از زمانی که در سال 1909، سیگموند فروید (Sigmund Freud) روان درمانی کودکان را شروع کرد، زمینه روانشناسی کودکان توسعه یافته و کمک کرده است تا ما بهتر درک کنیم که چگونه می توانیم به کودکان “عصبی” یا ناراحت کمک کنیم.

تشخیص و شناسایی اختلالات عصبی در کودکان

“اختلال اضطراب” (Anxiety Disorder) در کودکان می تواند به شکل های مختلفی بروز کند. برخی از این اختلالات شامل اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder)، وسواس فکری-اجباری (Obsessive-Compulsive Disorder)، اختلال پانیک (Panic Disorder)، اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder) و اختلال استرس پس از ضربه (Post-Traumatic Stress Disorder) می شوند. روانشناسان با استفاده از ابزارهای تشخیصی مانند مصاحبه های ساختار یافته (Structured Interviews) و مقیاس های ارزیابی (Assessment Scales) می توانند مشخص کنند که کودک دچار چه نوع اختلال اضطرابی است.

دلایل بروز عصبانیت در کودکان

۱- افزایش سطح تحریک: برخی از کودکان به سرعت به تحریکات بیش از حد واکنش نشان می‌دهند. تحریکاتی مانند نورهای روشن، صداهای بلند، بوی قوی و یا حتی هوا و دمای محیط می‌تواند عاملی برای بروز عصبانیت در کودکان باشد.

۲- ناتوانی در بیان احساسات: برخی از کودکان نمی‌توانند به درستی احساساتشان را بیان کنند یا در بیان احساس خود روش خاص و متفاوتی نسبت به دیگر کودکان دارند که خانواده ها باید بتوانند این خلقیات را شناسایی کنند و بهترین پاسخ را ارائه بدهند

۳- افزایش تنش: تنش و فشار بیش از حد از جانب خانواده برای فعالیت های درسی یا ورزشی یا دیگر مسائل مرتبط به زندگی ممکن است در قالب عصبانیت در بزرگسالی بروز نماید . وجود تعادل در تمام فعالیت های کودکان به صورت استاندارد مهم ترین نکته است و نباید برخی موارد را محدود یا برخی موارد را بیش از حد تاکید نمود.

در نتیجه، بروز عصبانیت در کودکان می‌تواند به مشکلاتی مانند محدودیت در روابط اجتماعی، کاهش اعتماد به نفس و اختلال در توجه و یادگیری منجر شود.

چگونه کودکان عصبی را درمان کنیم؟

روان درمانی شناختی-رفتاری (CBT)

روان درمانی شناختی-رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy)، یا به اختصار CBT، یک روش درمانی مؤثر برای اختلالات اضطراب در کودکان است. CBT به اینگونه عمل می کند که افکار خاصی منجر به احساسات و رفتارهای خاص می شوند. در این روش، روان درمانگر به کودک کمک می کند تا افکار منفی و نگران کننده خود را شناسایی، چالش برانگیز کند و با افکار مثبت تری جایگزین کند.

مدیریت استرس و تکنیک های آرامش بخش

تکنیک هایی مانند تمرینات تنفس عمیق (Deep Breathing Exercises)، آرامش بخشی مبتنی بر ذهن آگاهی (Mindfulness-Based Relaxation) و یوگا می توانند به کودکان کمک کنند تا با استرس و اضطراب خود مواجه شوند و آنها را کنترل کنند.

دارو درمانی

در برخی موارد، داروهایی مانند انواع مختلف از آنتی دپرسان ها (Antidepressants) و بتا بلاکرها (Beta-Blockers) ممکن است مؤثر باشند. اما این داروها باید توسط یک یک روانپزشک کودک و نوجوان تجویز شود و تنها در مواردی که سایر روش های درمانی کافی نبودند استفاده شوند.

خانواده درمانی

خانواده یک عامل مهم در درمان اضطراب کودکان است. خانواده درمانی (Family Therapy) می تواند کمک کند تا اعضای خانواده راه های موثرتری برای پشتیبانی از کودک عصبی خود یاد بگیرند. این می تواند شامل تکنیک هایی برای مدیریت استرس خانوادگی، افزایش توانایی های حل مسئله و تقویت روابط مثبت در خانواده باشد.

برنامه ریزی مدرسه

برخی از کودکان با اضطراب ممکن است در مدرسه با چالش هایی روبرو شوند. این می تواند شامل مشکلات در یادگیری، رفتار و ارتباطات اجتماعی باشد. برنامه های آموزشی فردی (Individualized Education Programs) یا به اختصار IEP ها، می توانند کمک کنند تا این چالش ها را مدیریت کنند.

13 نکته برای درمان عصبی بودن کودک

بعضی از کودکان بیشتر از دیگران عصبی می‌شوند و خشونت را به خانواده خود و نحوه زندگی فرزند انتقال می دهد، بنابراین خانواده ها چالش رفع  عصبانیت کودکان را دارند، اما خوشبختانه، راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا با عصبی بودن خود مقابله کند. در اینجا، 15 نکته برای درمان عصبی بودن کودک را بررسی می‌کنیم:

1. تشخیص دقیق: اگر فکر می‌کنید کودک شما ممکن است مشکلاتی در مقابله با عصبی بودن داشته باشد، اولین قدم باید مراجعه به یک روانشناس کودکان یا روانپزشک باشد. این متخصصان می‌توانند تشخیص دقیقی ارائه دهند و برنامه درمان مناسب را توصیه کنند.
2. راه‌های مقابله اصولی : آموزش راه‌های اصولی برای مقابله با استرس و عصبی بودن ویژه کودکان 3 تا 10 سال می‌تواند بسیار مفید باشد. آموزش هایی که در بالا نیز اشاره کردیم شامل تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، یوگا، و مدیتیشن و هیپنوتیزم برای کودکان باشد.
3. تحریک‌های فیزیکی : برخی از کودکان ممکن استبه علت بیماری های جسمی یا مشکلاتی که در بدن آنها وجود دارد و قابل تشخیص نیست عصبی باشند که بهتر با عصبی بودن خود مقابله کنند اگر از تحریک‌های فیزیکی مانند یک فشار خفیف یا گرمای ملایم استفاده کنند. البته گرفتن آزمایش برای تشخیص و درمان با ماساژ و روش های ورزشی می توان این عامل را کاهش داد.
4. حمایت اجتماعی : برخی اوقات ممکن است کمبود محبت به فرزندان یا عدم توجه به مسائل انها باعث شود تا حمایت لازم صورت نگیرد و این عامل را از طریق خشونت و پرخاش نمایش دهد. کودکان با داشتن دوستان و خانواده‌ای که از آن‌ها حمایت می‌کنند، می‌توانند بهتر با عصبی بودن خود مقابله کنند.
5. ورزش و فعالیت بدنی: ورزش روزانه یکی از بهترین راه های درمانی برای اختلالات اضطرابی و عصبی بودن تجویز می شود بنابراین بهتر است کودکان خود را داخل باشگاه های ورزشی ثبت نام کنید تا با فعالیت بدنی مقداری از انرژی خود را در این محیط ها تخلیه نمایند.
6. خلاقیت: فعالیت‌های خلاقانه مانند نقاشی یا موسیقی می‌تواند به کودکان کمک کند تا با عصبی بودن خود مقابله کنند.
7. تغذیه سالم: تغذیه سالم و توجه به سیستم گوارش کودک دیگر مورد تاثیر گذار است و ممکن است به دلیل عدم عملکرد مناسب یکی از اعضای بدن سیستم عصبی کودک تحت تاثیر قرار گیرد و تعادل روحی را نتواند ایجاد کند و به بهبود عملکرد سیستم عصبی کودکان کمک کند.
8. خواب کافی: خواب کافی برای سلامت عصبی بسیار حیاتی است. کودکان باید از خواب کافی برخوردار باشند تا به طور کامل با عصبی بودن خود مقابله کنند. میزان خواب مفید و کافی برای کودکان بین 7 تا 10 ساعت بر اساس سن می باشد و کم خوابی یا پرخوابی می تواند تاثیرات منفی داشته باشد بنابراین برنامه خوابی منظمی برای کودک خود داشته باشید و دیر خوابیدن آنها جلوگیری کنید.
9. تقویت اعتماد به نفس : کودکانی که اعتماد به نفس دارند، بهتر می‌توانند با عصبی بودن خود مقابله کنند. فعالیت‌هایی که کودک در آن موفق است، می‌تواند اعتماد به نفس او را افزایش دهد.
10. توجه به حالات هیجانی (Emotional Awareness): یادگیری اینکه چگونه حالات هیجانی خود را شناسایی و بیان کنند، به کودکان کمک می‌کند تا بهتر با عصبی بودن خود مقابله کنند.
11. محیط آرام: محیط خانگی آرام و پشتیبانی کننده می‌تواند به کودکان کمک کند تا با عصبی بودن خود مقابله کنند.
12. درک کردن: کودکانی که می‌فهمند که عصبی بودن یک بخش طبیعی از زندگی است و که به آن‌ها قبول این حالت خود را یاد می‌دهند، می‌توانند بهتر با آن مقابله کنند.
13. درمان مکمل و جایگزین: برخی از درمان‌های مکمل و جایگزین مانند آکوپانکچر، ماساژ، یوگا، و طب سوزنی می‌تواند به کودکان کمک کند تا با عصبی بودن خود مقابله کنند.