برخورد با کودک بهانه گیر با 8 توصیه کاربردی، درمان آن

درمان بهانه گیری کودکان

کودکان غیر مسئول، اغلب با بهانه گیری (فریب دادن، توجیه کردن یا دروغ گفتن) سعی می کنند از مسئولیت خود شانه خالی کنند. این کودکان در مواقع مختلف بهانه ای برای رفتار اشتباه خود پیدا می کنند تا خود را بی تقصیر و بی گناه نشان دهند. اگر والدین نحوه ی صحیح برخورد با کودک بهانه گیر و راه های مقابله با بهانه گیری بچه ها را نیاموزند، فرزند آن ها تبدیل به یک فرد بزرگسالی می شود که از پذیرفتن مسئولیت اقدامات شخصی سر باز می زند.

کودک بهانه گیر

بهانه گیری کودکان اغلب با بی گناهی و از روی سادگی، برای رهایی از عواقب کارها، آغاز می شود. گرچه این کار برای والدین آزاردهنده است اما این رفتار کودک را تحمل می کنند. موضوع نگران کننده این است که کودکان از بهانه به عنوان راهی برای فرار از مسئولیت استفاده کنند و هر چه که بیشتر از مسئولیت ها دوری کند، بهانه گیری او بیشتر می شود.

زمانی که کودک بزرگ می شود، دنیای واقعی بهانه های رفتاری او را نمی پذیرد. معلمان و اساتید دانشگاه اهمیتی به این گونه بهانه نمی دهند، هیچ رئیسی فرد بهانه گیر را استخدام نمی کند و هیچ فردی حاضر نیست با فرد بزرگسال بهانه گیر ازدواج کند.

به همین دلیل، والدین می بایست فرزندان خود را برای دنیای واقعی آماده کنند و نحوه ی صحیح برخورد با کودک بهانه گیر را بیاموزند تا از عواقب منفی آن در آینده پیشگیری کنند.

مقاله مشابه: علت دروغ گویی در کودکان

دلایل بهانه گیری کودکان

عوامل زیادی موجب بهانه گیری کودک می شوند که برخی از آن ها عبارتند از:

• خستگی
• گرسنگی
• ناکامی
• ترس یا اضطراب کودکان
• ناتوانی در بیان خواسته خود
• مقاومت در برابر تغییر (مانند ترک یک مکان)
• کسل شدن
• احساس عدم راحتی
• تحریک بیش از حد
• بیماری یا درد
• سردرگم بودن
• ناراحتی از پیروی از دستور شما
• نیاز خاصی داشتن

 برخی از بهانه گیری های کودک مربوط به رفتار والدین و اطرافیان او می باشد، والدین می توانند زمانی که کودک بهانه گیری می کنند عصبی شوند و برخوردی غیر منطقی و حتی پرخاشگرانه با کودک داشته باشند یا می توانند صبورانه و با حوصله با مشکل رو به رو شده و با استفاده از راهنمایی های افراد آگاه در صدد رفع آن مشکل بر آیند.

8 توصیه کاربردی برای مقابله با بهانه گیری کودکان

برای مقابله با بهانه گیری کودکان، درباره ی مسائل اخلاقی صحبت نکنید و از بدرفتاری کردن خودداری کنید. در عوض، از این روش ها برای متوقف کردن بهانه گیری آن ها و پذیرفتن مسئولیت رفتار هایشان استفاده کنید.

1. به بهانه گیری ها واکنش نشان دهید

اگر فرزند شما اشتباه عملکرد خود را به گردن دوستان یا اتفاقاتی می اندازد، بهترین اقدام این است که به کودک خود نشان دهید متوجه بهانه گیری او شده اید و بابت آن واکنش نشان دهید. به عنوان مثال، می توانید بگویید: ” به نظر می رسد دوستت را مقصر دیرآمدن به خانه و اطلاع ندادن به من و پدرت می دانی” زمانی که با فرزند خود این گونه صحبت می کنید، به او اطلاع می دهید که در هر صورت، خود او مسئول انتخاب ها و رفتارهایش است.

2. بر رفتار تمرکز کنید نه بهانه

بر رفتار مشکل ساز تمرکز کنید و آن را مشخص کنید. اگر برای زدن خواهر کوچک ترش بهانه می آورد و یا اگر برای ننوشتن تکالیفش دیگری را مقصر می داند، بهانه را نادیده بگیرید و بر اصل رفتار( کتک زدن خواهر کوچک تر و انجام ندادن تکالیف) توجه کنید.
هنگامی که رفتار را تشخیص دادید، می توانید نام آن را بگذارید و سپس فرزند خود را مجبور به مشاهده آن کنید. هر آن چه را که دیده اید و اتفاق افتاده است را روشن کنید.

اجازه ندهید فرزندتان موضوع را عوض کند، زیرا در این صورت مسئولیت رفتار خود را نمی پذیرد.

3. گفت و گوی موثر داشته باشید

به سادگی با فرزند خود صحبت کنید. مشکلی که وجود دارد را بیان کنید، انتخاب نادرست فرزندتان را نشان دهید و با او درباره ی انتخاب های بهتر صحبت کنید.

درباره ی اخلاقیات بحث نکنید. اگر موضوع اخلاق را پیش بکشید، به احتمال زیاد گفت و گوی دو طرفه را از دست خواهید داد و از موضوع اصلی که انتخاب و رفتار نادرست می باشد، دور خواهید شد.

4. اتفاقات را مرور کنید

برای برخورد با کودک بهانه گیر، زمانی که اوضاع آرام شد، ماجرا و اتفاق پیش آمده را مرور کنید. به این مثال توجه کنید:

پدر یا مادر: «اگه ما تو خونه یک فیلمبردار داشته باشیم که از همه اتفاقات فیلم برداری کرده، تو فکر میکنی چه چیزهایی رو ضبط کرده؟»

فرزند: «خواهرم تبلت من را گرفت، بنابراین من او را زدم.»

پدر یا مادر: «کارهای زیادی غیر از آسیب رساندن به خواهرت وجود داشت. به نظرت دفعه ی بعدی بهتره چیکار کنیم که مشکلی پیش نیاد؟ـ

فرزند: «من نمی دانم. حدس می زنم می توانم وسایلم را در قفسه ای بالاتر قرار دهم تا او نتواند به آن دست بزند.»

اگر فرزند شما نمی تواند ایده ای ارائه دهد، می توانید به او در شروع کار کمک کنید.

پدر یا مادر: « تو می تونی در این مواقع پیش من بیایی و درباره آن با من صحبت کنی، و من مواظب خواهرت خواهم بود.»

این برخورد صحیح با کودک بهانه گیر، راهی عینی تر را به کودک نشان می دهد و می توان به درستی و روشنی وضعیت را مشاهده کند.

اجرای نمایش و نقش آفرینی نیز می تواند در اینجا مفید باشد. در طول نقش آفرینی، می توانید تمرین کنید که دفعه بعد چه کاری می تواند انجام دهد. می توانید کلمات مورد استفاده و اقدامات لازم را به او آموزش دهید. نقش آفرینی یک ابزار قدرتمند برای تغییر رفتار است.

5. الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشید

وظیفه شما به عنوان والدین این است که برای فرزند خود محدودیت ایجاد کنید، آموزش دهید و مربی او باشید. بخشی از آموزش رفتارهای مناسب و نامناسب، از طریق الگوبرداری اتفاق می افتد.

اگر اشتباهی مرتکب شدید، بهانه نیاورید. در عوض، به عنوان مثال می توانید به فرزند خود بگویید:

“وقتی امشب از سر کار به خانه آمدم ، عصبی بودم. می توانستم بهتر با آن کنار بیایم نیازی به داد زدن نبود، متاسفم. دفعه بعدی که روز بدی داشتم، قبل از آمدن به خانه خود را آرام می کنم”

6. برای درمان بهانه گیری کودک، آرام ولی جدی باشید

آرام و موثر باشید تا احساسی نشوید و دعوا را شروع نکنید. حفظ آرامش باعث می شود تا هدف اصلی که آموزش مسئولیت پذیری به فرزند خود است، فراموش نشود.

این مقاله می تواند برای شما مفید باشد: آموزش مقابله با قلدرها به کودکان

7. جبران کردن را به فرزند خود بیاموزید

هنگامی که فرزند شما اشتباه خود را پذیرفت، در صورت لزوم از او بخواهید رفتار اشتباه را اصلاح کند و به فکر جبران آن باشد.

عذرخواهی و جبران کردن با هم تفاوت دارند. عذرخواهی نشان دهنده پشیمانی از اقدامی است که انجام شده است اما جبران از پشیمانی فراتر می رود و رفتار اشتباه را رفع و اصلاح می کند.

جبران کردن با کلمات صورت نمی گیرد. برای جبران اسباب بازی خواهر یا برادرتان را که شکسته اید، یک اسباب بازی جدید می خرید یا در انجام وظایف به او کمک می کنید. ترمیم رفتار اشتباه، اغلب شرایط را آرام می کند و نشان می دهد که پشیمانی شما واقعی است.

جبران خسارت، مسئولیت پذیری است و دقیقاً برعکس بهانه جویی است. انجام این کار برای کودک دشوار است، اما با یادگیری انجام این کار آسان تر می شود. و اگر همه چیز خوب پیش برود و رفتارها بهبود یابند، میزان عذرخواهی و جبران خسارت پس از آن، کاهش می یابد.

8. به فرزند خود یادآوری کنید که انتخاب هایی دارد

همه ما در زندگی با انتخاب هایی مواجه می شویم و فرزندان نیز از این قاعده نیستند. ما انتخاب می کنیم که از قوانین پیروی کنیم یا پیروی نکنیم . هر لحظه در حال انتخاب رفتار درست یا نادرست هستیم.

به فرزند خود یاد بدهید اگر می خواهد دیر به خانه بیاید و قرار است با دوستانش بیرون بروند، به شما اطلاع بدهد یا با شما تماس گرفته و اجازه بگیرد. اگر این رفتار را انتخاب نکند، عواقب بعهدی بر عهده ی خودش می باشد و سرنزش دوستانش بهانه ی موجهی نیست.

افراد قربانی رفتارها و انتخاب های دیگران نیستند زیرا این قدرت را داریم که اقدامات خود را کنترل کنیم. به فرزند خود بیاموزید مسئولیت اعمال خود را برعهده بگیرد و با این کار به فردی قدرتمند تر و موفق تر در بزرگسالی تبدیل خواهد شد.

برخی مواقع کنترل اوضاع از دست والدین خارج می‌شود. آن‌ها هرچقدر تلاش می‌کنند تا رفتارهای ناسازگارانه فرزندشان را کنترل کنند موفقیتی به دست نمی‌آورند. اگر در این شرایط قرار گرفته‌اید بهتر است که هرچه زودتر به یک روانشناس کودک مراجعه کنید. روانشناس با بررسی کامل شرایط روانی کودک می‌تواند علل متفاوتی را برای بهانه‌گیری او پیدا کند.