از عواملی که می توانند بدن را برای فعال کردن نامناسب پاسخ «فرار یا مبارزه» تحریک کنند عبارتند از:
استرس مزمن (مداوم) – این باعث می شود بدن سطوح بالاتر از حد معمول مواد شیمیایی استرس مانند آدرنالین تولید کند.
استرس حاد (مانند تجربه یک رویداد آسیب زا) – می تواند به طور ناگهانی بدن را با مقادیر زیادی از مواد شیمیایی استرس پر کند.
هیپرونتیلاسیون معمولی – تعادل گازهای خون را به هم می زند زیرا دی اکسید کربن کافی در خون وجود ندارد.
ورزش شدید بدنی – برای برخی افراد، ممکن است واکنش‌های شدیدی ایجاد کند.
مصرف بیش از حد کافئین – کافئین موجود در قهوه، چای و سایر نوشیدنی ها یک محرک قوی است.
بیماری – ممکن است باعث تغییرات فیزیکی شود.
تغییر ناگهانی محیط – مانند راه رفتن در یک محیط شلوغ، گرم یا گرفتگی.
علت های پانیک
مشخص شده است که ژنتیک نقش مهمی در تعیین احتمال ابتلای فرد به حملات پانیک دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن یک خویشاوند درجه یک مانند والدین یا خواهر و برادری که از حملات پانیک رنج می‌برد، این احتمال را افزایش می‌دهد که در مقطعی از زندگی خود نیز دچار حملات پانیک شوید.
سایر علل حملات پانیک را می توان به عوامل روانشناختی، دارویی (مربوط به استفاده و اثرات داروها) و عوامل محیطی تقسیم کرد.
علل روانی حملات پانیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استرس مزمن
- عزت نفس پایین
- یک وضعیت سلامت روانی موجود مانند اضطراب، افسردگی، اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- فوبیا – افراد ممکن است حملات پانیک را در نتیجه مستقیم قرار گرفتن در معرض یک شی یا موقعیت فوبیا تجربه کنند.
- فقدان قاطعیت – مجموعه رو به رشدی از شواهد از این ایده حمایت می‌کند که کسانی که از حملات پانیک رنج می‌برند درگیر یک سبک ارتباطی منفعلانه یا تعامل با دیگران هستند.
علل فارماکولوژیک حملات پانیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ترک الکل، مواد مخدر یا دارو
- عوارض دارویی
- مصرف بیش از حد کافئین
علل محیطی حملات پانیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
بیماری های فیزیکی مزمن مانند سرطان
تغییرات مهم زندگی مانند از دست دادن شغل، پدر و مادر شدن و تغییر خانه
تجربه یک فقدان شخصی قابل توجه، از جمله سوگ، یا شکستن رابطه با یک شریک عاشقانه
«حفظ رفتار» مانند اجتناب از موقعیت‌ها یا محیط‌های وحشت‌انگیز، خودگویی مضطرب/منفی، باورهای ناکارآمد، و احساسات پنهان‌شده
اگرچه دلایل زیادی وجود دارد که شما ممکن است با اختلال پانیک دست و پنجه نرم کنید، اما گاهی اوقات حملات پانیک بدون هیچ دلیلی ممکن است رخ دهد. حملات پانیک غیرمنتظره هیچ محرک آشکاری ندارند و ممکن است در هر زمانی رخ دهند.
درمان اختلال پانیک
درمان می تواند به کاهش شدت و دفعات حملات پانیک کمک کند و عملکرد شما را در زندگی روزمره بهبود بخشد. گزینه های اصلی درمان روان درمانی و دارو هستند. یک یا هر دو نوع درمان ممکن است توصیه شود، بسته به ترجیح شما، سابقه شما، شدت اختلال هراس شما و اینکه آیا شما به درمانگرانی که آموزش های ویژه در درمان اختلالات پانیک دارند دسترسی دارید یا خیر.
روان درمانی
روان درمانی که گفتار درمانی نیز نامیده می شود، درمان انتخاب اول موثر برای حملات پانیک و اختلال پانیک در نظر گرفته می شود. روان درمانی می تواند به شما در درک حملات پانیک و اختلال پانیک کمک کند و یاد بگیرید که چگونه با آنها کنار بیایید.
نوعی از روان درمانی به نام رفتار درمانی شناختی می تواند به شما کمک کند از طریق تجربه خود یاد بگیرید که علائم هراس خطرناک نیستند. درمانگر به شما کمک می کند تا به تدریج علائم حمله پانیک را به روشی ایمن و تکراری دوباره ایجاد کنید. در این حالت در زمان احساسات فیزیکی وحشت دیگر احساس خطر نمی کنند، حملات شروع به برطرف شدن می کنند. درمان موفقیت آمیز همچنین می تواند به شما کمک کند بر ترس از موقعیت هایی که به دلیل حملات پانیک از آنها اجتناب کرده اید غلبه کنید.
دیدن نتایج حاصل از درمان می تواند زمان و تلاش لازم را داشته باشد. ممکن است شاهد کاهش علائم حمله پانیک در طی چند هفته باشید و اغلب علائم به طور قابل توجهی کاهش می یابند یا ظرف چند ماه از بین می روند. می‌توانید برای اطمینان از اینکه حملات پانیک شما تحت کنترل باقی می‌مانند یا برای درمان عود، بازدیدهای تعمیراتی را برنامه‌ریزی کنید.
دارودرمانی پانیک
اگر این مشکل برای شما باشد، داروها می توانند به کاهش علائم مرتبط با حملات پانیک و همچنین افسردگی کمک کنند. چندین نوع دارو در مدیریت علائم حملات پانیک موثر هستند، از جمله:
مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs). به طور کلی بی خطر با خطر کم عوارض جانبی جدی، داروهای ضد افسردگی SSRI معمولاً به عنوان اولین انتخاب از داروها برای درمان حملات پانیک توصیه می شوند. SSRI های تایید شده توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان اختلال هراس عبارتند از فلوکستین (پروزاک)، پاروکستین (پاکسیل، پکسوا) و سرترالین (زولوفت).
مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs). این داروها دسته دیگری از داروهای ضد افسردگی هستند. SNRI ونلافاکسین (Effexor XR) برای درمان اختلال پانیک مورد تایید FDA است.
بنزودیازپین ها این آرام بخش ها مضعف سیستم عصبی مرکزی هستند. بنزودیازپین های مورد تایید FDA برای درمان اختلال هراس شامل آلپرازولام (زاناکس) و کلونازپام (کلونوپین) هستند. بنزودیازپین‌ها معمولاً فقط به‌صورت کوتاه‌مدت استفاده می‌شوند، زیرا می‌توانند عادت‌ساز باشند و باعث وابستگی ذهنی یا فیزیکی شوند. اگر با مصرف الکل یا مواد مخدر مشکل داشتید، این داروها انتخاب خوبی نیستند. آنها همچنین می توانند با داروهای دیگر تداخل داشته باشند و عوارض جانبی خطرناکی ایجاد کنند.
اگر یک دارو برای شما خوب کار نمی کند، پزشک ممکن است تغییر به داروی دیگر یا ترکیب برخی داروها را برای افزایش اثربخشی توصیه کند. به خاطر داشته باشید که ممکن است چند هفته پس از اولین شروع مصرف دارو طول بکشد تا متوجه بهبود علائم شوید.
همه داروها خطر عوارض جانبی دارند و برخی از آنها ممکن است در شرایط خاصی مانند بارداری توصیه نشود. با پزشک خود در مورد عوارض و خطرات احتمالی صحبت کنید.
دکتر متخصص درمان پانیک
دکتر هاله شایسته
دکتر محبوبه امیدی نژاد
دکتر زهرا آراسته
