تشخیص دقیق و علمی: به طور کلی، یک روانشناس خوب سعی می کند ابتدا یک تشخیص درست و دقیق بر مشکل شما داشته باشد. قطعا، عدم تشخیص و صحبت های پراکنده و عدم طبقه بندی مشکلات روانشناختی از ویژگی های یک روانشناس خوب در تهران و یا هر کجا، نیست.لذا رویکرد تخصصی علم روانشناسی ایجاب می کند ما ابتدا نسبت به تشخیص دقیق مشکل، شدت آن و ترسیم اهداف درمانی و پروتکل های رواندرمانی اقدام کنیم.
علاوه بر رویکرد علمی یک مشاور روانشناس یا دکتر مشاوره، برای تشخیص و درمان درست و ایجاد رابطه حرفه ای قابل اعتماد، نیاز به کسب مهارت هایی از جمله مهارت های بین فردی خوب و قابل اعتماد، انعطاف پذیری، خوش بین بودن،احترام به فرهنگ های متفاوت و خودآگاهی دارد.
روانشناس خوب و ویژگی ها
مهمترین ویژگی های یک روانشناس خوب چیست؟
1. خودکنترلی عاطفی
احتمالاً این مهمترین ویژگی است، حداقل از نظر تعادل روانی حرفه ای این ویژگی به او اجازه می دهد تا احساسات خود را قاطعانه و مستقل با آنچه برای بیمار اتفاق می افتد تنظیم کند. البته خودکنترلی عاطفی به این معنا نیست که برخی از رویدادها روی روانشناس تاثیری نداشته باشد، زیرا در نهایت او فردی با احساسات و گذشته است، بلکه به او اجازه می دهد تا احساسات خود را در مواجهه با فرد تنظیم کند، زیرا به او پاسخ نمی دهد. با یک انفجار در سوگواری و عصبانی شدن. خودکنترلی عاطفی همچنین باعث ایجاد اعتماد به نفس در بیمار می شود و درمانگر به عنوان فردی با ثبات برای تکیه کردن در نظر گرفته می شود.
2. مهارت های بین فردی
مشاور روانشناسی، باید بتواند سخنان خود را به روشنی بیان کنند. آن ها نه تنها باید تکنیک های درمانی را به مراجعین آموزش دهند، بلکه می بایست درک مراجع از سخنان خود را نیز ارزیابی کنند. آموزش صحیح و ارزیابی دقیق نیاز به یادگیری مهارت های بین فردی دارد.
3. قابل اعتماد بودن (از ویژگی های اصلی یک دکتر روانشناس خوب)
مراجعان باید اطلاعات خصصوصی و محرمانه زندگی خود را به راحتی با دکتر روانشناسی در میان بگذراند و این راحتی نیاز به ایجاد فضایی قابل اعتماد از جانب مشاور و درمانگر دارد. در نتیجه اعتماد کامل، ارتباط عمیقی میان مراجع و درمانگر شکل می گیرد.
4. انعطاف پذیری
یک دکتر مشاوره خوب، می بایست برنامه درمانی انعطاف پذیری را برای هر مراجع ارائه دهد. این بدان معناست که نباید از برنامه درمانی دقیق و یکسانی پیروی کند و یا یک رویکرد مشخصی را برای همه افراد با ویژگی ها متفاوت مناسب بداند.
5. امید و خوش بینی
امید، یک محرک بسیار قوی می باشد. یک مشاور خوب، میان امیدواری و واقع بیینی تعادل ایجاد می کند، اهداف واقع بینانه ای تنظیم می کند که مشارکت مراجع را داشته باشد و چشم انداز خوش بینانه و امیدوارکننده ای را القا می کند.
6. احترام به فرهنگ های متفاوت
انجمن روانشناسی آمریکا (APA) توصیه می کند که درمانگران به تفاوت ها، باورها و نگرش های فرهنگی احترام بگذارند و درمان منطبق با فرهنگ و ارزش هر فرد، ارائه دهند.
7. خودآگاهی
یک دکتر مشاوره خوب می تواند مسائل شخصی را از مسائل مراجع جدا کند. انتقال متقابل پدیده ای است که توسط فروید توصیف شده است و در آن موضوعات بیان شده توسط مشتری منجر به واکنش احساسی درمانگر می شود.
وقتی مشاوران بتوانند واکنشی های شخصی خود را در مورد مسائل خود، شناسایی و مدیریت کنند، کمتر احتمال دارد در طول جلسات به آن مسائل واکنش نشان دهند و این امر هرگونه اثرات مضر در طی درمان را از بین می برد.
8. همدلی
یک روانشناس نه تنها باید نسبت به فرد مقابل احساس همدردی کند، بلکه باید قدمی فراتر بگذارد و خود را به جای بیمار بگذارد تا احساسش را بکند و به آنچه فکر می کند فکر کند. فقط از این طریق می تواند واقعاً به دیگری کمک کند. شخص، زیرا این نگرش به او اجازه می دهد تا بزرگی مشکلی را که بیمار تجربه می کند درک کند. در واقع، چندین مطالعه آزمایشگاهی توانسته اند درک کنند که مغز افرادی که بسیار همدل هستند، واکنشی مشابه با کسانی که این مشکل را دست اول تجربه می کنند، نشان می دهد. مثل این است که هنگام خواندن یک کتاب در پوست شخصیت قرار می گیرید و همان ناامیدی، درد یا اندوه را احساس می کنید. اگر روانشناس نتواند همدلی کند، احتمالاً مشکل یا دلیل بیمار را به حداقل می رساند و در نهایت از تکنیک های درمانی نامناسب استفاده می کند.
9. ذهن باز
مردم به روانشناس اعتماد می کنند، به طوری که اغلب حقایقی را به او می گویند که خلاف سیستم اعتقادات و ارزش های حرفه ای است. در چنین مواردی، روانشناس باید از گشودگی ذهنی کافی برخوردار باشد تا بفهمد چرا فرد به شیوه‌ای خاص رفتار می‌کند و به اندازه کافی مدارا می‌کند تا چنین رفتاری را بپذیرد. زمانی که روانشناس نتواند فرد مقابل خود را بپذیرد، علائم خارج از کلامی طرد می کند و در نهایت توسط بیمار تشخیص داده می شود که احساس راحتی نمی کند و احتمالا درمان را رها می کند.
10. درون نگری
این یکی از ویژگی های کمتر مورد توجه یک روانشناس است اما یکی از مهم ترین آنهاست. از طریق فرآیند درون نگری، روانشناس نه تنها حالت های عاطفی خود را برای درک انگیزه ها و خواسته های خود متعادل می کند، بلکه حتی به دنیای روان نیز نزدیکتر می شود. درون نگری، تنها ماندن با خود، سنگ بنای رشد شخصی است، اما همچنین کلیدی برای کشف نحوه عملکرد ذهن است.
11. صبر
روان درمانی اغلب یک فرآیند طولانی است که در آن معکوس ها رخ می دهد. برخلاف تصور بسیاری، عقب‌نشینی‌های بیماران بر روانشناس نیز تأثیر می‌گذارد، زیرا این بخش از فرآیند او را به زیر سؤال بردن روش یا حتی توانایی‌اش برای کنار آمدن با پرونده سوق می‌دهد. به همین دلیل و از آنجایی که مقابله با برخی از رفتارهایی که می تواند بر هر کسی تأثیر بگذارد همیشه آسان نیست، صبر یک ویژگی ضروری است که هر روانشناس باید داشته باشد.
12. صداقت
روانشناس باید اعتماد به نفس را القا کند تا مردم از گفتن مشکلاتی که احتمالاً جرأت نکرده اند برای کسی آشکار کنند، احساس راحتی کنند. این حس اعتماد را می توان از جزئیات کوچک شروع کرد، مانند حرکات بدن درمانگر تا دکور اتاق، اما اساس آن در سیستم ارزشی روانشناس قرار دارد. وقتی فردی احساس می کند که حرفه ای اعتماد به نفس دارد، خودش را به خوبی می شناسد، اهداف روشنی دارد و با آنچه فکر می کند سازگار است، آن شخص متکی می شود و خودش را به روی آن روانشناس باز می کند.
13. مهارت های ارتباطی
کلمه ابزار اولیه کار روانشناختی است، اما مهارت های ارتباطی به این محدود نمی شود. روانشناس قبل از هر چیز باید شنونده خوبی باشد، باید مراقب زبان بدن بیمار باشد تا بتواند آن را رمزگشایی کند و ایمان و آرامش را از طریق حرکات خود منتقل کند.
یک دکتر روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
1. روانشناس خوب باید مهارت های تحلیلی داشته باشد
برای اینکه هر متخصص سلامت روان بتواند به مشتریان خود کمک کند، باید بتواند اطلاعاتی را که جمع آوری می کند، استنتاج کند، تجزیه و تحلیل و بررسی کند. روانشناس بودن چیزی فراتر از گوش دادن به مشکلات مردم است. آنها باید داده هایی را در مورد فرد یا خانواده ای که به دنبال کمک هستند جمع آوری کنند و از آن اطلاعات برای کمک به ایجاد راه حل هایی برای تغییر استفاده کنند.
2. روانشناسان باید مهارت های ارتباطی داشته باشند
یکی از مهم ترین مجموعه مهارت هایی که یک روانشناس باید داشته باشد، مهارت های ارتباطی خوب است. آنها باید بتوانند با مشتریان، سایر متخصصان بهداشت روان و پزشکی، کارکنان و سایر افراد مهم ارتباط برقرار کنند. آنها باید بتوانند افکار و برنامه های عملی خود را به طور مؤثر به اشتراک بگذارند.
3. روانشناسان باید مهارت های مشاهده ای داشته باشند
بیشتر تمرینات روانشناختی فراتر از صحبت کردن و انجام مشاهدات دقیق است. اکثر روانشناسان می توانند اطلاعات زیادی در مورد یک فرد یا خانواده به سادگی با مشاهده تعاملات آنها جمع آوری کنند. چیزهایی مانند زبان بدن، حالات چهره و رفتار می توانند داستانی بسیار بزرگتر از کلمات را بیان کنند.
4. روانشناسان باید صبور باشند
برای اینکه یک متخصص سلامت روان موثر باشید باید صبر زیادی داشته باشید. در بسیاری از موارد شما به افراد کمک می‌کنید تا مسائل چالش برانگیز را حل کنند، که می‌تواند زمان زیادی را ببرد. مهم است که به مشتریان اجازه دهید با سرعت خود کار کنند و این می تواند بدون پشتکار زیاد یک کار دشوار باشد.
5. روانشناسان باید مهارت های مردم را داشته باشند
از آنجایی که رشته روانشناسی شامل کار روزانه با افراد است، داشتن مهارت های افراد خوب و موثر امری ضروری است. تبدیل شدن به یک روانشناس حرفه ای برای افرادی است که دوست دارند مستقیماً با دیگران کار کنند.
6. روانشناسان باید مهارت های حل مسئله را داشته باشند
بسیاری از اوقات، افراد و خانواده‌ها به دلیل نداشتن مهارت‌های لازم برای حل مشکلاتی که خود تجربه می‌کنند، از روانشناس کمک می‌گیرند. به همین دلیل است که یک روانشناس باید مهارت حل مسئله عالی داشته باشد. گاهی اوقات راه حل مشکلات ساده است، اما در بسیاری از موارد رسیدن به یک راه حل نیاز به خلاقیت و نبوغ دارد.
7. روانشناسان باید قابل اعتماد باشند
آخرین ویژگی لازم، امانتداری است. اگر مشتری احساس کند نمی تواند به متخصص سلامت روان خود اعتماد کند، هرگز رابطه خوبی برقرار نخواهد شد. ایجاد یک رابطه بین مشتری و پزشک تنها راه برای ایجاد یک رابطه درمانی قابل اعتماد و موثر است.
در حالی که این ویژگی ها برای تبدیل شدن به یک روانشناس ضروری هستند، بسیاری دیگر وجود دارند که یک پزشک برجسته را می سازند. چیزهایی مانند همدلی، احترام، شهود خوب و مهارت‌های پرورش همه چیزهایی هستند که کاندیدای ایده‌آل برای روانشناس شدن را می‌سازند. اگر اینها مهارت‌ها و ویژگی‌هایی هستند که دارید، ممکن است بخواهید مسیرهای مختلفی را که می‌توانید با مدرک روانشناسی دنبال کنید، بررسی کنید.
چگونه یک روانشناس خوب انتخاب کنیم؟
1. روانشناس خوب شنونده خوبی است
روانشناس خوب شنونده خوبی است و در جلسه مشاوره این حس را به شما می دهد که حرفهایتان شنیده و به شما توجه می شود. او در طول جلسه با گوشی خود سرگرم نیست یا مدام به تلفن یا موبایل پاسخ نمی دهد و تمام حواسش به شما و صحبت های شماست.
2. روانشناس خوب مهارت های بین فردی خوبی دارد
اولین و بدیهی ترین مهارتی که هر روانشناسی باید داشته باشد این است که بتواند با دیگران به خوبی ارتباط برقرار کند. او به احساسات و افکار دیگران توجه می کند و با مراجع خود گرم و دوستانه برخورد می کند و در جلسه درمان بر مراجع تمرکز می کند نه خودش.
3. روانشناس خوب قابل اعتماد است
روانشناس خوب قابل اعتماد است و تمامی حرف هایی که به او می زنید را (اعم از احساسات، افکار و اتفاقاتی که برایتان رخ داده یا کارهایی که انجام داده اید) می شنود بدون آنکه شما را قضاوت کند و تلاش می کند به شما در جهت اهداف مشترک تعیین شده کمک کند. پس به سادگی می توانید با او درباره درونی ترین احساسات و افکار خود صحبت کنید بدون آنکه نگران قضاوت شدن از طرف او باشید.
4. روانشناس خوب خوب امیدوار و خوش بین به بهبودی شماست
امیدواری فاکتور بسیار مهمی در بهبود و درمان مشکلات مراجعان است. درمانگر خوب به مراجع امید می دهد که می تواند بر مشکلات خود غلبه کند اما امید واهی و غیر منطقی نمی دهد و با توجه به نوع مشکل، توانایی مراجع و مهارت خویش، به بهبودی او خوشبین و امیدوار است.
5. مشاور متبحر هدف های درمانی مشترکی را تعیین می کند
یکی از مهمترین ویژگی های یک روانشناس کارآمد این است که با همکاری مراجع خود اهداف درمانی مشخصی را تعیین و برای دستیابی به آن ها تلاش کند. به عبارت دیگر، شما می دانید که قرار است در جلسات مشاوره چه هدف هایی دنبال شوند.
6. روانشناس خوب روند پیشرفت درمان را زیر نظر دارد
شاید شما فراموش کنید در طول جلسات روند پیشرفت خود را بررسی کنید اما درمانگر باید گاهی پیشرفت شما را چک کند و ببیند آیا بر اساس اهداف درمانی تعیین شده حرکت می کنید؟ انجام این کار کمک می کند تا سرعت پیشرفت در جلسات بیشتر شود و در صورت نیاز روش های درمانی مورد اصلاح و بازبینی قرار گیرد.
7. روانشناس توصیۀ مستقیم نمی کند
یک روانشناس خوب به شما توصیه مستقیم نمی کند و تلاش می کند توانایی حل مسأله را آموزش دهد تا خودتان بتوانید مشکلتان را حل کنید. او با همکاری شما مشکل مطرح شده را تحلیل و به شما کمک می کند که بهترین انتخاب را داشته باشید اما به جای شما انتخاب نمی کند. این ضرب المثل قدیمی در جلسات مشاوره کاربرد زیادی دارد: روانشناس خوب کسی است که به شما ماهیگیری یاد بدهد نه ماهی!
8. روانشناس با تجربه توصیف مشخصی از مشکل شما ارائه می دهد
مراجعان دوست دارند بدانند دلیل اختلال و مشکلاتشان چیست. روانشناس کارآمد، توصیف ساده و قابل درکی به مراجع خود درباره علل مشکل و نشانه های ایجاد شده می دهد زیرا مراجع نباید در جلسات درمان احساس سردرگمی و ناآگاهی داشته باشد و نداند چه اتفاقی در جلسه رخ می دهد.
9. روانشناس متبحر به تفاوت های فرهنگی و قومیتی شما احترام می گذارد
روانشناس باید به مراجع با هر اعتقاد و باور و از هر فرهنگ و قومیتی که باشد احترام بگذارد و او و باورهایش را زیر سؤال نبرد. آداب و رسوم و باورهای مراجع باید برای روانشناس قابل احترام باشد. مگر آنکه این باورها یا آداب و رسوم بر زندگی و عملکرد مراجع تأثیر منفی داشته باشد و نیاز باشد در جلسات درمانی به آنها پرداخته شود.
10. درمانگر خوب از خودآگاهی و خود مدیریتی لازم برخوردار است
روانشناس خوب می داند که جلسه درمان متعلق به مراجع است و امور خود را وارد جلسه درمان نمی کند. او از واکنش های خود به مشکلات مراجع آگاه است و می تواند احساسات و افکار خود را در جلسه درمان مدیریت کند. اگر متوجه شدید که درمانگر به جای تمرکز بر مسائل شما بیشتر درباره مسائل خودش در جلسه درمان صحبت می کند و به آنها می پردازد مشخص است که نتوانسته افکار و احساسات خود را مدیریت کند. درمانگری که در جلسه درمان از کوره در می رود مطمئنا نمی تواند در حل مشکل تان به شما کمکی کند.
11. روان درمانگر خوب همیشه به دنبال افزایش دانش و توانایی خود است
علم روانشناسی مانند سایر علوم هر روز شاهد پیشرفت های جدیدی است به همین دلیل هر روانشناسی باید خود را ملزم به مطالعه و آموزش پیوسته برای ارتقای توانایی ها و مهارت های خود کند. پس باید به توانایی های افرادی که خود را عالم و همه چیزدان می پندارند شک کرد. متاسفانه روانشناسان زیادی را می شناسم که حتی یک جلد کتاب هم در طول سال مطالعه نمی کنند یا سال هاست که در هیچ دوره آموزشی جدیدی شرکت نکرده اند.
12. دکتر روانشناس خوب در صورت نیاز ارجاع می دهد
هیچ روانشناسی نیست که بر همه شاخه ها و اختلالات روانشناسی تسلط داشته باشد. برخی از درمانگران روانشناس کودک هستند ، برخی بیشتر در حوزه خانواده و برخی در حوزه مشکلات فردی تخصص دارند و هر روانشناسی بر رویکردهای درمانی مشخصی تسلط دارد. روانشناسی که همه نوع مراجعی از کودک تا بزرگسال را می پذیرد باید بر توانایی های او شک کرد.