آرمان گرایی یکی از خصوصیات رفتاری انسان ها از زمان های دور است که امروزه بیشتر مورد توجه قرار گرفته و روانشناسان به درمان آن در موارد شدید و خاص، اهمیت زیادی می دهند. هر فردی دوست دارد در زندگی هر چه سرع تر به آرزو های خود دست یابد، اما برای رسیدن به آرمان گرایی در سطح نرمال، باید اصول و قوانین خاصی را برای خود ایجاد کنید و از باور های خود دفاع کنید. امروزه آرمان گرایی در نوجوان بیشتر دیده و مورد توجه قرار گرفته است. هر کسی در زندگی خود ایده آل هایی دارد که به آنها می اندیشد و در آرمان گرایی افراد دارای شخصیتی ایده آل گرا هستند. چنین افرادی اهل سازش نیستند و عقاید خود را سرسختانه دنبال میکنند. وقتی شما با اهداف دیگران همسو و هم نظر هستید، احساس آرامش، رضایت و همانندی دارید اما در مقابل زمانی که در هر موردی برعکس دیگران عمل کنید، احساس ناخوشایندی را تجربه خواهید کرد. در این مطلب با مفهوم آرمان گرایی و اصول آرمان گرایی در نوجوانان آشنا خواهیم شد.

آرمان گرایی چیست؟

آرمان گرایی به معنی ستایش یا دنبال کردن اصول یا اهداف خاص یک فرد است که برای به دست آوردن آنها در هر مسیری و به هر شکلی تلاش می کند. به تعبیر دیگر، آرمان گرایی، پیگیری مصرانه اهدافی است که برای آن می جنگیم و آن ها را در خود می بینیم. این مفهوم معمولا در برابر واقع گرایی قرار می گیرد که به معنی تسلیم شدن در برابر واقعیت هاست.

آرمان گرایی نوجوانان یکی از مهم‌ترین تغییرات دوره‌ی نوجوانی، تغییرات فکری است . تحول فکری دوره نوجوانی تأثیرات گوناگونی بر رفتار و شخصیت فرد می گذارد. با ورود به دوره نوجوانی یك تحوّل كیفی در تفكر نوجوانان پیدا می شود.  به نسبتی که نوجوانان به دنیای بزرگسالی پای می گذارند ، آن چه را می آموزند مورد ارزیابی قرار می دهند. با رشد ذهنی ، نوجوانان آرمان گرا می شوند . وقتی متوجه می شوند وضعیت واقعی کمتر از وضعیت مطلوب است از بزرگسالان به شدت انتقاد می کنند و تا چند وقتی دچار تقدس مآبی می شوند. خانواده و نهادهای تعلیم و تربیت ایرانی باید جهت گیری سالمی را در این ویژگی شخصیت نوجوانان به وجود آورند و آرمان گرایی نوجوانی رابه تدریج با واقعیت گرایی نوجوانی در هم آمیزند و آن را دستمایه رشد نوجوانان قرار دهند.

رشد تدریجی ارزش های دراز مدت در آرمان گرایی نوجوانان

در دوره نوجوانی ارزش هایی که مضمون دراز مدت دارد رشد می کند، برخلاف دوران کودکی که هدف دسترسی فوری به هدف و رضایت آنی است. ویژگی اصلی قابل مشاهده در نوجوانان قبول تدریجی نقش های بزرگسالی است.این ویژگی شامل تمایل آن ها برای برابر دانستن خود با بزرگسالان ، پیدا کردن یک برنامه زندگی خوب، توجه به مسائل آینده خود و داشتن آرمان هایی در مورد تغییر دادن جامعه است.

رشد هویت در آرمان گرایی نوجوانان

برای رشد هویت ضرورت دارد که نوجوانان بتوانند به افکار خویش بیندیشند. باید تعدادی اصول درباره خود مثلاً این که ” من از نظر جسمی فرد قدرتمندی هستم” ، یا ” دیگران به من احترام می گذارند” ایجاد کنند. این اصول بر تعدادی از ویژگی ها مبتنی است. توانایی نوجوانان در تفکرات انتزاعی باعث می شود که چند نظر را به طور همزمان به ذهن بیاورند و به بررسی و مقایسه آن ها بپردازند. به این ترتیب نوجوان به تدریج یاد می گیرد که از نظریه هایی که مورد بررسی قرار می دهد بعضی را نادرست بداند و کنار بگذارد و آن چه را حقیقی می داند قبول کند. نتیجه این امر آن است که او مفاهیمی درباره خود و ویژگی های هویت خویش می سازد.

خودمرکز بینی و آرمان گرایی نوجوانان

تأثیر دیگر تحول تفکر نوجوانی، رشد شکل تازه ای از خود مرکز بینی است. ظرفیت فکر کردن درباره افکار خویش، آگاهی موشکافانه درباره خود و خصوصیات شخصی و آرمان های خویش شدت می گیرد. نتیجه این تحولات آن است که نوجوان دچار خودمرکز بینی و خودآگاهی و درون نگری می شود. نوجوانان افکار خود را به جای آن که متوجه دیگران کنند بر خود متمرکز می کنند و به قدری در این راه جلو می روند که گمان می کنند دیگران نیز به همین اندازه متوجه و متمرکز بر حضور و رفتار آن ها هستند. مثلاً وقتی که در اتوبوس نشسته اند و یا حتی وقتی که در آشپزخانه تنها هستند فکر می کنند که کسی ناظر رفتار آن هاست. و چنین است که نوجوانان اکثر وقت ها فکر می کنند که ” در صحنه” هستند و انرژی زیادی در واکنش به مخاطب خیالی صرف می کنند . افسانه سازی شخصی نوجوانان در ادامه این خودمرکز بینی پیدا می شود و آنان خود را از هر جهت بی همتا و مخصوص تلقی می کنند.

ارتباط آرمان گرایی نوجوانان با خیال پردازی
یکی از نتایج توانایی فکر کردن به افکار خود در نوجوانان این است که آنان از عالم واقع فاصله می گیرند و به عالم رویا فرو می روند. رویاهای نوجوانی می تواند مفید باشد و به این وسیله می توانند رفتارها و راه حل های گوناگون مسائل را از طریق تخیلات خود مورد بررسی و آزمایش قرار دهند.

برنامه ریزی نوجوانان آرمان گرا برای زندگی
نوجوانان قادرند طرح های شگفتی را برای رسیدن به هدف های جسورانه خود ، برای تقلید از الگوهای زندگی بزرگسالی و برای شرکت در محافل بسته دوستان خود ، بیافرینند. با رشد تفکر و واقع بینی ناشی از افزایش تجاربشان ، راه های تازه ای برای زندگی و رشد خود پیدا می کنند. این گونه بحران های خیال پردازی و افراطی گری را پشت سر می گذارند و به سوی شناخت بیشتر واقعیت هایی که زندگی آن ها را فرا گرفته است روی می آورند. فکر کردن به زندگی شغلی و جستجو برای کسب دانش و مهارت هایی که بتوان به تخصصی برای گذران زندگی دست یافت نشانه روشنی است از عبور آنان به دنیای جوانی و بزرگسالی است . وارد کردن نوجوانان به زندگی شغلی ( به صورت پاره وقت) برای تسهیل رشد انسانی و ورود به دوره جوانی و بزرگسالی ، ضرورتی انکار ناپذیر است. کار کردن نیاز هر انسان سالم و درمانگرِ احساسی نگری و خیال پردازی های نوجوانی است. نوجوانی که به دنیای کار ( به صورت پاره وقت در طول سال و در ایام تعطیلات تابستان ) وارد می شود فشارهای ناشی از هیجانات نوجوانی را بهتر تحمل خواهد کرد و رشد اجتماعی و فکری و عاطفی او تسریع خواهد شد.

آرمان گرایی و انتقاد در نوجوانان

توانایی نوجوانان در فکر کردن به احتمالات، دنیای آرمان و کمال را به روی آن ها می گشاید. نوجوانان می توانند خانواده مذهبی، سیاسی و اخلاقی دیگی را تجسم کرده و می خواهد آن ها را کاوش کنند. در نتیجه؛ آن ها اغلب دیگاهی از دنیای بی نقص را تشکیل می دهند که بی عدالتی، تبعیض یا رفتار مبتذل در آن وجود نداشته باشد. اختلاف بین دیدگاه بزرگسالان و نوجوانان که اغلب “شکاف بین دو نسل” نامیده می شود، بین والد و فرزند تنش هایی را به وجود می آورد. آگاهی نوجوانان از خانواده بی نقص که والدین و خواهر و برادرهای آن ها با این آرمان نمی خوانند، باعث می شود که منتقدان عیب جو شوند. با این حال در مجموع؛ آرمان گرایی و انتقاد نوجوانان مفید واقع می شوند. وقتی که نوجوانان دیگران را به صورت افرادی در نظر بگیرند که نقاط قوت و ضعف دارند، بهتر می توانند برای تغییر اجتماعی و برقرار کردن روابط مناسب و بادوام به صورت سازنده اقدام کنند.

چرا تصمیم گیری برای نوجوانان خیلی دشوار است؟