شاید تا به حال به این فکر کرده باشید که روان پریشی چیست؟ و روان پریش به چه کسی گفته می شود. اگر شما دچار روان پریشی شوید در وضعیتی قرار خواهید گرفت که قادر نخواهید بود تفاوتی میان افکار درونی و واقعیت­ های اطراف خود قائل شوید. شما ممکن است یا دچار یک روان پریشی گذارا و یا روان پریشی واکنشی، و یا اینکه دچار بیماری روانی مانند اسکیزوفرنی شوید. اکثر کسانی که دچار روان پریشی می شوند، با گذشت زمان بطور کامل یا تا حدودی بهبود می ­یابند.

روان پریشی چیست؟

روان پریشی، زمانی اتفاق می افتد که فرد در تشخیص تفاوت بین واقعی و غیر واقعی مشکل دارد. این قطع ارتباط با واقعیت می تواند به دلایل مختلفی از جمله بسیاری از شرایط مختلف روحی و جسمی رخ دهد. معمولاً با دارو و سایر تکنیک ها قابل درمان است. روان پریشی قطع ارتباط با واقعیت است. افراد ممکن است باورهای نادرستی داشته باشند یا چیزهایی را تجربه کنند که واقعی نیستند. روان پریشی شرط نیست این اصطلاحی است که مجموعه ای از علائم را توصیف می کند.

تعریف سایکوز

زمانی که کسی دچار حالت روان پریشی شود، روان پریش یا سایکوتیک نامیده می شود. روان پریشی یا سایکوز یا اختلالات شدید روانی ،نوع شدید بیماری روانی است که ویژگی عمده آن فقدان واقعیت سنجی یا قطع ارتباط با دنیای واقعی است . بیمار رفتارها و صحبت های غیر طبیعی دارد. فعالیت های جسمی و روانی او به حدی دچار اختلال می شود که باعث به هم ریختگی فعالت های فردی و اجتماعی اش می شود. مثل هزیان و توهم. این زمانی است که بخش‌هایی از مغز شما به اشتباه طوری عمل می‌کنند که اگر حواس شما (بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی) چیزی را که واقعاً اتفاق می‌افتد، دریافت کنند. نمونه ای از توهم شنیدن صداهایی است که وجود ندارد (توهم شنوایی). این ها باورهای نادرستی هستند که شخصی به شدت به آن ها پایبند است، حتی زمانی که دیگران آن ها را باور ندارند یا شواهد زیادی وجود دارد که یک باور درست نیست. به عنوان مثال، افراد مبتلا به هذیان کنترل معتقدند که شخصی از راه دور افکار یا اعمال آن ها را کنترل می کند.

شایع ترین علل روان پریشی چیست؟

روان پریشی یکی از علائم رایج بسیاری از بیماری های روانی است. کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا، ویرایش پنجم (DSM-5) یک دسته بندی کامل به این شرایط دارد.

این دسته، “طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشی” شامل شرایط زیر است:

جنون جوانی
اختلال روانی مختصر
اختلال هذیانی
اختلال اسکیزوافکتیو
اختلال اسکیزوفرنی فرم
اختلال اسکیزوتایپی (شخصیت)
اختلال روانپریشی ناشی از مواد/دارو
اختلال روان پریشی ناشی از بیماری دیگر

روان پریشی همچنین می تواند با انواع خاصی از اختلالات خلقی رخ دهد که عبارتند از:

اختلال دو قطبی
افسردگی شدید و شرایط مرتبط

کدام شرایط پزشکی می تواند باعث روان پریشی شود؟

روان پریشی همچنین می تواند به دلیل طیف گسترده ای از شرایط دیگر که بر مغز و بدن شما تأثیر می گذارد رخ دهد. این شامل:

بیماری آلزایمر و انواع دیگر زوال عقل
شرایط مرتبط با هورمون مانند بیماری آدیسون و بیماری کوشینگ و زمانی که غده تیروئید شما بیش از حد فعال است یا به اندازه کافی فعال نیست.
عفونت های مغز یا نخاع (آنسفالیت یا مننژیت).
لوپوس
بیماری لایم
اسکلروز چندگانه
روان پریشی پس از زایمان (یک اورژانس نادر و شدید سلامت روان مرتبط با افسردگی پس از زایمان)
سکته مغزی و سایر شرایط عصبی (مرتبط با مغز)
کمبود ویتامین B1 (تیامین) و ویتامین B12
سایر علل روان پریشی
روان پریشی یا علائمی که بسیار شبیه به آن هستند، می تواند تحت شرایط دیگری نیز رخ دهد. علل در برخی موارد بیشتر شبیه محرک به نظر می رسد زیرا روان پریشی به سرعت ایجاد می شود. در برخی دیگر، ممکن است روند کندی باشد. برخی از شرایط یا عواملی که می توانند باعث روان پریشی شوند عبارتند از:

استفاده نادرست از الکل، داروهای تجویزی یا داروهای تفریحی (اختلال ذکر شده در بالا زمانی است که مدت طولانی تری ادامه یابد)
صدمات شدید سر ( ضربه مغزی و ضربه مغزی )
تجارب آسیب زا (گذشته یا حال)
سطوح بالای غیرمعمول استرس یا اضطراب

درمان روان پریشی چیست؟

درمان روان پریشی عمدتاً به علت زمینه ای بستگی دارد. در این موارد، درمان علت زمینه ای اغلب تنها درمان مورد نیاز است. برای روان پریشی که نیاز به درمان مستقیم دارد، چندین رویکرد وجود دارد:

1. داروها

داروهای ضد روان پریشی رایج ترین نوع داروها برای درمان روان پریشی هستند، اما سایر داروها مانند داروهای ضد افسردگی یا لیتیوم نیز ممکن است کمک کنند.

2. درمان شناختی رفتاری (CBT)

این نوع روان درمانی می تواند به برخی از شرایط سلامت روانی که می تواند باعث روان پریشی یا بدتر شدن آن شود کمک کند.

3. بستری

برای موارد شدید روان پریشی، به ویژه زمانی که فرد ممکن است برای خود یا دیگران خطری ایجاد کند، گاهی اوقات درمان بستری در بیمارستان یا مرکز تخصصی ضروری است.

4. حمایت از برنامه ها یا مراقبت

بسیاری از افراد به دلیل شرایط دیگری مانند اختلالات الکل یا مصرف مواد و اختلالات شخصیت، روان پریشی را تجربه می کنند. درمان این اختلالات یا کمک به افراد در برنامه های اجتماعی، کاری و خانوادگی گاهی می تواند تأثیر روان پریشی و شرایط مرتبط را کاهش دهد. این برنامه ها همچنین می توانند مدیریت روان پریشی و شرایط زمینه ای آن ها را برای افراد آسان تر کنند.

چگونه می توان از روان پریشی پیشگیری کرد؟

روان پریشی غیرقابل پیش بینی است. عوامل خطر ژنتیکی و سبک زندگی بسیاری وجود دارد، اما هیچ راهی برای پیش‌بینی مداوم این علائم وجود ندارد. کارهایی وجود دارد که افراد می توانند انجام دهند تا احتمال بروز این علائم یا شرایط مرتبط با آن را کاهش دهند. از مصرف تفریحی ماری جوانا در اوایل زندگی خودداری کنید. محققان روان پریشی را با ماریجوی سنگین مرتبط دانسته اند. استفاده از آن در سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی. با این حال، در مورد اینکه آیا استفاده از ماری جوانا یک علت مستقیم است یا نه یا اینکه فقط یک عامل کمک کننده است، اختلاف نظر وجود دارد. از تجهیزات ایمنی استفاده کنید. آسیب به سر می تواند منجر به آسیب مغزی شود که باعث روان پریشی یا علائم مشابه می شود. عفونت ها را نادیده نگیرید عفونت‌های درمان‌نشده، به‌ویژه آن‌هایی که روی چشم‌ها و گوش‌های شما تأثیر می‌گذارند، می‌توانند به مغز شما سرایت کرده و باعث روان‌پریشی شوند. یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید و وزن مناسبی داشته باشید. بسیاری از شرایط مربوط به سلامت گردش خون و قلب، به ویژه سکته مغزی، می تواند باعث روان پریشی و شرایط مرتبط شود. پیشگیری از سکته مغزی و شرایط مشابه می تواند به کاهش خطر ابتلا به روان پریشی کمک کند.

چه زمانی برای درمان روان پریشی باید با دکتر تماس گرفت؟

روان پریشی گاهی اوقات می تواند با شرایط شدید یا حتی تهدید کننده زندگی مانند سکته مغزی رخ دهد. این یک علامت نیست که باید سعی کنید به تنهایی آن را تشخیص دهید یا درمان کنید. فردی که علائم روان پریشی دارد به یک پزشک آموزش دیده و واجد شرایط نیاز دارد تا آنها را معاینه کند، تشخیص دهد و درمان را توصیه کند. یک علامت رایج که همراه با شرایطی که باعث روان پریشی می شود اتفاق می افتد، آنوسوگنوزیا است که به معنای “عدم بینش” است. این چیزی فراتر از انکار است. این بدان معناست که فرد به معنای واقعی کلمه نمی تواند علائم یا علائم بیماری خود را تشخیص دهد یا درک کند. اگر پزشک شما را مبتلا به روان پریشی تشخیص دهد، پیروی از توصیه های درمانی او بسیار مهم است. این می تواند دشوار به نظر برسد، به خصوص اگر فکر نمی کنید مشکلی برای شما وجود دارد. اگر چنین احساسی دارید، مهم است که با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی و عزیزان خود در مورد آن صحبت کنید. ممکن است صحبت کردن در مورد آن ترسناک، ناراحت کننده یا ناامید کننده باشد، اما همچنان کاری است که باید سعی کنید انجام دهید. ایجاد این روابط و همچنین برقراری ارتباط و اعتماد با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی و افرادی که به شما اهمیت می دهند، می تواند تفاوت بزرگی در احساس و بهبودی شما ایجاد کند.

تفاوت اسکیزوفرنی و روان پریشی چیست؟

اسکیزوفرنی و روان پریشی دو کلمه به هم پیوسته قوی هستند، اما یک چیز نیستند. روان پریشی، مجموعه ای از علائم است که شامل قطع ارتباط با واقعیت و دنیای اطراف شما می شود. روان پریشی همچنین می تواند با بسیاری از شرایط پزشکی و اختلالات سلامت روان مانند آنسفالیت یا اختلال دوقطبی رخ دهد.
اسکیزوفرنی، این یک وضعیت و طیفی از اختلالات مرتبط است. روان پریشی یکی از علائم کلیدی همه این شرایط است.

تفاوت روان رنجوری و روان پریشی چیست؟

روان رنجوری و روان پریشی شرایط بسیار متفاوتی هستند، اگرچه به دلیل تعاریف قدیمی و استفاده از کلمات، سردرگمی وجود دارد. در گذشته، روان پریشی به هر بیماری روانی اطلاق می شد که باعث اختلال به اندازه کافی بزرگ در توانایی فرد برای عملکرد و انجام فعالیت های روزانه می شد. امروزه به علائمی اطلاق می شود که نشان می دهد فرد به نوعی از واقعیت جدا شده است. روان رنجوری (اصطلاح بیش از یک “نوروس” است) یک اصطلاح منسوخ برای سطوح بسیار بالای نگرانی یا اضطراب است (متخصصان تمایل دارند برای جلوگیری از سردرگمی اینها را به عنوان اختلالات اضطرابی توصیف کنند). قطع ارتباط با واقعیت چیزی نیست که به خودی خود با اضطراب اتفاق بیفتد. با این حال، افرادی که روان پریشی دارند نیز می توانند شرایط مرتبط با اضطراب داشته باشند و فرد می تواند هر دو را همزمان داشته باشد.

انواع مختلف روان پریشی چیست؟

روان پریشی مجموعه ای از علائمی است که با سایر شرایط سلامت روان اتفاق می افتد. کارشناسان معمولاً روان پریشی را با انواع یا اصطلاحات مختلف توصیف می کردند، اما این دیگر خیلی رایج نیست. با این حال، هنوز چند شرایط وجود دارد که از «روان‌پریشی» یا «روان‌پریشی» به نام خود استفاده می‌کنند. مثالها عبارتند از:

اختلال روانی مختصر
روان پریشی پس از زایمان
اختلال روانپریشی ناشی از مواد/دارو.

علائم هشدار دهنده روان پریشی چیست؟

علائم هشدار دهنده اولیه روان پریشی معمولاً به راحتی قابل تشخیص نیست. آن ها بسته به علت خود روان پریشی می توانند اشکال مختلفی داشته باشند و گاهی ممکن است روزها یا حتی هفته ها قبل از علائم دیگر ظاهر شوند.

برخی از علائم هشدار دهنده اولیه رایج اسکیزوفرنی – وضعیتی که همیشه شامل نوعی روان پریشی است، عبارتند از:

تغییرات در احساسات (عواطف ترسناک، مشکوک یا پارانوئید، یا کاهش محسوس در نشان دادن احساسات).
تغییر در رفتارها (مشکلات تمرکز یا تفکر، اجتناب از فعالیت های معمول).
تغییرات در اجتماعی شدن (اجتناب از دوستان و خانواده).

چگونه می توانیم به افرادی که علائم روان پریشی دارند کمک کنیم؟

از آنجایی که افراد مبتلا به روان پریشی در تشخیص تفاوت بین واقعی و غیر واقعی مشکل دارند، اغلب نمی توانند تشخیص دهند یا درک کنند که این علائم یا وضعیت سلامت روانی دارند. معمولاً، آن ها پیشنهاداتی را که برای مراقبت از آن ها ارائه می شود رد می کنند یا در برابر آن ها مقاومت می کنند زیرا فکر نمی کنند مشکلی در آن ها وجود دارد. به همین دلیل است که روان پریشی می تواند منبع نا امیدی یا ترس برای فردی با این علائم یا عزیزانش باشد. اگر متوجه شدید که یکی از نزدیکانتان علائم اسکیزوفرنی یا یک بیماری مرتبط را نشان می دهد، می توانید با انجام کارهای زیر به او کمک کنید:

افراد مبتلا به روان پریشی یا شرایطی که شامل آن می شود ممکن است در مورد علائم خود صحبت کنند بدون اینکه متوجه شوند این علائم یک مشکل سلامت روان است. گوش دادن و برقراری ارتباط ممکن است به فرد مورد علاقه شما کمک کند تا ببیند دیگران به او اهمیت می دهند و می خواهند کمک کنند.

آن ها را تشویق کنید تا کسی را ببینند که می تواند کمک کند. درمان روان‌پریشی، به‌ویژه داروها، می‌تواند تفاوت بزرگی در توانایی فرد برای تشخیص اینکه چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست، ایجاد کند. هنگامی که داروها اثر می‌گذارند، ممکن است متوجه شوند که شرایطی دارند که نیاز به مراقبت دارد.

قضاوت یا بحث نکنید. افراد مبتلا به روان پریشی در تشخیص اینکه چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست مشکل دارند. برای جبران این قطع ارتباط با واقعیت، مغز آن ها ممکن است چیزهایی تولید کند که فقط آن ها می توانند ببینند یا بشنوند. این چیزها واقعی خواهند بود، بنابراین بحث کردن یا نشان دادن شواهد به آن ها مفید نیست. همچنین مهم است که کسی را که این علائم را نشان می دهد قضاوت نکنید. این می تواند باعث شود که آن ها حتی بیشتر احساس انزوا کنند و ممکن است آن ها را از جستجوی کمک دور کند.

افراد مبتلا به علائم روان پریشی زمانی که به نظر می رسد دیگران آن ها را درک یا باور نمی کنند، احساس ترس یا سرخوردگی می کنند. این باعث می شود که آن ها از دیگران دور شوند و حتی بیشتر احساس تنهایی کنند. سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید، به فرد مورد علاقه خود اطمینان دهید و به او کمک کنید تا حد امکان احساس امنیت کند (او را در دام یا تهدید قرار ندهید). اگر سر و صدای زیادی در این نزدیکی وجود دارد، سعی کنید محیط را ساکت‌تر کنید یا بپرسید که آیا می‌توانید به مکانی آرام‌تر بروید.

در مواقع اضطراری کمک بگیرید. افراد مبتلا به روان پریشی و شرایط مرتبط با آن در معرض خطر بسیار بالاتری برای خودکشی هستند. اگر فردی با علائم روان پریشی گفت که به آسیب رساندن به خود یا دیگران فکر می کند، یا اگر پارانویا یا آشفتگی شدید نشان می دهد، یا رفتاری توهین آمیز یا خشونت آمیز دارد، باید فوراً با اورژانس محلی خود تماس بگیرید. افرادی که روان پریشی را تجربه می کنند، گاهی اوقات می توانند به گونه ای رفتار کنند که خود یا دیگران را در معرض خطر قرار دهد. اگر افکاری در مورد آسیب رساندن به خود، از جمله افکار خودکشی یا آسیب رساندن به دیگران دارید، باید به نزدیکترین اورژانس بروید یا با 911 (یا شماره خدمات اورژانس محلی خود) تماس بگیرید.