«ترس از ارتفاع» یک ترس شدید و مدوام همراه با اضطراب و وحشت بسیار است که در موقعیت های بسیاری مانند سوار هواپیما شدن، از بالای صخره نگاه کردن، روی پل ایستادن، بودن در طبقه بالا یک ساختمان بلند و … این ترس احساس می شود.

برای آگاهی از روش های درمان ترس از ارتفاع، از جمله درمان دارویی و روانشناختی، ابتدا لازم است به بررسی چیستی ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا بپردازیم و سپس به سراغ راه های درمانی برویم.

ترس از ارتفاع

ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا یکی از شایعترین فوبی ها است. فوبی به معنی ترس بیش از حد و شدید می باشد. ترس از ارتفاع باعث می شود فرد از موقعیت هایی که ممکن است در ارتفاع قرار گیرد، اجتناب کند.

مقاله مرتبط: پرواز با هواپیما با وجود کلاستروفوبیا یا ترس از فضاهای بسته

آگورافوبیا | درمان آگورافوبیا، علل و علائم آن

 حدود 12.5 درصد از بزرگسالان در ایالات متحده در طول زندگی خود دچار یک فوبی خاص مانند ترس از ارتفاع می شوند. تحقیقات نشان می دهد که شیوع آکروفوبیا در طول زندگی حدود 4/6 درصد است و زنان بیشتر از مردان آن را تجربه می کنند.

علائم ترس از ارتفاع

اصلی ترین علائم آن، ترس از ارتفاع است. فرد مبتلا به آن ممکن است علائم مختلفی را در شرایط های متفاوت تجربه کنند. آن ها ناگهانی اضطراب شدید و طیف وسیعی از علائم دیگر را در موقعیت های مرتفع تجربه می کنند.

علائم های شایع، شامل موارد زیر می باشد:

• ترس و اضطراب بیش از حد و طاقت فرسا
• تنفس سطحی یا تنفس غیرطبیعی سریع
• لرزش دست یا بدن
• دهان خشک
• عرق کردن

• بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست، پا یا لب ها

• تاکی کاردی یا تپش قلب
• درد قفسه سینه
• ترس از دست دادن کنترل
• مسخ واقعیت یا مسخ شخصیت
• ترس از مردن

فرد مبتلا به ترس از ارتفاع، ممکن است هنگام قرار گرفتن در ارتفاع یا فقط فکر به آن، دچار سرگیجه، احساس سبکی سر و سیاهی رفتن چشم ها و یا هذیان شود.

موقعیت هایی که موجب ترس از ارتفاع می شوند

این موقعیت ها، در هر فردی متفاوت است اما به طور کلی شامل موارد زیر می شود:

• آسمان خراش ها
• صخره ها
• پرواز با هواپیما
• آسانسور ها
• صخره نوردی
• پله برقی ها
• نگاه کردن از پنجره یک اتاق بلند
• پل هوایی
• رانندگی روی پل

علل ترس از ارتفاع

مانند تمام اختلالات اضطرابی و هراس های خاص، هراس از ارتفاع در اثر تعامل پیچیده ای از عوامل ایجاد می شود. دانشمندان علت دقیق این ترس را نمی دانند اما احتمال می دهند ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باشد.

عوامل ژنتیکی

شواهد علمی اظهار می کنند که انواع فوبی های خاص با ژن های متناظری، مرتبط هستند. این شواهد با یک مطالعه فراتحلیلی که نشان می دهد به طور متوسط فوبی های خاص، 30 درصد احتمال وراثت پذیری دارند، همسو هستند.

یک مطالعه در سال 2016 سعی داشت تا مناطق کروموزومی مرتبط با ترس از ارتفاع را شناسایی کند. یافته ها نشان دادند که کروموزوم های درگیر در ترس از ارتفاع بسیار پیچیده هستند و تا به امروز ژن خاصی که موجب این ترس می شود، مشخص نشده است.

 عوامل دیگر

مانند هر فوبی دیگر، ترس از ارتفاع می تواند ناشی از محیط باشد. این عوامل محیطی شامل، تجربیات آسیب زا از موقعیت مرتفع، تجربه آموخته شده مانند مشاهده ترس والدین و .. است.

سقوط از ارتفاع در کودکی، تجربه ناخوشایند در هواپیما، یا مشاهده سقوط شخص دیگری از ارتفاع، همه می توانند ترس از ارتفاع را در بزرگسالی موجب شوند

اختلالات دهلیزی

اختلالات دهلیزی، خطر ابتلا به ترس از ارتفاع را افزایش می دهند. سیستم دهلیزی، حس تعادل را از طریق مکانیسم هایی در گوش داخلی کنترل می کنند. افراد مبتلا به اختلالات دهلیزی بی ثباتی وضعیتی را تجربه می کنند و بیشتر در معرض زمین خوردن هستند.

این شرایط که تعادل فرد را مختل می کند، ممکن است افراد را مستعد ابتلا به ترس از ارتفاع کند.

درمان ترس از ارتفاع

انواع مختلفی از درمان ها، برای ترس از ارتفاع موثر هستند. در این قسمت ما به بررسی درمان های دارویی و روانشناختی می پردازیم.

دارودرمانی

گاهی اوقات ممکن است از داروهای آرامبخش یا مسدود کننده های بتا برای تسکین کوتاه مدت در شرایط خاص استفاده شود تا به تسکین وحشت و اضطراب شدید کمک کند. داروی دی سیکلورین از سال 2008 در آزمایشات بالینی برای درمان اختلال اضطراب مورد استفاده قرار گرفت. مطالعه ای در سال 2012 نشان داد که استفاده از دارو همزمان با درمان شناختی رفتاری (CBT)، نتایج درمان را بهبود می بخشد.

به یاد داشته باشید که بدون تجویز پزشک متخصص و روانپزشک هیچ دارویی را مصرف نکنید و بدون مشورت با پزشک خود، دوز  و تعداد مصرفی روزانه آن را تغییر ندهید چرا که این کار عواقب جبران ناپذیری بر روی سلامت روان شما دارد.

درمان روانشناختی

درمان های روانشناختی نیز انواع متفاوتی دارند که در رابطه با این نوع فوبی خاص، مواجه درمانی در اولویت قرار می گیرد.

مواجه درمانی

مواجهه درمانی موثرترین و وسیع ترین درمان مورد مطالعه برای فوبی های خاص است. در این نوع درمان، درمانگر محیطی امن برای مواجهه فرد با چیزهایی که وی از آن ها می ترسد و اجتناب می کند فراهم می کند که در ترس از ارتفاع، مواجه با موقعیت های مرتفع فراهم می شود.

یکی از روش های مواجه سازی، غرقه سازی است. در این روش،فرد در یک زمان در معرض بالاترین سطح از ترس خود قرار می گیرد. البته ممکن است در چند جلسه و به طور تدریجی نیز این اتفاق رخ دهد.

مواجه سازی تدریجی برای افراد مبتلا به ترس از ارتفاع، به صورت نگاه کردن از پنجره طبقه دوم با فاصله یک متری از پنجره، سپس نگاه از پنجره طبقه دوم از نیم متر عقب تر از پنجره، سپس نگاه کردن از پنجره طبقه پنجم از نیم متر عقب تر و در نهایت قدم زدن در بالکن طبقه آخر می باشد.

این درمان در کنار یک روانشناس متخصص انجام می شود. هدف از قرار گرفتن در معرض محرک های ترسناک در محیطی امن، از بین بردن پاسخ ترس و اجتناب است.

این هدف از طریق عادت کردن (قرار گرفتن مکرر در ارتفاعات بدون عواقب منفی) و خودکارآمدی (فرد می آموزد که قادر به قرار گرفتن در ارتفاعات و زنده ماندن از آن است) به دست می آید.

واقعیت مجازی

در سال های اخیر، واقعیت مجازی در جهت درمان ترس از ارتفاع بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. به طور کلی، واقعیت مجازی یا Virtual Reality بیمار را در یک محیط مجازی حاوی محرک‌ های ترس به جای قرار گرفتن بیمار در یک محیط واقعی و یا تصور محرک توسط بیمار است. محیط واقعی ممکن است غیرقابل پیش بینی باشد اما درمان واقعیت مجازی فرصت‌های زیادی را برای بهبودی فرد بوجود می‌آورد. درمانگر از طریق صفحه کلید رایانه، محیط مجازی را کنترل می‌کند تا از قرار گرفتن بیمار در شرایط برنامه‌ریزی شده اطمینان داشته باشد.

درمان شناختی رفتاری (CBT)

در درمان شناختی رفتاری مراجع همراه با یک درمانگر یا روانشناس متخصص بر روی شناخت نحوه تفکر و تغییر آن کار می کنند. فرد مبتلا به ترس از ارتفاع به این موضوع پی می برد که در رابطه با این ترس چه افکاری دارد و چه عواملی باعث این هراس می شود.

هیپنوتیزم درمانی

هیپنوتیزم درمانی شامل کمک به مراجع برای رسیدن به آرامش عمیق است. سپس درمانگر از تصاویر هدایت شده و تکنیک های پیشنهادی برای کمک در یادگیری پاسخ صحیح ترس از ارتفاع استفاده می کند.

درمان در کلینیک ذهن آرا

ترس از ارتفاع، زندگی را برای افراد مبتلا دشوار و طاقت فرسا می کند اما اگر به این ترس دچار هستید، مطمئن باشید که ما شما رو تنها نمی گذاریم.

با درمانگران مجرب کلینیک ذهن آرا تماس بگیرید تا با تشخیص صحیح، برنامه ی درمانی را متناسب با شرایط شما ارائه دهند.