دروغ گویی در کودکان اگر به ندرت رخ دهد، نگران کننده نیست اما اگر این دروغ گویی به یک عادت تبدیل شود، می تواند مشکل های زیادی به همراه دارد.
دروغ گویی کودکان دلایل زیادی دارد و می تواند ناشی از رفتارهای تکاملی و یا رفتار های آموخته شده باشد اما آنچه که قطعیت دارد این موضوع است که کودکان عمدا این کا را انجام نمی دهند.

والدین می بایست ارزش گفتن حقیقت را به کودکان آموزش دهند تا اهمیت مسئولیت پذیری، اعتماد و مراقبت را یادبگیرند.

دروغ گویی زمانی به یک عادت بد تبدیل می شود که کودکان آن را به عنوان راه موثری برای فرار از مسئولیت و مشکلات بدانند. بنابراین، هنگام شنیدن یک دروغ ازکودکان، مستقیما او را خطاب قرار دهید و اجازه ندهید دوباره این اتفاق رخ بدهد.

چرا کودکان دروغ می گویند؟

اکثر والدین تصور می کنند کودکان برای به دست آوردن چیزی که می خواهند، جلوگیری از عواقب ناخوشایند اتفاقی و یا انجام ندادن کاری که دوستش ندارند دروغ می گویند. این عوامل انگیزه های رایجی هستند، اما دلایل نامعلوم تری نیز برای نگفتن حقیقت و پنهان کردن آن وجود دارد.

آزمایش یک رفتار جدید 
دروغ گویی یک نوع رفتار است. دکتر روس، روانشناس کودک، می گوید یکی از دلایلی که کودکان دروغ می گویند این است که می خواهند این ایده ی جدید (دروغ گفتن) را ،مانند بیشتر انواع رفتار ها، کشف و امتحان کنند و ببیند که در نتیجه ی این رفتار، چه اتفاقی رخ می دهد. کودکان با خود فکر می کنند اگر این رفتار را انجام بدهد، چه اتفاقی می افتد؟ مادر و پدر بعد از شنیدن این حرف ها چه واکنشی نشان خواهند داد؟ آیا من را از چیزی محروم می کنند یا ممکن است چیز بهتری به دست آورم؟

افزایش عزت نفس و کسب رضایت
کودکانی که عزت نفس پایینی دارند، سعی می کنند با دروغ های بزرگ خود را تاثیرگذار، خاص و با استعداد نشان دهند. این امر عزت نفس آن ها را بیشتر می کند و در نظر دیگران خوب جلوه می کنند. دانش آموز کلاس هشتمی را در نظر بگیرید که اغراقانه دروغ می گوید و به همکلاسی های خود گفته است که “شب قبل به مهمانی بزرگی رفته بودم. به محض این که وارد مهمانی شدم، هر شخصی که در اتاق بود به استقبال من آمد”. این نوع دروغ ها در 80 درصد مواقع اغراق آمیز، غیرقابل باور هستند و به هیچ وجه قابل قبول نیستند.

خارج شدن از مرکز توجه
کودکان مبتلا به افسردگی و اختلالات اضطرابی، در مورد علائم خود دروغ می گویند تا دیگران دست از سر آن ها بردارند. برخی از کودکان، برای این که مسائل و مشکلات خود را بیان نکنند و خانواده نگران آن ها نشوند، مواردی را پنهان می کنند و یا به دروغ گویی روی می آورند؛ به طور مثال، اگر از کودکی درباره ی کیفیت خوابش بپرسند، به دروغ می گوید که بسیار راحت خوابیده است و مشکلی وجود ندارد.

مقاله مرتبط: اضطراب اجتماعی در کودکان

قبل از اینکه فکر کنند صحبت می کنند
کارول برادی، دکترای روانشناسی بالینی و مقاله نویس مجله ADDitude که با تعداد زیادی از کودکان مبتلا به ADHD کار می کند، معتقد است که این کودکان به دلیل تکانشگری دروغ می گویند. کارول می گوید:” یکی از ویژگی های افراد مبتلا به ADHD این است که آن ها قبل از این که فکر کنند، صحبت می کنند.”

برای آشنایی با انواع بیش فعالی، ویدئو انواع بیش فعالی ADHD، درمان و تاثیر آن روی زندگی را تماشا نمایید.

گاهی اوقات، ممکن است کودکان باور داشته باشند که کاری را انجام داده اند در صورتی که هرگز این اتفاق رخ نداده است. این کودکان واقعا بعضی مواقع حقایقی را فراموش می کنند. کودکانی هستند که می گویند:” من فکر می کردم که تکالیفم را انجام داده ام، واقعا فکر می کردم این کا را کرده ام. حتی یادم نمی آمد که تکالیف اضافی تری داشته باشم.” اگر کودک شما این گونه رفتار می کند، به کمک نیاز دارد تا حافظه خود را با استفاده از تکنیک هایی مانند چک لیست ها، مدیریت زمانی و .. تقویت کند.

دروغ های مصلحتی
در شرایطی پیچیده، ممکن است والدین کودکان را به گفتن دروغ های مصلحتی تشویق کنند تا به احساسات دیگران آسیبی وارد نکنند. در این شرایط، دروغ مصلحتی و استفاده از آن، نوعی مهارت ارتبطی در نظر گرفته می شود.

ترفندهایی برای مقابله با دروغگویی فرزندان

دروغ گویی، عملی پیچیده است اما نباید پیچیدگی آن مانع بررسی و پرداختن به آن باشد. نحوه واکنش والدین و جهان اطراف کودک، نحوه ی آشنایی کودکان با صداقت را رقم می زند.در این قسمت چند راهکار موثر برای واکنش به دروغ گویی، بدون سرزنش کودکان، ارائه خواهیم کرد.شخصی که به صورت مکرر دروغ می گوید و دروغ گفتن ، برای او به یک عادت عادی تبدیل شده است می بایست برای درمان دروغ گفتن به مشاور و روانشناس مراجعه کند.

صداقت را تعریف کنید
درمورد چیستی و معنای صداقت صحبت کنید تا بر رفتار های کودک تاثیر بگذارید. نمونه هایی از صداقت را در کتاب ها، زندگی واقعی و رفتار آن ها متذکر شوید. اگر فرزندتان اشتباه خود را اقرار کرد و آن را پنهان نکرد، این صداقت او را تصدیق کرده و پاداشی برای او در نظر بگیرید.

میان واقعیت و خیالات تمایز قائل شوید
این راهکار به این معنا نیست که تخیلات کودکان را از بین ببرید، بلکه می بایست میان این دو مرزهایی ایجاد کنید. حدودا در چهار یا پنج سالگی، کودکان می توانند از لحظا شناختی به این موضوع فکر کنند. نیازی نیست حقیقت غول چراغ جادو را برملا کنید اما زمانی که فرزند شما درحال بازی با یک فرد خیالی است، از این فرصت برای صحبت درمورد چیزهای واقعی، غیر واقعی استفاده کنید.

علت دروغ گویی را پیدا کنید

تنبیه کودکی که دروغ گفته است، بدون یافتن علت این کار، امری بی تاثیر است. کودکان در سن های مختلف، به دلایل متعددی دروغ می گویند. دلیلی دروف گویی در فرزندتان را بیابید و با توجه به آن، موثرترین روش مقابله با آن را به کاربگیرید. اغلب پیامدهای طبیعی دروغ گویی (به عنوان مثال، کودکی که به دوستش دروغ می گوید، دوستش از دست او ناراحت می شود و دیگر نمی خواهد با او بازی کند و یا یک بحث کوتاه) بهترین مجازات برای جلوگیری از ادامه این روند می باشد.

دروغ ها را توضیح دهید
آخرین باری که به هر دلیلی دروغ گفته اید را به یاد بیاورید. اگر نزد کودکان دروغ مصلحتی می گویید (بهتر است این کار را نکنید) علت منطقی دروغ را توضیح بدهید. به عنوان مثال، لحظه ای را تصور کنید که از دوستی هدیه ای دریافت کرده اید و تنها به این دلیل که نمی خواهید احساسات او را جریحه دارد کنید، از هدیه دریافتی خود بسیار خرسند می شوید ( در صورتی که واقعا این هدیه را دوست ندارید). علت منطقیی که ارائه می دهید، به مانند یک نصحیت و درس برای فرزند شما عمل می کند.

الگو های مناسبی باشید
کودکان ویژگی های خوب و بد والدین را سرمشق خود قرار می دهند. اگر دروغ بگویید، آن ها نیز دروغ می گویند. اگر پنهان کاری کنید، آن ها نیز پنهان کاری می کنند و اگر در مواقع دشوار حقیقت را بگویید، آن ها نیز همین کار را انجام خواهند داد.

از متخصصین و روانشناس کودک کمک بگیرید
مراجعه به روانشناس تنها مختص موارد بحرانی نمی باشد، بلکه برای ارتقا و بهبود رفتار کودک خود، می توانید از تخصص و دانش روانشناسان بهره مند شوید. درمانگران کودک، روش های علمی مقابله با این رفتار و دیگر رفتار های مخرب کودک را به والدین آموزش می دهند و خود نیز طی جلساتی با کودک کار می کنند و الگوی رفتاری را اصلاح می کنند.

سخن نهایی
دروغ گویی در کودکان علل متفاوتی دارد و هر علتی درمان و راهبرد جداگانه ای نیز نیاز دارد. برای مقابله با دروغ گویی فرزند خود، راهبرد های ذکر شده را به خاطر بسپارید و در صورت نیاز از آن ها استفاده کنید و مراجعه به روانشناس و متخصص کودک را فراموش نکنید .