انواع بیماری های روانی خطرناک را می شناسید؟ احتمالاً بارها اسامی متخلف بیماری های روانی را شنیده‌اید، حتی شاید بین اطرافیانتان شخصی مبتلا به یکی از بیمارهای روانی باشد، آیا می‌دانید به چه کسی بیمار روانی می‌گویند؟ یا اینکه تا به حال فکر کرده اید که بیماری روانی چه طور به وجود می آید؟ شاید هم نمی دانید بیماری روانی و نشانه های آن چیست؟ ما در این مقاله سعی داریم که سؤالات شما در مورد بیماری های روانی و انواع رایج آن را پاسخ دهیم. در ابتدا باید در نظر داشته باشید که روانشناسی و بررسی ذهن و روان، دنیایی بسیار گسترده و پر از رمز و راز است و همچنین تعداد بیماری های روانی چه در بزرگسالان چه در کودکان بسیار زیاد و متفاوت می باشد. در این مطلب علاوه بر آشنایی کلی با بیماری های روانی با شدید ترین بیماری های روانی و علائم آن ها آشنا خواهیم شد.

بیماری روانی چیست؟

بیماری روانی شرایطی هستند که شامل تغییرات در احساسات، تفکر یا رفتار می شوند. بیماری‌های روانی می‌توانند با پریشانی و یا مشکلات عملکردی در فعالیت‌های اجتماعی، کاری یا خانوادگی مرتبط باشند. بیماری روانی علتی برای شرمندگی شما نیست. این یک مشکل پزشکی است، درست مانند بیماری قلبی، دیابت و هر بیماری دیگری. بیماری های روانی اشکال مختلفی دارند. برخی از آن ها خفیف هستند و فقط به شیوه های محدودی در زندگی روزمره دخالت می کنند، مانند برخی فوبیاها (ترس های غیر طبیعی) و برخی از آن ها  آنقدر شدید هستند که ممکن است فرد نیاز به درمان طولانی مدت یا مراقبت در بیمارستان داشته باشد.

علائم و نشانه های بیماری روانی چیست؟

بسته به هر اختلال، شرایط و سایر عوامل بیماری ها می تواند متفاوت باشد. علائم بیماری های روانی می تواند بر احساسات، افکار و رفتارهای فرد تأثیر بگذارد نمونه هایی از علائم و نشانه ها عبارتند از:

احساس غمگینی یا ناراحتی
تفکر آشفته یا کاهش توانایی تمرکز
ترس یا نگرانی بیش از حد، یا احساس گناه شدید
تغییرات خلقی شدید از اوج و پایین
کناره گیری از دوستان و فعالیت ها
خستگی قابل توجه، انرژی کم یا مشکلات خواب
جدا شدن از واقعیت (هذیان)، پارانویا یا توهم
ناتوانی در کنار آمدن با مشکلات یا استرس های روزانه
مشکل در درک و ارتباط با موقعیت ها و افراد
مشکلات مصرف الکل یا مواد مخدر
تغییرات عمده در عادات غذایی
خشم بیش از حد، خصومت یا خشونت
تفکر خودکشی یا بی تفاوتی به ادامه زندگی

گاهی اوقات علائم یک اختلال روانی به صورت مشکلات جسمی مانند درد معده، کمر درد، سردرد یا سایر دردهای غیر قابل توضیح ظاهر می شود.

شایع ترین و شدید ترین بیماری های روانی

1. اختلال خوردن یا اشتها

اختلالات تغذیه و اشتها، شرایط جدی مرتبط با عادات غذایی روزمره  هستند که بر سلامت، احساسات و توانایی شما برای عملکرد در بخش های مهم زندگی تاثیر منفی می گذارد. شایع ترین اختلالات تغذیه به دو بخش تقسیم می شوند: (بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی)

بی اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی یک اختلال خوردن است که با وزن پایین غیر طبیعی مشخص می شود.  بی اشتهایی، مانند سایر اختلالات خوردن، می تواند زندگی شما را تحت الشعاع قرار دهد و غلبه بر آن بسیار دشوار است. علائم و نشانه های فیزیکی بی اشتهایی عصبی مربوط به گرسنگی است. بی اشتهایی همچنین شامل مسائل عاطفی و رفتاری است که شامل درک غیر واقعی از وزن بدن و ترس بسیار شدید از افزایش وزن یا چاق شدن می شود. علائم و نشانه های فیزیکی بی اشتهایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش شدید وزن یا عدم افزایش وزن مورد انتظار رشد
• ظاهر لاغر
• شمارش غیر طبیعی خون
• خستگی
• بیخوابی
• سرگیجه یا غش
• کبود شدن انگشتان دست
• موهایی که نازک می شوند، می شکنند یا می ریزند
• موهای نرم و کرکی که بدن را پوشانده است
• عدم قاعدگی
• یبوست و درد شکم
• پوست خشک یا مایل به زرد
• عدم تحمل سرما
• ریتم قلب نامنظم
• فشار خون پایین
• کم آبی بدن
• تورم بازوها یا پاها

پرخوری عصبی

پرخوری عصبی نیز یک اختلال خوردن است. این بیماری با دوره های کنترل نشده پرخوری مشخص می شود که به آن پرخوری عصبی یا بولیمیا می گویند. به دنبال آن پاکسازی با روش هایی مانند استفراغ یا استفاده نادرست از ملین ها انجام می شود. پرخوری یعنی خوردن مقادیر بسیار بیشتر از غذای معمولی در مدت زمان کوتاه، معمولاً کمتر از 2 ساعت. ممکن است احساس کنید نمی توانید این دوره های پرخوری را متوقف یا کنترل کنید. اغلب، افراد مبتلا به بولیمیا وزن طبیعی یا بالاتر از وزن طبیعی خود را دارند. شایع ترین علائم پرخوری عصبی یا بولیمیا عبارتند از:

وزن بدن غیرطبیعی و بالاتر از حد متوسط
دوره های مکرر پرخوری و ترس از ناتوانی در توقف غذا خوردن
استفراغ خود القا شده (معمولاً مخفیانه)
عادات یا آداب غذایی عجیب و غریب
استفاده نامناسب از ملین ها یا دیورتیک ها
اضطراب و استرس شدید
خستگی و کاهش انرژی

2. اختلالات شخصیت

احتلالات شخصیتی به سبب آسیب‌های جدی که در ارتباط افراد با دیگران و زمینه‌های مختلف دیگر زندگی آنان به وجود می‌آورند، این افراد را تنها می‌کند و سبب افکار خودکشی می‌شود. و به همین دلیل یکی از خطرناک ترین بیماری های روانی محسوب می شوند. اختلالات شخصیت الگوهای رفتاری و تجربیات درونی طولانی مدتی هستند که به طور قابل توجهی با آنچه انتظار می رود متفاوت است.

انواع اختلالات شخصیت

1. اختلال شخصیت ضداجتماعی

الگوی نادیده گرفتن یا نقض حقوق دیگران. فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی ممکن است با هنجارهای اجتماعی مطابقت نداشته باشد، ممکن است مکرراً دروغ بگوید یا دیگران را فریب دهد یا ممکن است به صورت تکانشی عمل کند.

2. اختلال شخصیت اجتنابی

الگویی از کمرویی شدید، احساس بی کفایتی و حساسیت شدید به انتقاد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی ممکن است تمایلی به درگیر شدن با افراد نداشته باشند، مگر اینکه مطمئن باشند که مورد علاقه هستند، درگیر انتقاد یا طرد شدن باشند، یا ممکن است خود را به اندازه کافی خوب یا از نظر اجتماعی ناتوان بدانند.

3. اختلال شخصیت مرزی

الگویی از بی ثباتی در روابط شخصی، احساسات شدید، خودانگاره ضعیف و تکانشگری. یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ممکن است برای اجتناب از رها شدن، تلاش های مکرر خودکشی، نشان دادن عصبانیت شدید نامناسب، یا داشتن احساس پوچی مداوم تلاش زیادی کند.

4. اختلال شخصیت وابسته

الگویی از نیاز به مراقبت و رفتار مطیع و چسبنده. افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته ممکن است در تصمیم گیری های روزانه بدون اطمینان از جانب دیگران مشکل داشته باشند یا ممکن است به دلیل ترس از ناتوانی در مراقبت از خود در تنهایی احساس ناراحتی یا درماندگی کنند.

5. اختلال شخصیت هیستریونیک

الگویی از احساسات بیش از حد و توجه طلبی. افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک ممکن است زمانی که در مرکز توجه نیستند احساس ناراحتی کنند، ممکن است از ظاهر فیزیکی برای جلب توجه خود استفاده کنند یا احساسات به سرعت در حال تغییر یا اغراق آمیز باشند.

6. اختلال شخصیت خودشیفته

الگویی از نیاز به تحسین و عدم همدلی با دیگران. یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است احساس بزرگی از خود مهم بودن، احساس استحقاق، سوء استفاده از دیگران یا عدم همدلی داشته باشد.

7. اختلال شخصیت وسواس اجباری

الگویی از مشغولیت به نظم، کمال و کنترل. یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی-اجباری ممکن است بیش از حد بر جزئیات یا برنامه ها متمرکز باشد، ممکن است بیش از حد کار کند، زمانی را برای اوقات فراغت یا دوستان خود در نظر نگیرد، یا ممکن است در اخلاق و ارزش های خود انعطاف ناپذیر باشد.

8. اختلال شخصیت پارانوئید

الگویی از مشکوک بودن به دیگران و بدبینی یا کینه توز بودن آن ها. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید اغلب تصور می کنند که مردم به آن ها آسیب می رسانند یا آ نها را فریب می دهند و به دیگران اعتماد نمی کنند یا به آن ها نزدیک نمی شوند.

9. اختلال شخصیت اسکیزوئید

جدا شدن از روابط اجتماعی و ابراز کمی احساسات. فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید معمولاً به دنبال روابط نزدیک نیست، تنها بودن را انتخاب می کند و به نظر می رسد که به تمجید یا انتقاد دیگران اهمیتی نمی دهد.

10. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

الگوی بسیار ناراحت کننده در روابط نزدیک، داشتن تفکر تحریف شده و رفتار غیرعادی. فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی ممکن است باورهای عجیب و غریب یا رفتار یا گفتار عجیب و غریب یا عجیب داشته باشد یا ممکن است اضطراب اجتماعی بیش از حد داشته باشد.

3. افسردگی

افسردگی، یک بیماری شایع و جدی پزشکی است که بر احساس شما، طرز تفکر و نحوه عمل شما تأثیر می گذارد. افسردگی باعث احساس غم و اندوه و یا از دست دادن علاقه به فعالیت هایی می شود که زمانی از آن لذت می بردید. این می تواند منجر به انواع مشکلات عاطفی و جسمی شود و می تواند توانایی شما را برای عملکرد در محل کار و خانه کاهش دهد. علائم افسردگی می تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد و شامل موارد زیر باشد:

• احساس غمگینی یا داشتن خلق و خوی افسرده
• از دست دادن علاقه یا لذت به فعالیت هایی که زمانی از آن لذت می بردید
• تغییر در اشتها (کاهش یا افزایش وزن که به رژیم غذایی مربوط نمی شود)
• مشکل در خوابیدن یا خواب زیاد
• از دست دادن انرژی یا افزایش خستگی
• احساس بی ارزشی یا گناه
• مشکل در تفکر، تمرکز یا تصمیم گیری
• افکار مرگ یا خودکشی

4. اختلال دو قطبی

اختلال دو قطبی یک بیماری اختلال روانی است که با تغییرات شدید خلقی مشخص می شود. علائم اختلال دو قطبی می تواند شامل هیجانات و خلق و خوی بالا باشد که به آن ها حالت شیدایی نیز گفته می شود. این تغییرات در فرد می تواند شامل حالت ها و دوره های افسردگی نیز باشد. این اختلال دو قطبی به نام افسردگی شیدایی هم شناخته می شود. افرادی که به اختلال دو قطبی مبتلا می شوند ، ممکن است در انجام کارهای روزمره خود دچار مشکل شوند. این مشکل می تواند در محل کار ،‌ مدرسه و یا حتی روابط شخصی آنها نیز تاثیر گذار باشد ؛ اما گزینه های درمانی بسیاری وجود دارد که به کنترل کردن علائم کمک خواهد کرد.

5. اختلال وسواس فکری-عملی

اختلال وسواس فکری-عملی یا همان OCD یکی از انواع رایج اختلالات روانی است که زندگی را برای افراد مبتلا بسیار دشوار می‌کند. در این اختلال، افکار استرس‌زا، ناخوشایند و بی‌ربط، مدام ذهن فرد را مشغول می کند و درنتیجه‌ فرد با تجربه رنج ناشی از این افکار و عدم توانایی در بیان آن ها، احساس نیاز می‌کند که یک رفتار خاص را دائماً تکرار کند. افکار استرس‌زا، ناخواسته و بی‌ربط که مداوم به ذهن خطور می‌نماید را «وسواس فکری» و زمانی که فرد احساس نیاز می‌کند تا یک رفتار خاص را مداوم تکرار نماید «وسواس عملی» می‌گویند. ممکن است اختلال وسواس، پایه ارثی و ژنتیک داشته باشد. برخی از علائم ناشی از وسواس فکری- عملی عبارتند از:

ترس از آلودگی و کثیفی

ترس از تصادف و اقدامات خشن دیگران (مثل وسواس قفل بودن در خانه به دلیل ترس از دزدی)

ترس از اقدام خشن یا سوءرفتار جنسی خود (مثلاً مادری مهربان که می‌ترسد فرزند خودش را خفه کند.)

ترس از بی‌نظمی و قرینه نبودن اشیا و وسایل (مثلاً چینش نامنظم غذا در بشقاب)

6. اختلال اضطرابی

اختلال اضطراب نوعی بیماری روانی است. اگر اختلال اضطرابی دارید، ممکن است به چیزها و موقعیت‌های خاصی با ترس و وحشت پاسخ دهید. همچنین ممکن است علائم فیزیکی اضطراب مانند تپش قلب و تعریق را تجربه کنید. داشتن مقداری اضطراب طبیعی است. اگر مجبور به حل مشکلی در محل کار، رفتن به مصاحبه، شرکت در آزمون یا گرفتن یک تصمیم مهم باشید، ممکن است احساس اضطراب یا عصبی کنید. و اضطراب حتی می تواند مفید باشد. به عنوان مثال، اضطراب به ما کمک می کند تا موقعیت های خطرناک را متوجه شویم و توجه خود را متمرکز کنیم، بنابراین در امان بمانیم. اما یک اختلال اضطراب فراتر از عصبی بودن منظم و ترس خفیفی است که ممکن است هر از گاهی احساس کنید.

انواع اختلالات اضطرابی:

1. اختلال اضطراب فراگیر (GAD)

در اختلال اضطراب فراگیر (GAD) ممکن است احساس نگرانی و تنش شدید و غیر واقعی داشته باشید  حتی اگر چیزی برای تحریک این احساسات وجود نداشته باشد. بیشتر روزها ممکن است در مورد موضوعات مختلف از جمله سلامتی، کار، مدرسه و روابط بسیار نگران باشید. ممکن است احساس کنید که نگرانی از یک چیز به چیز دیگر ادامه دارد.

2. اختلال پانیک

اگر اختلال هراس دارید، دچار حملات پانیک شدید و ناگهانی می شوید. این حملات اغلب احساسات قوی تر و شدیدتر از انواع دیگر اختلالات اضطرابی دارند. احساس وحشت ممکن است به طور ناگهانی و غیرمنتظره شروع شود یا ممکن است ناشی از یک محرک باشد، مانند مواجهه با موقعیتی که از آن می ترسید. حملات پانیک می تواند شبیه حملات قلبی باشد. تعریق، تپش قلب، درد قفسه سینه و احساس خفگی، باعث می شود فکر کنید دچار حمله قلبی شده اید.

3. فوبیاها

فوبیا یک ترس شدید از موقعیت ها یا اشیاء خاص است. برخی از این ترس ها ممکن است منطقی باشند، مانند ترس از مار. اما اغلب، سطح ترس با موقعیت مطابقت ندارد. مانند سایر اختلالات اضطرابی، ممکن است زمان زیادی را صرف اجتناب از موقعیت هایی کنید که ممکن است فوبیا را تحریک کند. یک فوبیای خاص یا یک فوبیای ساده، ترس شدید از یک شی یا موقعیت خاص است. ممکن است باعث شود از موقعیت های روزمره دوری کنید. برخی از فوبیاهای خاص عبارتند از ترس از: حیواناتی مانند عنکبوت، سگ یا مار، خون، پرواز کردن، ارتفاعات، تزریقات و غیره.

4. اضطراب جدایی

اختلال اضطراب جدایی، نوعی اختلال روانشناختی است که در آن، فرد به علت جدا شدن از خانه یا از افرادی که به آن ها وابستگی عاطفی زیادی دارد (پدر، مادر، پدر بزرگ، مادر بزرگ، فرزندان، و یا خواهران و برادران) به شدت مضطرب می‌شود. اضطراب جدایی می‌تواند در جنبه‌های مختلف زندگی (مثلاً، در عملکرد تحصیلی یا اجتماعی) نابسامانی شدید به وجود آورد.

7. اختلال طیف اسکیزوفرنی

این اختلال معمولا در کودکان و نوجوانان تشخیص داده می‌شود و یکی از انواع اختلالات روانی در کودکان است اما بزرگسالان نیز ممکن است علائم آن را تجربه کنند. بزرگسالان مبتلا به ADHD معمولا علائم این اختلال را از کودکی دارند. ویژگی اصلی این اختلال، تکانشگری، کمبود توجه و بیش فعالی است. مبتلایان به این اختلال به‌راحتی خسته می‌شوند و ممکن است در تمرکز کردن با مشکل مواجه باشند که این امر می‌تواند منجر به رفتارهای مخرب توسط فرد شود. اختلال بیش فعالی یا کمبود توجه جزء بیماری‌های روانی شایع محسوب می‌شود و بسته به شرایط فرد مبتلا، ممکن است از دارو و روان‌درمانی برای کمک به کاهش علائم اختلال استفاده شود. هرچه درمان زودتر انجام شود، احتمال اینکه علائم قبل از رسیدن فرد به بزرگسالی به‌طور موثر کنترل شود بیشتر است.