روان پریشی چیست؟

روان پریشی بر نحوه تفکر یک فرد و ادراک آنها تأثیر می گذارد. به نظر می رسد که حواس افراد روانپریش چیزهایی را تشخیص می دهد که وجود ندارند، و ممکن است برای آنها دشوار باشد که بین واقعی و غیرواقعی بودن تشخیص دهند.

افراد مبتلا به روان پریشی ممکن است:

• صداهای را بشنود.
• افراد یا مواردی را که در آنجا نیستند ببینید.
• بوهایی که دیگران نمی توانند آن را تشخیص دهند.

آنها همچنین ممکن است بر این باور باشند که در مشکل هستند، کسی آنها را تعقیب می کند، یا زمانی که این موقعیت ها وجود ندارد، بسیار مهم هستند.

ممکن است فردی از روان پریشی خود آگاه نباشد زیرا هذیان ها برای او واقعی است. روان پریشی می تواند طاقت فرسا و گیج کننده باشد. گاهی اوقات، علائم می تواند باعث شود که فرد به خود آسیب برساند. در موارد نادر، ممکن است به شخص دیگری آسیب برسانند. روان پریشی یکی از علائم اصلی اسکیزوفرنی است.

علائم روان پریشی

علائم و نشانه های روان پریشی عبارتند از:

توهمات: فرد چیزهایی را می شنود، می بیند، بو می کند، مزه می کند یا احساس می کند که وجود ندارند.

هذیان: فرد به چیزهایی اعتقاد دارد که نادرست است و ممکن است ترس یا سوء ظن بی اساس داشته باشد.

تفکر، گفتار و رفتار آشفته: فرد ممکن است بین موضوعات نامرتبط در گفتار و فکر بپرد و ارتباطاتی ایجاد کند که برای افراد دیگر غیر منطقی به نظر برسد. ممکن است صحبت آنها برای دیگران بی معنی باشد.

کاتاتونیا: ممکن است فرد پاسخگو نباشد و سکون داشته باشد.

رفتار روانی حرکتی غیرمعمول: فرد حرکات غیرعمدی مانند قدم زدن، ضربه زدن و بی قراری انجام می دهد.

موارد زیر نیز رایج است:

• تغییرات خلق و خوی
• مشکل در تمرکز
• مشکلات خواب

بسته به علت، روان پریشی می تواند به سرعت یا آهسته ظاهر شود. همچنین می تواند خفیف یا شدید باشد. در برخی موارد، ممکن است زمانی که برای اولین بار ظاهر می شود خفیف باشد اما با گذشت زمان شدیدتر می شود.

علائم اولیه روانپریشی

علائم خفیف و اولیه روان پریشی ممکن است شامل:

• اضطراب عمومی
• افسردگی
• ایزوله سازی اجتماعی
• مشکلات تمرکز
• اختلالات خفیف یا متوسط ​​در زبان، سطح انرژی و تفکر
• مشکل در ابتکار عمل
• تحمل کمتری نسبت به استرس
• مشکلات خواب
• چشم پوشی از خودمراقبتی
• احساس سوء ظن
• افکار و عقایدی که برای دیگران عجیب به نظر می رسند.

توهم می تواند بر هر یک از حواس – بینایی، صدا، بویایی، چشایی و لامسه – در فرد مبتلا به روان پریشی تأثیر بگذارد.

شنیدن صداها

به نظر می رسد توهمات شنوایی رایج ترین انواع توهمات برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی باشد. شخص چیزهایی را می شنود و باور می کند که واقعی هستند. اغلب، فرد صداهایی را می شنود. ممکن است یک یا چند صدا وجود داشته باشد و دقیقاً شبیه صداهای واقعی باشد.

صداها ممکن است:

• قابل تشخیص، غیر اختصاصی، یا از یک فرد مرده باشد
• در پس‌زمینه صدایی واضح یا شبیه به زمزمه کردن باشد
• به او دستور بدهید یا از او انتقاد کند
• متناوب یا ثابت باشد

شنیدن صداها می تواند بسیار گیج کننده باشد و می تواند بر اعمال فرد تأثیر بگذارد. این می تواند منجر به آسیب رساندن فرد به خود یا در موارد کمتر به دیگران شود.

همچنین ممکن است خطر خودکشی وجود داشته باشد.

پیشگیری از خودکشی

اگر فردی را می شناسید که در معرض خطر فوری آسیب رساندن به خود، خودکشی یا آسیب رساندن به شخص دیگری است:

تا رسیدن کمک حرفه ای در کنار فرد بمانید.

سعی کنید هر گونه سلاح، دارو یا سایر اشیاء بالقوه مضر را بردارید.

هذیان در هنگام روان پریشی

در طول یک دوره روان پریشی، فرد ممکن است دچار هذیان شود.

هذیان های پارانوئیدی می توانند باعث شوند که فرد نسبت به افراد یا سازمان ها مشکوک شود و تصور کند که آنها قصد دارند به او آسیب برسانند.

هذیان عظمت شامل این باور قوی است که فرد دارای قدرت یا اقتدار خاصی است. به عنوان مثال، آنها ممکن است معتقد باشند که یک رهبر سیاسی هستند.

تشخیص روان پریشی

هر فردی که روان پریشی را تجربه می کند باید تحت مراقبت های پزشکی فوری قرار گیرد. درمان می تواند هم کمک کوتاه مدت و هم درازمدت باشد.

تشخیص زودهنگام روانپریشی

اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی معمولاً در سال‌های نوجوانی یا در اوایل بزرگسالی ظاهر می‌شوند. درمان زودهنگام می تواند نتایج طولانی مدت را بهبود بخشد، اما ممکن است برای متخصصان مراقبت های بهداشتی زمان لازم باشد تا تشخیص دقیق را ارائه دهند.

روانپزشکان توصیه می کنند در صورت بروز علائم زیر احتمال بروز یک اختلال روانپریشی را در یک فرد جوان در نظر بگیرید:

• افزایش کناره گیری اجتماعی
• تغییرات در خلق و خوی
• کاهش تمرکز یا عملکرد در مدرسه یا محل کار
• پریشانی یا آشفتگی بدون اینکه بتوانید دلیل آن را توضیح دهید
• هیچ آزمایش بیولوژیکی برای سایکوز وجود ندارد، اما آزمایش‌های آزمایشگاهی می‌توانند موارد دیگر را رد کنند

تست های تشخیصی روانپریشی

برای تشخیص روان پریشی، روانپزشک معاینه بالینی انجام می دهد و سوالات مختلفی را مطرح می کند.

آنها در مورد موارد زیر سوال می پرسند:

• تجربیات، افکار و فعالیت های روزانه فرد
• هر گونه سابقه خانوادگی بیماری روانی
• هرگونه مصرف دارویی و تفریحی
• هر علائم دیگری

آنها همچنین ممکن است آزمایشاتی را برای رد سایر عوامل از جمله موارد زیر انجام دهند:

• استفاده از داروها یا مواد دیگر
• ضربه به سر
• سایر شرایط پزشکی، مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا تومور مغزی

آزمایشات احتمالی عبارتند از:

• آزمایش خون
• آزمایش ادرار
• الکتروانسفالوگرام (EEG) که فعالیت مغز را ثبت می کند

اگر علائم نشان دهنده علت روانپزشکی باشد، پزشک یا روانشناس بالینی برای تشخیص به معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا ویرایش پنجم (DSM-5) مراجعه می کند.

علل روان پریشی

دلایل دقیق روان پریشی به خوبی شناخته نشده است اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان می دهد که اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی ممکن است یک علت ژنتیکی مشترک داشته باشند.

هورمون ها: برخی افراد پس از زایمان دچار روان پریشی پس از زایمان می شوند. با توجه به این موضوع و این واقعیت که علائم اولیه روان پریشی اغلب ابتدا در نوجوانان رخ می دهد، برخی از کارشناسان پیشنهاد کرده اند که عوامل هورمونی ممکن است در افرادی که دارای استعداد ژنتیکی هستند نقش داشته باشد.

تغییرات مغزی: آزمایش‌ها تفاوت‌هایی را در مواد شیمیایی مغز – به‌ویژه، فعالیت انتقال‌دهنده عصبی دوپامین – در افرادی که روان‌پریشی را تجربه می‌کنند، نشان داده‌اند.

کمبود خواب ممکن است باعث روان پریشی شود.

درمان های روان پریشی

روان پریشی می تواند مخرب باشد، اما درمان برای کمک به افراد برای مدیریت آن در دسترس است.

داروهای ضد روان پریشی

داروهای ضد روان پریشی شکل اصلی درمان برای افراد مبتلا به یک بیماری روان پریشی هستند. داروهای ضد روان پریشی می توانند علائم روان پریشی را در افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی مانند اسکیزوفرنی کاهش دهند. با این حال، آنها زمینه ی این اختلال را درمان نمی کنند.

نمونه هایی از این داروها عبارتند از:

• هالوپریدول (Haldol)
• کلرپرومازین (تورازین)
• کلوزاپین (کلوزاریل)

فرد فقط می تواند تحت نظر پزشک از این داروها استفاده کند، زیرا ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. پزشک همچنین هرگونه شرایط زمینه‌ای که باعث روان‌پریشی می‌شود را درمان می‌کند. در صورت امکان، پشتیبانی خانواده نیز می تواند کمک کند.

مراحل حاد و نگهدارنده اسکیزوفرنی

در اسکیزوفرنی، دو مرحله درمان ضدروان پریشی وجود دارد:

فاز حاد

ممکن است فرد ماندن در بیمارستان نیاز داشته باشد. گاهی اوقات، پزشک آرام‌سازی سریع را تجویز می‌کند. آنها داروی سریع الاثری را به فرد می دهند که او را آرام می کند تا مطمئن شود که به خود یا دیگران آسیب نمی رساند.

مرحله نگهداری

فرد در بیمارستان نمی ماند اما از داروهای ضد روان پریشی استفاده می کند تا از حملات بعدی جلوگیری کند. قطع دارو می تواند منجر به عود شود.

روان درمانی همچنین می تواند به درمان مسائل شناختی و سایر علائم کمک کند.

انواع روان پریشی

به غیر از اسکیزوفرنی، اختلالات و عوامل مختلف دیگری می تواند باعث روان پریشی شود. انواع مختلف عبارتند از:

اختلال اسکیزوافکتیو: این اختلال شبیه اسکیزوفرنی است اما شامل دوره هایی از اختلالات خلقی است.

اختلال روان پریشی مختصر: علائم در پاسخ به یک رویداد استرس زا در زندگی رخ می دهد، کمتر از یک ماه طول می کشد و باز نمی گردد.

اختلال هذیانی: فرد به چیزی غیرمنطقی و اغلب عجیب و غریب و بدون مبنای واقعی اعتقاد قوی دارد.

روان پریشی دوقطبی: برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، چه در هنگام خلق و خوی بسیار بالا و چه در حالت بسیار پایین، روان پریشی را تجربه می کنند.

افسردگی شدید: همچنین به عنوان اختلال افسردگی اساسی با ویژگی های روان پریشی شناخته می شود.

روان پریشی پس از زایمان (پس از زایمان): این نوع روان پریشی می تواند پس از زایمان بروز کند.

روان پریشی ناشی از مواد: استفاده نادرست از الکل، برخی از داروهای تفریحی و برخی داروهای تجویزی می تواند باعث این امر شود.

روان پریشی همچنین می تواند ناشی از سایر اختلالات باشد، مانند:

• تومور مغزی یا کیست
• زوال عقل، از جمله بیماری آلزایمر
• شرایط عصبی، مانند بیماری پارکینسون و بیماری هانتینگتون
• HIV و سایر عفونت هایی که می توانند بر مغز تأثیر بگذارند
• برخی از انواع صرع
• مالاریا
• سیفلیس
• سکته
• قند خون پایین
• ام‌اس
• فشار