اصول تربیتی والدین کودکان مبتلا به اوتیسم

زندگی والدین دارای کودکان اوتیسم با دانستن این موضوع که فرزندشان به اوتیسم مبتلا می باشد، به طرز چشمیگیری تغییر می کند. این والدین نگران تربیت کودکان مبتلا به اوتیسم خود هستند و علیرغم عشق عمیق به فرزندشان، احساس غم، ترس، استرس و نگرانی را تجربه می کنند. پدرها و مادرها نگران آینده کودک اوتیستیک خود هستند و گاها روابط پدر و مادر با هم با مشکلاتی مواجه می شود و به طور کلی خانواده این کودکان تحت فشارهای روحی و مالی فزاینده ای قرار می گیرند.
هنگامی که کودکان رفتار نادرست مانند پرخاشگری، آزار رساندن به کودک دیگر یا نادیده گرفتن مقررات و دستورالعمل ها را از خود نشان می دهد، ممکن است والدین آن ها را تنبیه یا سرزنش کنند. اما تربیت کودکان مبتلا به اوتیسم نیاز به رویکردها و روش های متفاوت تری دارد.
تکنیک های سنتی فرزندپروری، برای کودکان مبتلا به اوتیسم همیشه موثر وافع نمی شوند. البته ممکن است کودک اوتیسمی بنا بر شدت و میزان آن، برای جلوگیری از تنبیه و یا درک عواقب رفتار خود، در جهت بهبود رفتار تلاش کند. والدین می توانند با استفاده از راهبرد های ملایمتر و سازگارتر، رفتار کودکان اوتیسمی خود را مدیریت کنند. در این نوشته به برخی از این راهبرد های تربیتی اشاره خواهیم کرد.

درک رفتارهای رایج کودکان مبتلا به اوتیسم

ما معمولاً کودکان را تنبیه می کنیم زیرا رفتار های نادرست آن ها آگاهانه انجام می شود و می توانند رفتار های خود را کنترل کنند اما یک کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است نتواند رفتارهای خاصی را کنترل کند و نباید به دلیل رفتار هایی که تحت کنترل آن ها نیستند، تنبیه شوند.
برخی از رفتار هایی که برای این کودکان قابل کنترل نیستند، شامل موارد زیر می باشد:

• گاز گرفتن دست و انگشتان خود
• تکان دادن دست ها (رفتار های خودانگیزی که به کودکان متبلا به اوتیسم کمک می کند تا احساسات خود را تنظیم کنند)
• جیغ زدن یا فریاد کشیدن
• آسیب به خود از طریق ضربه به سر خود
• نگاه کردن به دیگران یا برقرار نکردن تماس چشمی
• رفتار های خشونت آمیز نسبت به همسالان یا بزرگسالان مانند گاز گرفتن یا لگد زدن

بسیاری از این رفتارها ناشی از تلاش کودکان برای بیان نیازها یا خواسته های خود می باشد.
به دلیل این رفتارها، نباید فرزند خود را از دیگران دور نگه دارید، او را شرمنده کنید یا او را مورد ضرب و شتم قرار دهید.  به جای این گونه رفتارها، بهتر است بر روی درک احساسات و نیاز های آن ها تمرکز کنید و در صورت لزوم، سعی کنید از محرک های احتمالی اجتناب کنید.

مقاله مرتبط: نشانه های اوتیسم | آیا کودک من اوتیسم دارد؟

استفاده از تقویت مثبت

یکی از اصلی ترین روش های برخورد با کودکان مبتلا به اوتیسم، استفاده از تقویت مثبت است. این کودکان به تکنیک های تربیتی که بر جنبه های مثبت تمرکز می کنند، بهتر پاسخ می دهند. با استفاده از استراتژی های تقویت مثبت، شما به رفتار های صحیح کودک خود (مانند صحبت کردن با صدای آرام در سوپر مارکت ) توجه می کنید و به خاطر آن رفتار، کودک خود را تشویق می کنید یا پاداشی در نظر می گیرید.

برخی از کودکان ممکن است از ایده برچسب گرفتن انگیزه کسب کنند، این ایده به کودکان کمک می کند تا با انجام کار های درست برچسب هایی را جمع آوری کرده و در ازای کسب تعداد مشخصی از برچسب ها، جایزه ای دریافت کنند. اما بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم، به ویژه خردسالان، به بازخوردهای مثبت تر و پاداش های فوری تری پاسخ می دهند که مستقیماً به رفتار آن ها مربوط می شود. به عنوان مثال، اگر کودک شما به جای جیغ زدن یا زدن سر خود به دیوار، به خوبی برای داشتن یک عروسک حیوانی مصنوعی در خواست کنند شایسته دریافت پاداش فوری و سریع هستند.

آموزش اصول آرام سازی به کودکان

پریشانی در کودکان شایع است، اما آرام کردن کودک مبتلا به اوتیسم بسیار دشوار است. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم می توانند تکنیک های آرام سازی خود را برای استفاده در شرایط ضروری، بیاموزند.
یکی از این تکنیک های خود آرام سازی این است که در حالی که چشمان خود را می بندند و چیزی خوشایند مانند حیوان یا پارک مورد علاقه خود را تصور می کنند، به آرامی از طریق بینی خود نفس بکشند و از طریق دهان بازدم انجام دهند. فشار ملایم و ثابت، مانند در آغوش گرفتن، برای بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم آرامش بخش است.

کنترل محیط کودکان مبتلا به اوتیسم

برای کودکان اوتیستیک، فراهم کردن محیطی آرام و راحت، بسیار مفید می باشد. پر کردن محل بازی یا اتاق آنها با اسباب بازی ها و اشیاء های مورد علاقه کودکان، احساس امنیت و راحتی بیشتری در آنها ایجاد می کند و به رفتار های منظم تری می انجامد.
و بالعکس، سعی کنید از موقعیت هایی که باعث تحریک آن ها می شود، دوری کنید، موقعیت هایی مانند مکان های شلوغ و پر سر و صدا.

این مقاله می تواند برای شما مفید باشد: اوتیسم سطح بالا و ۷ حقیقتی که باید بدانید!

پایبندی به برنامه ی روزانه

یک اصل دیگر در تربیت کودکان مبتلا به اوتیسم، پایبندی به برنامه و روتین همیشگی می باشد. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم به دنبال ثبات و نظم هستند. این کودکان در مواجه با موقعیت های غیرمنتظره، از رفتار های خودانگیزی مانند تکان دادن دست ها استفاده می کنند. با تنظیم یک برنامه قابل پیش بینی و  محدود کردن فعالیت های روازنه، از رفتار های مخرب احتمالی پیشگیری کنید و به آن ها کمک کنید.
برنامه ای ایجاد کنید که بتوانید آن را در اتاق فرزند خود یا در یک محوطه مشترک قرار دهید و از تصاویری (مانند عکس گفتار درمانگر خود در روز سه شنبه) برای تشخیص سریع آنچه باید در طول هفته انجام شود استفاده کنید.

استفاده از زبان ساده برای تربیت کودکان مبتلا به اوتیسم

بهتر است برای کودکان مبتلا به اوتیسم از زبان و دستورالعمل های ساده استفاده کنید. کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم اغلب در درک ظرافت های زبان کلامی یا زبان بدن مشکل دارند.
وقتی کودک شما به بازیگوشی می پردازد،به او یادآوری کنید که چه کاری باید انجام دهد و به کاری که نباید انجام دهید اشاره نکنید. به عنوان مثال، اگر کودکی دم سگ را می کشد، نگویید: “به آن سگ صدمه نزن” و بالعکس، می توانید بگویید “سگ را به آرامی نوازش کن.”

چشم پوشی از رفتارهای بی ضرر

یک اصل مهم و فراموش نشدنی در تربیت کودکان، اصل چشم پوشی (Ignoring) می باشد.
برخی رفتارهای کودکان مبتلا به اوتیسم عجیب به نظر می رسند اما خطرناک یا مخرب نیستند. نمونه آن، رفتارهای خود محرک مانند تکان دادن دست یا دست زدن می باشد
اگر یک رفتاری به ندرت رخ می دهد، مانع از انجام کارهای معمول خانواده یا دیگران نمی شود و به فرزندان یا دیگران آسیب نمی رساند، باید نادیده گرفته شود.

کمک گرفتن از متخصصان و روانشناسان

اگر مدیریت رفتار فرزندتان برای شما مشکل است،کمک متخصصان حرفه ای را از خود دریغ نکنید. بدنبال افراد متخصص مانند روانشناسان برای تربیت کودکان مبتلا به اوتیسم، باشید.
چندین روش درمانی اثبات شده برای کودکان مبتلا به اوتیسم وجود دارد. متخصصان بیشتر از اصول تجزیه و تحلیل رفتاری کاربردی (ABA)، که بر کسب و تشویق مهارت های جدید، دسترسی به فعالیت ها و اسباب بازی های ترجیحی، افزایش ارتباط موثر و پیش بینی پذیر کردن موقعیت های پیچیده تمرکز دارد.

جهت آشنایی با درمان های نوین برای کودکان مبتلا به اوتیسم، این مطلب را مطالعه بفرمایید: روش های نوین درمان اوتیسم

تربیت کودکان مبتلا به اوتیسم

تربیت کودکان مبتلا به اوتیسم کار آسانی نیست اما به یاد داشته باشید که آن ها قصد بدرفتاری یا سرپیچی ندارند. آنها معمولاً برای برقراری ارتباط یا کنار آمدن با احساسات ناخوشایند خود تلاش می کنند. این کودکان سزاوار مراقبت و دلسوزی هستند.
برای آموزش نحوره برخورد مناسب کودکان مبتلا به اوتیسم، از موقعیت ها و شرایط قابل پیش بینی پیروی کنید، خواسته های خود را به طور واضح و مستقیم بیان کنید و در مقابل رفتاری ها عجیب بی خطر، صبور باشید. و  هنگامی که شرایط مراقبت و نگهداری دشوار می شود از متخصصان و روانشناسان کمک بگیرید.