روانشناسی نوجوانان
دوران نوجوانی
نوجوانان در دوره گذر از دوران کودکی به بزرگسالی در دوران هیجان انگیزی زندگی می کنند. محدوده سنی نوجوانان می تواند پر از اکتشافات هیجان انگیز باشد زیرا آنها ویژگی ها و مهارت های شخصیتی منحصر به فرد خود را توسعه می دهند. از سوی دیگر، سفر از اوایل نوجوانی تا جوانی با چالش هایی همراه است. از آنجایی که مغز نوجوانان اساساً با مغز کودکان کوچکتر یا بزرگسالان متفاوت است، درک روانشناسی منحصر به فرد آنها در هر محدوده سنی نوجوانی می تواند به شما در تقویت رابطه و حمایت بهتر از آنها در حین رشد کمک کند.
عناصر کلیدی روانشناسی نوجوانان
علاوه بر تغییراتی که نوجوانان معمولاً از نظر جسمی و اجتماعی متحمل می شوند، مغز آنها تحت فرآیندهای بیولوژیکی متعدد و دگرگونی های رشدی قرار می گیرد که باعث رفتارهای متمایز و اغلب غیرمنطقی می شود که ممکن است والدین را گیج کند. به عنوان مثال، ممکن است متوجه شوید که فرزندتان که زمانی آرام بود، اکنون در حال انتخاب های تکانشی است و در رفتارهای ریسک پذیر شرکت می کند.
یکی از شناخته شده ترین نظریه های رشد شناختی توسط ژان پیاژه روانشناس رشد ارائه شده است. در نظریه رشد کودک پیاژه، دوازده سالگی به بالا به عنوان مرحله عملیاتی رسمی شناخته می شود. رشد شناختی در این زمان، زمانی است که افراد معمولاً در منطق قیاسی، درک سایر دیدگاهها و تفکر انتزاعی رشد می کنند. مغز نوجوانان نه تنها در این مرحله دانش خود را افزایش میدهد، بلکه توانایی شروع تفکر به روشهای مختلف را به دست میآورد. مهارت های تصمیم گیری معمولاً در جوانان به سرعت توسعه می یابد. درک چند مورد از پیشرفتهای شناختی و روانشناختی که احتمالاً به این تغییرات کمک میکنند، ممکن است به شما کمک کند تا در هنگام بروز آنها بهتر با آنها کنار بیایید. در اینجا دو نکته کلیدی وجود دارد که به توضیح رشد کودک شما در این مرحله کمک می کند.
خود محوری نوجوان از منظر روانشناس نوجوان
از اوایل تا اواخر دوره نوجوانی، تفکر فرد معمولاً تحت تأثیر مفهومی به نام خود محوری نوجوانان قرار می گیرد. سه ویژگی اصلی خود محوری نوجوانان عبارتند از:
- جذب خود، به این معنی که تمرکز آنها تقریباً به طور کامل روی خودشان است.
- افسانه شخصی، به این معنی که آنها خود را منحصر به فرد و خاص می بینند.
- مخاطب خیالی به این معناست که فکر میکند دیگران روی آنها متمرکز شدهاند و به هر چیزی که میگویند و انجام میدهند توجه میکنند.
اگر فرزند شما بهطور خاص خود شیفته به نظر میرسد، متقاعد شده است که هیچکس نمیتواند درک کند که او چه کسی است، احتمالاً پدیده رایج خود محوری نوجوانان در حال بازی است. درک اینکه این یکی از رفتارهای عادی نوجوانان و مرحله طبیعی رشد انسان است که طی خواهد شد، می تواند برای والدین آرامش بخش باشد و می تواند به آنها یادآوری کند که با وجود دوره های ناامیدی، تمام تلاش خود را برای ارائه حمایت مداوم انجام دهند.
تصمیم گیری و کنترل تکانه
بعد از رشد سریع و رشد شناختی که در دوران کودکی رخ می دهد، مغز یک نوجوان تقریباً به اندازه مغز یک بزرگسال است. با این حال، مناطق بحرانی آن هنوز نیاز به تغذیه و زمان برای توسعه کامل دارند. این فرآیند که به نام بازسازی شناخته می شود، در سراسر مغز اتفاق می افتد و از پشت مغز به جلو رخ می دهد. در طول بازسازی، اتصالات عصبی استفاده نشده از بین می روند زیرا سایر مسیرهای اغلب استفاده شده حفظ می شوند و کارآمدتر می شوند – به ویژه آنهایی که مربوط به کنترل رفتارها و احساسات و محاسبه ریسک و پاداش هستند.
به همین دلیل، همانطور که آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا توضیح می دهد، نوجوانان بیشتر احتمال دارد:
- تکانشی شوند
- درک نادرست احساسات و نشانه های اجتماعی
- دچار تصادف یا درگیری فیزیکی شوند
- ریسک کنند یا انتخاب های خطرناکی داشته باشند
اگر رفتارهای فوق را در نوجوان خود تشخیص داده باشید، ممکن است به شما کمک کند تا بفهمید که احتمالاً به دلیل رشد طبیعی مغز در مرحله زندگی آنها رخ می دهد. در حالی که فرزندپروری نوجوانان در این سن ممکن است به نظر برسد که هر روز کمتر و کمتر به راهنمایی یا فرزندپروری نیاز دارند، بهترین زمان برای الگوبرداری و آموزش چیزهایی مانند نحوه کنترل عاطفی، سنجش عواقب، مسئولیت پذیری و غیره است – همه مهارت هایی که برای عملکرد سالم آنها در بزرگسالی بسیار مهم خواهد بود. درک روانشناسی نوجوانان بسیار مهم است.
چگونه در این دوران از نوجوان خود حمایت کنیم؟
به اعتقاد اکثر مشاوران نوجوانان، کودکان و نوجوانان به حمایت بزرگسالان – به ویژه والدین و معلمان – نیاز دارند که محیطی سالم را برای رشد عاطفی و رشد مغز آنها ایجاد کند. تعریف نوجوانی شما و درک روانشناسی نوجوان از دیدگاه شما متفاوت است، اما حقیقت یکسان است و آن این است که نوجوانان به راهنمایی نیاز دارند.
با این حال، ممکن است دقیقاً ندانید که چگونه این کار را ارائه دهید، به خصوص زمانی که آنها شما را از خود دور می کنند یا به شیوه ای فرار و غیرمنطقی عمل می کنند. در اینجا چند نکته برای ارائه راهنمایی هایی که در دوران رشد نوجوانی به آنها نیاز دارند، حتی در مواجهه با رفتار گاه غیرقابل پیش بینی یا گیج کننده آنها ارائه شده است.
استقلال نوجوان را تشویق کنید
نوجوانان باید به تدریج به سمت استقلال و احساس خودکارآمدی کار کنند، تا زمانی که به سن بزرگسالی رسیدند آماده مراقبت از خود شوند. همانطور که آنها رشد می کنند، می توانند مهارت های جدید لازم برای خودمختاری را به دست آورند. برای انجام این کار، باید:
- هویت آنها را کاوش کنید و یک حس پایدار از اینکه در یک زمینه اجتماعی هستند ایجاد کنید
- نسبت به خود و افکار و رفتارهایشان بیشتر آگاه شوند
- هدف گذاری و رسیدن به اهداف را یاد بگیرید
مراقبان می توانند نقشی در کمک به نوجوانان برای کسب استقلال با اجازه دادن به آنها برای انتخاب های مناسب سن خود و پذیرش عواقب آن ایفا کنند. همچنین ممکن است تمرین کنید که وقتی نوجوان مرتکب اشتباه می شود عشق و شفقت خود را نشان دهید تا به آنها بیاموزید که شکست ها مشکلی ندارند و حتی می توانند فرصت های رشد باشند.
مدل رفتارهای سالم
طبیعی است که جوانان در زندگی خود به بزرگسالان نگاه کنند تا یاد بگیرند چگونه رفتار کنند، بنابراین میتوانید به سادگی با الگوبرداری از رفتارهای سالم از آنها حمایت کنید. به عنوان مثال، نشان دادن چگونگی سنجش گزینهها برای تصمیمگیری و برقراری ارتباط شفاف و آرام برای حل تعارض میتواند مفید باشد، همانطور که میتواند به آنها کمک کند تا استراتژیهای شخصی برای مدیریت احساسات دشوار ارائه دهند.
خطوط ارتباط را باز نگه دار
تلاش برای باز نگه داشتن خطوط ارتباطی به طوری که نوجوان احساس کند می تواند با چالش ها یا نگرانی ها به سراغ شما بیاید، معمولاً در این سن نیز مفید است و یکی از تکنیک هایی است که روانشناس نوجوان به شما توصیه می کند همین موضوع است، برقراری ارتباط با نوجوانان کمی چالش برانگیز است اما کمک به آنها بسیار مهم است. همانطور که آنها مهارت های اجتماعی و روابط اجتماعی را ایجاد می کنند، احتمالاً نوجوان شما در این سن از نظر احساسی بیشتر به همسالان و دوستان خود تکیه می کند. با این حال، حفظ یک رابطه مثبت با شخصیت والدین از اهمیت ویژه ای برای احساس امنیت یک نوجوان برخوردار است. آنها هنوز هم میخواهند بدانند که میتوانند چالشها، مشکلات، ترسها یا نگرانیهایی را برای شما به ارمغان بیاورند و به جای قضاوت یا محکومیت، با دلسوزی و گرمی مواجه خواهند شد.
مراقب علائم مشکلات روانشناختی باشید
تخمین زده می شود که تقریباً نیمی از نوجوانان در مقطعی دچار نوعی اختلال روانشناختی می شوند.
توجه به نشانههای رایج چالشهای سلامت روان در فرزندتان در این دوران مفید خواهد بود، زیرا در صورت مشاهده میتوانید با کمک و پشتیبانی مناسب به آنها کمک کنید.
چالش های رایج سلامت روان در طول سال های نوجوانی شامل افسردگی، اختلالات اضطرابی، مسائل مربوط به مصرف مواد مخدر در نوجوانان، رفتارهای پرخطر، بدشکلی بدن و اختلالات خوردن است. در حالی که هر بیماری علائم خاص خود را دارد، توجه به برخی از موارد زیر میتواند نشان دهنده وجود یکی باشد – به این معنی که ارزش حمایت سلامت روان برای فرزندتان را دارد:
- عزت نفس پایین
- از دست دادن علاقه به فعالیت های اجتماعی
- طغیان های عاطفی
- مشکل در تمرکز، تصمیم گیری یا به خاطر سپردن چیزها
- سرزنش بیش از حد خود و انتقاد از خود
- احساس غم و اندوه یا ناامیدی
- تحریک پذیری
- تثبیت در ظاهر بدن آنها
- ورزش بیش از حد
- تغییرات شدید در عادات خواب یا خوردن
- مصرف مشکل ساز الکل و/یا مواد مخدر
- آشفتگی یا بی قراری
- رفتارهای مخرب یا مخاطره آمیز
اگر در مورد سلامت روان نوجوان خود نگران هستید، معمولاً توصیه می شود از یک روانشناس نوجوانان کمک بگیرید.. تحقیقات در زمینه روانشناسی نوجوانان نشان می دهد که دریافت راهنمایی مناسب در اسرع وقت می تواند به حفظ امنیت نوجوان شما و بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کند. همچنین میتواند آنها را با ابزارهای مورد نیاز برای رسیدگی به چالشهای بعدی در بزرگسالی مجهز کند.
من کیستم؟
جایگاه من در اجتماع کجاست؟ دوران نوجوانی مهمترین دوران در شکلگیری شخصیت فرد و یا به عبارتی دوران رشد هویت شخصی است که برای نوجوانان هیجانانگیز است. بهعبارتیدیگر نوجوانان در این دوران به دنبال یافتن خود در زمینههای مختلف ازجمله اجتماعی و جنسی هستند. روانشناسی نوجوان پاسخ سوال های شما در این زمینه است.
هویتیابی اجتماعی
نوجوانان نیازمند یک هویت اجتماعی هستند. نوجوانان از طریق موقعیت فرهنگی، قومیت، خانواده، مدرسه، تائید یا انکار اطرافیان و … هویت اجتماعی خود را مییابند. با توجه به اینکه هویت اجتماعی نوجوانان بهسرعت در حال تغییر، تهدید و یا سوءاستفاده هستند جای تعجب نیست که یک کودک ممکن است دچار افسردگی شود. متخصصین روانشناسی نوجوان ذهن آرا به شما والدین راهکارهای مفیدی را ارائه میدهند که با استفاده از آنها فرزندان خود را حمایت کنید تا با اضطراب و استرس کمتری هویت و نقش اجتماعی مناسب خود را پیدا کنند.
هویتیابی جنسی
هویت جنسی و گرایش جنسی در دوران نوجوانی بسیار چالشبرانگیز است. هویت جنسی به توصیف جنسیت افراد (مردانه، زنانه، دوجنسیتی) و نقشهای جنسیتی میپردازد و گرایش جنسی اشاره به الگوی جذب فرد به افراد دیگر دارد که شامل گرایش به جنس مخالف، همجنسگرا و گرایش به دو جنس است.
رشد جنسی نهتنها برای خود نوجوانان بلکه برای خانوادهها نیز گیجکننده و اضطرابآور است. هویت جنسی و گرایش جنسی جوانان در طول دوره نوجوانی بهطور مداوم در حال تغییر و تغییر است. نوجوانان در این دوران ممکن است رفتارهای مخالف جنس خود ر ا نشان دهند مثلاً دختری که رفتارهای خشن و پسرانه انجام میدهد که متناسب با هویت جنسیاش نیست و یا نوجوانی که به همجنس خود گرایش دارد. این رفتارها والدین را بهشدت نگران میکند. مرکز مشاوره نوجوان ذهن آرا به فرزند شما کمک میکند تا هویت جنسی خود را بیابد و به اعضای خانواده آموزش میدهد که چگونه از فرزند خود در این زمینه حمایت کنند تا نوجوانشان این دوره حساس را بهخوبی سپری کند.
ارتباط با خانواده
حس خودخواهی و استقلال در رفتار و تفکر در دوره نوجوانی بسیار عمیقتر است زیرا نوجوانان درک بیشتری نسبت به جهان اطراف کسب میکنند و اعتمادبهنفس بیشتری دارند. توسعه استقلال در دوران نوجوانی، نوجوانان را برای تصمیمگیریهای احساسی و رفتاری مبتنی بر ارزشها کمک میکند و آنها را برای دوران بزرگسالی آماده میکند؛ اما این اغلب باعث ایجاد تنش بین والدین و نوجوانان میشود. بهجای برقراری ارتباط، این نزاع و شورش، کیفیت و نوع رابطه والدین با فرزندان را تحت تأثیر قرار میدهد. در این دوران جایگاه والدین نسبت به دوران کودکی برای فرزندانشان تغییر میکند. بهطورکلی استقلال در نوجوانان را براساس روانشناسی نوجوان میتوان به چهار دسته تقسیم کرد:
استقلال عاطفی. مربوط به احساسات و احساسات درگیر در ارتباط با دیگران است. هنگامیکه نوجوان با مشکلی مواجه میشود تلاش میکند که مستقل از حمایت عاطفی دیگران و بدون تکیه بر والدین راهحلی برای مشکل خود پیدا کند.
استقلال فکری. در دوران نوجوانی تغییر در تفکر ایجاد میشود. برای اولین بار فرزندان با دید نقادانه به رفتار و افکار والدین نگاه میکنند و در برابر آنها نیز مخالفت میکنند.
استقلال فکری. در دوران نوجوانی تغییر در تفکر ایجاد میشود. برای اولین بار فرزندان با دید نقادانه به رفتار و افکار والدین نگاه میکنند و در برابر آنها نیز مخالفت میکنند.
استقلال ارزشی. استقلال ارزشی به تصمیمگیری مبتنی بر ارزش شخصی فرد در انتخابهای معنوی، سیاسی و اخلاقی دارد که ممکن است این تصمیمگیریها مغایر با نظرات والدین باشد.
نوجوانان برای استقلال خود مبارزه میکنند تا به خودکفایی و تبدیلشدن به بزرگسالان با زندگی مستقل دست پیدا کنند. با این وجود آنها باید از خانوادههایشان پشتیبانی و هدایت داشته باشند. شما والدین گرامی میتوانید با یادگیری مهارتهای ارتباطی مؤثر به نوجوان خود در این مسیر سخت کمک شایانی داشته باشید. مرکز مشاوره نوجوان ذهن آرا، شما والدین را در این مسیر همراهی میکند.
ارتباط با دوستان
دوستی بخش مهمی از زندگی در تمام سنین است اما نقش دوستی در سن نوجوانی با توجه به تأثیرات گسترده و مهمی که دارد پررنگتر است. در دوران نوجوانی، نوجوانان زمان بیشتری با دوستان خود سپری میکنند و پذیرش و حمایت گروه دوستان برای آنها از ارتباط با خانواده و حمایت خانوادگی مهمتر است.
چرا دوست برای نوجوان مهم است؟
از منظر مشاوره نوجوانان، برای نوجوان دوستان میتوانند مانند یک گروه پشتیبان باشند. دوستان به نوجوانان احساس تعلق، احساس باارزش بودن، کمک به توسعه اعتمادبهنفس، حس امنیت، اطلاعاتی درباره تغییرات دوران بلوغ، راهی برای آزمایش ارزشها، نقشها و هویتهای مختلف و فرصتی برای تجربه روابط عاشقانه را میدهند.
دوستی مثبت به نوجوانان کمک میکند تا مهارتهای اجتماعی و احساسی مهم مانند حساسیت به افکار، احساسات و سلامت دیگران را یاد بگیرند. گاهی نوجوانان در این سن بر اثر تحت تأثیر قرار گرفتن روابط دوستی ناسالم به راههای خطرناکی مانند بزهکاری، اعتیاد و … کشیده میشوند.
نوجوانان ممکن است بر روی دوستانشان متمرکز باشند اما هنوز برای کمک و پشتیبانی شما برای ایجاد و حفظ دوستیهای مثبت و حمایتی نیاز دارند. شما والدین میتوانید با برقراری رابطه گرم و حمایتی و فعالانه گوش دادن به فرزندانتان به آنها در دوستیابی کمک کنید. روانشناسان نوجوان ذهن آرا در این مسیر شما را یاری میکنند.
سلامت روان و اهمیت آن در روانشناسی نوجوان
همانطور که بیماری جسمانی فرزندان برای والدین مهم است باید بهسلامت روان فرزند خود نیز توجه داشته باشید. والدین باید درباره مسائل بهداشت روانی در نوجوانان اطلاعات مناسبی به دست بیاورند. اختلالات شایع در دوران نوجوانی
اختلالات اضطرابی اختلال اضطرابی در نوجوانان با علائمی مثل سردرد، گیجی، تغییر در وزن، احساس نگرانی شدید، ترس از مرگ، تنگی نفس، تعریق بیشازحد، ضربان قلب شدید و … مشخص میشوند. افسردگی از دست دادن علاقه به فعالیتهای موردعلاقه، تغییر در میزان و کیفیت خواب، مشکل تمرکز کردن روی تکالیف مدرسه، تغییر در میزان غذا خوردن، احساس غم و اندوه و ناامیدی شدید و … ازجمله علائم افسردگی در نوجوانان هستند.
متأسفانه حدود نیمی از نوجوانان مبتلا به بیماریهای روانی هستند به دلیل اینکه والدین بیماری فرزند خود را جدی نمیگیرند و نگران از برچسب خوردن فرزند خود هستند؛ درمان نمیشوند. اگر وضعیت سلامت روان نوجوانان بدون بررسی و درمان بمانند برای نوجوانان خطرات بسیاری در پی دارد مثلاً نوجوانی ممکن است به دلیل مشکلات رفتاری و تحصیلی از مدرسه اخراج شود و دیگری ممکن است به اعتیاد یا جرم کشیده شود.
اگر درباره وضعیت سلامت روان نوجوان خود نگران هستید هر چه سریعتر به متخصص روانشناس نوجوان مراجعه کنید. درمان کوتاهمدت با یک متخصص روانشناس نوجوان میتواند تفاوت زیادی در کیفیت زندگی نوجوان شما داشته باشد. روانشناسان نوجوان ذهن آرا در این زمینه در کنار شما نوجوانان و والدین هستند.
بلوغ
اگر والدین رابطه مؤثری با نوجوانان خود نداشته باشند و نتوانند اطلاعات صحیحی را در اختیار نوجوانان بگذارند، آنها ممکن است این اطلاعات را از طریق دوستان یا فضای مجازی به دست آورند که سلامت روانی و جنسی آنها به خطر میافتد. روانشناسان نوجوان ذهن آرا در جلسات مشاوره اطلاعات صحیحی درباره دوران نوجوانی و بهداشت جنسی به نوجوانان ارائه میدهند و از میزان این استرس و تأثیر آن بر زندگی نوجوانان میکاهند.
در طول نوجوانی (معمولاً سن ۱۰ تا ۲۰ سالگی)، پسران و دختران ازنظر قدی و وزنی مانند بزرگسالان میشوند و بلوغ جنسی را تجربه میکنند. زمان و سرعت این تغییرات در افراد مختلف متفاوت است و تحت تأثیر وراثت و محیط هستند. این تغییرات بهخصوص در زمینه جنسی، استرس شدیدی را به نوجوانان وارد میکنند. دادن اطلاعات درست به نوجوانان در این زمینه از میزان استرس آنها میکاهد.
علاوه بر بلوغ جنسی و جسمی، نوجوانان بلوغ عاطفی و اجتماعی را نیز تجربه میکنند؛ که در آن نوجوانان به دنبال استقلال و هویت خود هستند. به ارزیابی نقاط قوت و ضعف شخصیت خود میپردازند و با ایجاد اهداف بلندمدت تصمیمگیری درباره آینده خود را آغاز میکنند.
نوجوانان در دنیای امروز
با توجه به زندگی امروزه فضای مجازی جایگاه خاصی در بین افراد پیداکرده است. بسیاری از والدین از اعتیاد نوجوانان خود به فضای مجازی و گرفتن اطلاعات نامناسب سنشان نگران هستند. فضای مجازی و تلفن همراه بخش بزرگی از زندگی روزمره نوجوانان است.
باید توجه داشته باشید که امروزه فضای مجازی روش برقراری ارتباط و وسیلهای برای یادگیری است اما نوجوانان ممکن است از طریق این فضای مجازی در زندگی دچار مشکلات جدی شوند. با نوجوان خود درباره فواید و مضرات فضای مجازی و تلفن همراه گفتگو کنید. دراینارتباط از سرزنش و نصیحت خودداری کنید هرچند که ممکن است در این گفتگو با مقاومت مواجه شوید.
بهطورکلی چگونگی صحبت با نوجوانان سخت است. چگونه میتوانید بهطورجدی درباره موضوعاتی که ممکن است برای آنها خطرآفرین باشد بدون آنکه آنها ناراحت یا عصبانی شوند صحبت کنید؟ چگونه میتوانید اطمینان حاصل کنید که مکالمه شما مؤثر است و واقعاً تغییراتی ایجاد میکند؟ مرکز مشاوره نوجوان ذهن آرا راهکارهای مفید و مؤثری درباره نحوه برقراری ارتباط با نوجوانتان را در اختیار شما والدین قرار میدهد.
مشاوره تحصیلی
ازآنجاییکه شخصیت نوجوان در حال تغییر و شکلگیری است بنابراین ممکن است تصمیمات متفاوتی درباره موضوعات مختلف ازجمله انتخاب رشته تحصیلی دبیرستان و دانشگاه داشته باشد و چون والدین اطلاعات جامع و دقیقی درباره تغییرات نظام آموزشی موجود و بازار کار ندارند نمیتوانند بهصورت جامع و درست نوجوانان خود را در این مسیر یاری کنند.
در جلسات مشاوره تحصیلی ذهن آرا متخصصین با در اختیار گذاشتن اطلاعات کامل درباره رشتههای تحصیلی دانشگاه و آینده کاری آنها شما نوجوانان و والدین گرامی را کمک شایانی میکنند. علاوه بر انتخاب رشته تحصیلی، مشاوران تحصیلی، مهارتهای مطالعه، نحوه حفظ انگیزه، انتخاب هدف درست، بررسی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، نحوه برخورد با موانع یادگیری و … را نیز به دانش آموزان یاد میدهند.
خدمات مرکز مشاوره نوجوانان تهران
نوجوانان ممکن است در این دوران حساس دچار اختلال های روحی و مشکلات رفتاری شوند که در صورت شدید بودن این مشکلات نیاز به مشاوره توسط یک دکتر مشاور نوجوانان خوب احساس می شود. درمان انواع اختلالات کودک و نوجوان در کلینیک روانشناسی ذهن آرا توسط روانشناس خوب نوجوانان باسابقه و متخصص انجام می شود. مشکلاتی نظیر:
مشکل هویت، اعتیاد در نوجوانان، اضطراب، اعتماد به نفس، پرخاشگری، خود ارضایی و مشکلات جنسی، افسردگی و دیگر مشکلات رایج بین نوجوانان