تریکوتیلومانیا یا وسواس کندن مو، یک اختلال روانشناختی شایع اما کمتر تشخیص داده شده است. افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا تمایل شدیدی به کندن موهای خود دارند. بسیاری از افرادی که تریکوتیلومانیا دارند ممکن است ندانند که یک بیماری قابل تشخیص دارند. آنها ممکن است به سادگی کشیدن موهای خود را یک عادت بد بدانند. برخی دیگر ممکن است علائم جسمی و روانی شدیدی را تجربه کنند.

این مقاله علائم و علل تریکوتیلومانیا و همچنین گزینه های مختلف درمان وسواس موکنی موجود را بیان می کند.

تریکوتیلومانیا چیست؟

افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا میل شدیدی برای کندن موهای خود دارند. اکثرا موهای سرشان را می کشند. با این حال، برخی از افراد ممکن است موهای ریش، مژه یا ابروهای خود را نیز بکنند. برخی از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا نیز موهایی را که بیرون می کشند می خورند. این وضعیت تریکوفاژی نامیده می شود که می تواند مشکلات قابل توجهی در دستگاه گوارش ایجاد کند.

اکثر افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا در سنین نوجوانی دچار این بیماری می شوند. برخی از این افراد ممکن است در طول بزرگسالی به طور مداوم یا متناوب با این بیماری دست و پنجه نرم کنند.

وسواس کندن مو یا تریکوتیلومانیا چه کسانی را مبتلا می کند؟

پزشکان تردید دارند که بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا هستند اما هرگز آن را گزارش نمی کنند. طبق مقاله ای در مجله آمریکایی روانپزشکی، محققان تخمین می زنند که تریکوتیلومانیا بین 0.5٪ تا 2٪ از جمعیت را تحت تأثیر قرار می دهد.

به نظر می رسد تریکوتیلومانیا در دوران نوجوانی در بین مردان و زنان به طور مساوی شایع باشد. با این حال، زنان بالغ بیشتر از مردان این بیماری را گزارش می کنند.

علائم وسواس کندن مو یا تریکوتیلومانیا

فرد مبتلا به تریکوتیلومانیا ممکن است علائم رفتاری و فیزیکی زیر را تجربه کند:

• کشیدن مکرر موهایشان، اغلب بدون هیچ آگاهی
• احساس آرامش بعد از کندن مو
• ناتوانی در توقف کشیدن مو، علیرغم تلاش های مکرر برای توقف
• اضطراب و استرس مربوط به کشیدن مو
• نیاز به انجام سایر فعالیت های تکراری مرتبط با مو (به عنوان مثال، شمردن یا چرخاندن موها)
• تریکوفاژی
• تحریک یا سوزن سوزن شدن پوست در محل های آسیب دیده
• ریزش قابل توجه مو یا لکه های طاس به دلیل کشیدن مو

علل و عوامل خطر وسواس موکنی

پزشکان نمی دانند چه چیزی باعث ایجاد تریکوتیلومانیا در فرد می شود. برخی از افراد گزارش می دهند که کشیدن مو به کاهش کسالت یا استرس کمک می کند. بر اساس مقاله ای در مجله آمریکایی روانپزشکی، برخی از افراد ممکن است موهای خود را به عنوان راهی برای مقابله با احساسات نامطلوب بکشند.

پزشکان می دانند که عوامل خاصی می توانند خطر ابتلا به تریکوتیلومانیا را در افراد افزایش دهند. این عوامل خطر عبارتند از:

سابقه ژنتیکی: فردی که یکی از بستگان درجه یک (والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به تریکوتیلومانیا دارد، احتمال بیشتری دارد که خود به این بیماری مبتلا شود.

ترومای دوران کودکی: طبق گفته سازمان ملی اختلالات نادر، فردی که ترومای دوران کودکی را تجربه کرده است ممکن است بیشتر به تریکوتیلومانیا مبتلا شود. با این حال، تحقیقات کافی برای حمایت از این ایده وجود ندارد.

پزشکان همچنین در حال کار برای شناسایی تغییرات در عملکرد مغز یا مواد شیمیایی هستند که می تواند منجر به تریکوتیلومانیا شود. برخی تغییرات ممکن است بر توانایی فرد برای کنترل رفتارهای تکانشی مانند کشیدن مو تأثیر بگذارد.

درمان وسواس موکنی یا وسواس کندن مو

یادگیری تکنیک های آرام سازی ممکن است برای فرد مبتلا به تریکوتیلومانیا مفید باشد. همچنین بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا  همانند بیمار هایی با اختلال سایکوسوماتیک به دنبال درمان بیماری خود نیستند.

برخی از افراد ممکن است از بیماری خود چیزی ندانند و ممکن است کشیدن مو را به عنوان یک عادت بد بدانند. برخی دیگر ممکن است به دلایل مختلف تمایلی به جستجوی تشخیص نداشته باشند.

پزشکان بسیاری از موارد تریکوتیلومانیا را تشخیص نمی دهند، به این معنی که اطلاعات بسیار کمی در مورد درمان های موثر موجود است.

با این حال، تحقیقات محدود نشان می دهد که درمان های رفتاری خاص و داروها ممکن است برای افراد مبتلا به این بیماری مفید باشد.

رفتار درمانی تریکوتیلومانیا

یک مطالعه موردی در سال 2012 نشان می‌دهد که درمان معکوس عادت (HRT)، که نوعی درمان رفتاری است، ممکن است در درمان تریکوتیلومانیا مؤثر باشد. HRT شامل پنج مرحله است:

آموزش آگاهی: فرد عوامل روانی و محیطی را شناسایی می کند که می تواند باعث یک دوره کشیدن مو شود.

آموزش پاسخگویی رقابتی: فرد تمرین می کند که رفتار کشیدن مو را با یک رفتار متفاوت جایگزین کند.

انگیزه و تبعیت: فرد در فعالیت ها و رفتارهایی شرکت می کند که اهمیت پایبندی به HRT را به او یادآوری می کند. این ممکن است شامل دریافت تمجید از خانواده و دوستان برای پیشرفت در طول درمان باشد.

آموزش تمدد اعصاب: فرد تکنیک های آرامش بخشی مانند مدیتیشن و تنفس عمیق را تمرین می کند. اینها به کاهش استرس و کشیدن مو کمک می کنند.

آموزش تعمیم: فرد مهارت های جدید خود را در موقعیت های مختلف تمرین می کند تا رفتار جدید خودکار شود. بر اساس بررسی منبع مورد اعتماد در سال 2011، اکثر متخصصان موافق هستند که HRT باید اولین گزینه درمانی برای تریکوتیلومانیا باشد.

داروهای درمان وسواس موکنی

یک بررسی در سال 2013 اثربخشی داروهای مختلف را در درمان تریکوتیلومانیا بررسی کرد. این مرور شامل هشت کارآزمایی بود که هفت مورد از آنها تحت کنترل دارونما بودند. داروهای مورد بررسی در هشت کارآزمایی شامل:

• مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) که دسته ای از داروهای ضد افسردگی هستند
• کلومیپرامین که یک داروی ضد افسردگی سه حلقه ای است
• نالترکسون که یک آنتاگونیست مواد افیونی است
• اولانزاپین که یک داروی ضد روان پریشی است
• N-استیل سیستئین
• بازبینان اولانزاپین، N-استیل سیستئین و کلومیپرامین را به عنوان تنها داروهایی که اثر درمانی قابل توجهی بر تریکوتیلومانیا دارند شناسایی کردند.

با این حال، مطالعات از حجم نمونه بسیار کوچک استفاده کردند و اطلاعاتی در مورد عوارض جانبی داروها گزارش نکردند.

آزمایشات بالینی کنترل شده بیشتر برای تعیین ایمن ترین و مناسب ترین درمان دارویی برای تریکوتیلومانیا ضروری است.

ارتباط وسواس موکنی با سایر شرایط سلامت روان

تریکوتیلومانیا در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی نسخه 5 یا DSM-5 ظاهر می شود. این کتابچه راهنمای اکثر کارشناسان بهداشت روان برای تشخیص بیماری های مرتبط با سلامت روان است.

DSM-5 تریکوتیلومانیا را به عنوان یک اختلال وسواس اجباری طبقه بندی می کند. نسخه های قبلی این کتابچه راهنمای آن را به عنوان یک اختلال کنترل تکانه طبقه بندی کرده بودند.

به گفته سازمان ملی اختلالات نادر، برخی از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا شرایط دیگر روانشناختی را نیز دارند، از جمله:

• اضطراب
• اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
• افسردگی
• اختلال وسواس فکری اجباری (OCD)

گاهی اوقات، زمانی که پزشک این شرایط را درمان می کند، تریکوتیلومانیای فرد نیز بهبود می یابد.

عوارض تریکوبزوار

تریکوبزوار ممکن است علائم تهوع، استفراغ و درد معده را ایجاد کند. طبق مقاله ای در مجله آمریکایی روانپزشکی، حدود 20 درصد از افرادی که مبتلا به تریکوتیلومانیا هستند، موهای خود را پس از کندن می خورند.

یکی از شایع ترین و جدی ترین عوارض این رفتار، تشکیل گلوله مویی در معده است. پزشکان از آن به عنوان تریکوبزوار یاد می کنند.

تریکوبزوار می تواند به دستگاه گوارش آسیب برساند. برخی از عوارض احتمالی تریکوبزوار عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• دل درد
• انسداد روده
• کم خونی

اگر تریکوبزوآر روده فرد را مسدود کند، ممکن است برای برداشتن آن نیاز به جراحی داشته باشد. بر اساس گزارش مجله آمریکایی روانپزشکی، تقریبا یک سوم افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا کیفیت زندگی پایینی دارند.

افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا ممکن است حملات افسردگی یا اضطراب را به دلیل ناتوانی در کنترل کشیدن اجباری مو تجربه کنند. افرادی که در نتیجه این بیماری دچار ریزش مو شده اند ممکن است نگرانی های بیشتری در مورد ظاهر خود احساس کنند.

بر اساس یک منبع معتبر در سال 2011، برخی از واکنش‌های احساسی که افراد در نتیجه کندن موهای خود تجربه می‌کنند، می‌تواند باعث از دست دادن کار، مدرسه و فعالیت‌های اجتماعی شود.

خلاصه وسواس کندن مو

تریکوتیلومانیا یک اختلال پزشکی نادر است که می تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از مردم از وجود درمان های تریکوتیلومانیا بی اطلاع هستند. HRT اغلب موثر است و در اغلب موارد خط اول درمان است.

محققان به ارزیابی داروهایی که ممکن است علائم تریکوتیلومانیا را کاهش دهند، ادامه می دهند.

اگر فردی فکر می کند که به تریکوتیلومانیا مبتلا است، باید برای تشخیص به روانپزشک مراجعه کند. پزشک ممکن است فرد را برای درمان تخصصی مانند رفتار درمانی ارجاع دهد. این می تواند کیفیت زندگی یک فرد را بهبود بخشد.