تمرکز چیست؟ و اساسا چرا باید به دکتر خوب برای تمرکز کودکان فکر کنیم؟

زمانی که قصد دارید در لحظه کنونی حضور داشته باشید، بدین معناست که توجه خود را به صورت کامل تنها بر روی یک فعالیت که می‌خواهید به پایان برسد معطوف می‌کنید. هرچیز دیگری در محیط برای شما بی‌اهمیت به حساب می‌آید و بنابراین شما تمام حواس‌پرتی‌ها را کنار زده و تمام توجه خود را به صورت کامل و غیر پراکنده به کاری که در پیش است اختصاص می‌دهید. امروزه عدم توجه و تمرکز در کودکان یکی از شایع ترین مشکلات والدین است. اگر کودک شما برای مدت زمان طولانی نمی‌تواند روی چیزی تمرکز کند، ممکن است از مشکلات تمرکز رنج ببرد. این عدم تمرکز را می توان در برخی رفتار ها و فعالیت های کودک مشاهده کرد. به عنوان مثال: (خیلی راحت حواسش پرت می شود. بی قرار است. وسایلش را گم می‌کند. نمی تواند دستورالعمل ها را دنبال کند. با تکلیف مدرسه مشکل دارد. بد خلق، تحریک پذیر یا پرخاشگر است.) در گذشته بسیاری از کودکان به دلیل بی توجهی، پرخاشگری، شیطنت و یا بازیگوشی در دوران دبستان از ادامه تحصیل کنار گذاشته می شدند. والدین و آموزگاران نمی دانستند که با مشورت با یک تراپیست خوب می توانند به این بچه ها کمک کنند و آن ها را به گروه همسالان خود بازگردانند. اختلال تمرکز در کودکان حدود هشت تا ده درصد کودکان را مبتلا می کند. این بیماری در پسران شایعتر از دختران است.

اهمیت تمرکز و لزوم مراجعه به دکتر درمان توجه و تمرکز کودکان

یکی از نیازهای زندگی ما استفاده بهینه از توانایی های مغز (مثلا تمرکز و دقت) است. تمرکز یکی از حالت های ذهن است و ذهن ابزاری است در دست انسان. انسانی که کنترل ذهنش را به دست بگیرد، می تواند در هر زمینه به موفقیت برسد. ذهن متمرکز در هر فعالیتی که به کار گرفته شود موفق خواهد شد. مثلا یک دانشجو یا دانش آموز با ذهن کنترل شده، دانشجو یا دانش آموز ممتازی خواهد بود. اگرچه حافظه خوب در زندگی روزمره یکی از عوامل قطعی موفقیت و پیشرفت است، اما تمرکز و حافظه قوی برای اقشار خاص مثل دانشجویان و دانش آموزان، معلمان، محققان، استادان و… اهمیت بیشتری پیدا می کند. تمرکز خوب برگ برنده دانشجویان و دانش آموزان در زمان تحصیل است، همچنان که یکی از ویژگی های مردان بزرگ در کنار اراده قوی و پشتکار، حافظه خوب و تمرکز بالای آنان است. همچنین عدم تمرکز کودکان به خصوص نسل جدید بسیار گسترده و قابل توجه است.

علت‌های عدم توجه و تمرکز در کودکان چیست؟

علت اصلی بروز اختلال عدم توجه و تمرکز در کودکان، عدم تکامل در سیستم عصبی و نخاع طبق سن کودکان می‌باشد. البته نباید از نقش ژنتیک که یک عامل بسیار مهم است غافل شد. منشاء دیگر این اختلال نیز به دوران بارداری مادران برمی‌گردد، بروز حوادث آسیب ­رسان و یا انجام یک سری از رفتارهای پر خطر توسط مادر مانند، مصرف الکل و دخانیات در این دوران، همچنین نارس به دنیا آمدن نوزاد و یا آسیب در هنگام زایمان، می‌توانند در عدم تکامل سیستم عصبی و نقص آن نقش موثری داشته و شرایط را برای بروز این اختلال برای آینده فراهم آورند. از دیگر علت‌های شکل‌گیری این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اختلال در رشد
• آسیب‌های مغزی در دوران کودکی
• کم و زیاد شدن بیش از حد ترشحات هورمونی
• عوامل فیزیولوژیکی
• عوامل اجتماعی
• مجموعه عوامل محیطی
• مسائل روانشناختی

راهکارهایی برای بهبود تمرکز کودکان

1. یک روال سالم قبل از خواب را اجرا کنید

اگر کودک شما به اندازه کافی نمی خوابد، سعی کنید به او کمک کنید تا یک برنامه روتین قبل از خواب ایجاد کند که او را برای یک خواب خوب در شب آماده کند. چیزهایی مانند مطالعه، کاهش زمان تماشای صفحه و حمام، همه راه‌های عالی برای آرام کردن بدن و آماده کردن آن برای خواب هستند.

2. رژیم های غذایی متعادل و تمرکز کودکان

یک رژیم غذایی متعادل می تواند به حفظ سطح تمرکز و بهبود حافظه کمک کند. همچنین مهم است که کودک شما وعده های غذایی خود را حذف نکند زیرا اگر گرسنه باشد، احتمالاً روی چیزهای دیگری تمرکز نخواهد کرد. در سمت دیگر ترازو، اگر کودک شما بیش از حد غذا می خورد، می تواند او را خسته کند. نقطه شیرین یک رژیم غذایی پر از مواد مغذی ضروری است که باید کودک شما را سیر کرده و آماده تمرکز کند.

3. کارهای طولانی یا دشوار را ساده کنید

سعی کنید کارهای طولانی خانه را به قطعات کوچکتر تقسیم کنید تا دلهره آور به نظر نرسند. به عنوان مثال، اگر می خواهید فرزندتان اتاق خواب خود را مرتب کند، به او اجازه دهید این کار را با تمرکز بر یک منطقه کوچک در یک زمان انجام دهد. اگر تکالیف آن ها خیلی سخت است، سعی کنید با آنها بنشینید و به آن ها کمک کنید تا سوالات سخت را حل کنند. اگر مشکل ادامه دارد، هر گونه نگرانی در مورد مشکلات درسی باید به معلم فرزند شما ارائه شود.

4. عوامل حواس پرتی را به حداقل برسانید

اگر از فرزندتان خواسته‌ اید کاری را انجام دهد که نیاز به تمرکز دارد یا اگر در حال انجام تکالیف است، مطمئن شوید که هر چیزی که باعث حواس‌پرتی می‌شود دور از چشم باشد و در اتاق دیگری باشد که شامل همه دستگاه‌های صفحه نمایش می‌شود. آیا برای کمک به انجام تکالیف مدرسه به رایانه نیاز دارد. ، مطمئن شوید که آن ها فقط به وب سایت های مربوطه دسترسی دارند.

5. برنامه روزانه خود را منظم کنید

درست مانند روال قبل از خواب می تواند به خواب بهتر کمک کند، برنامه روزانه نیز می تواند به کودک شما کمک کند تا این موضوع را درک کند به این دلیل که آن ها می دانند که در چه نقاطی از روز باید بیشتر تمرکز کنند و چه زمانی می توانند استراحت کنند. سعی کنید زمان‌های ثابتی را برای زمانی که فرزندتان تکالیفش را انجام می‌دهد، وقت بازی دارد، مطالعه می‌کند، کارهای خانه انجام می‌دهد و غیره را تعیین کنید.

6. وقتی کودک شما بیش از حد خسته است، به او اجازه استراحت بدهید

اگر به فرزندتان اجازه دهید بعد از مدرسه یا بعد از ظهر چرت بزند، انرژی زیادی برای انجام تکالیف خواهد داشت! حدود 30 دقیقه برای بچه‌ها و نوجوانان کافی است و مطمئن شوید که خیلی دیر در روز اتفاق نمی‌افتد یا در زمان خواب اختلال ایجاد می‌کند.

7. محدودیت های زمانی را تعیین کنید

برای کارهایی مانند خواندن یا تکالیف، محدودیت‌های زمانی تعیین کنید تا فرزندتان بداند که نقطه پایانی وجود دارد و بتواند در آن مدت زمان به بهترین شکل از سطح تمرکز خود استفاده کند. بازه توجه کوتاه در رفتار کودک می تواند انجام وظایف را سخت کند، بنابراین در نظر بگیرید که وظایف آن ها چقدر طول می کشد. به یاد داشته باشید، حدود دو تا سه برابر سن آن ها خواهد بود.

روش های درمانی عدم توجه و تمرکز کودکان

1. دارو درمانی نقص توجه و تمرکز در کودکان

داروهای محرکی مانند دکس امفتامین و ریتالین از مشهورترین داروها برای درمان می باشند. استفاده از این داروها در ۶۰-۷۰% کودکان، به کاهش علائم می انجامد. باید توجه داشت داروهای محرک تا زمانی تاثیر دارند که در بدن باقی بمانند و پس از قطع دارو بسیاری از علائم بیماری بازگشت می کنند. برخی کودکان تحت درمان با دارو دچار عوارض جانبی مانند کاهش اشتها، سر درد، تیک، تغییرات خلقی و … می شوند. در کودکان درمان اصلی تجویز داروهای محرک بصورت دراز مدت می باشد ولی داروی محرک در بزرگسالان مبتلا به ADHD اثر کمی خواهد داشت. تجویز متیل فنیدات یا ریتالین به دلیل نفوذ آهسته به مغز ایجاد سرخوشی نمی کند.

عوارض داروهای محرک برای توجه و تمرکز

• بی خوابی شبانه
• کاهش اشتها و کاهش وزن
• بروز تیک عصبی
• اختلال دریچه های قلبی

2. روان درمانی و توانبخشی نقص تمرکز در کودکان

روان درمانی برای درمان عدم توجه و تمرکز، شامل درمان های رفتاری- شناختی، آموزش مهارت های اجتماعی، مشاوره خانوادگی، کاردرمانی وبازی درمانی می باشد. در این روش ها سعی در کاهش بد کارکردی های هیجانی و رفتاری، تمرین رفتارهای جدید، افزایش هماهنگی حسی- حرکتی در کودکان مبتلا، آموزش مهارت های ارتباطی میان فردی و اصلاح الگوهای رفتاری در خانواده می شود.

کلینیک تخصصی ذهن آرا، ارائه دهنده تمام خدمات روان درمانی و توانبخشی از جمله رواندرمانی و توانبخشی نقص توجه کودکان و کمک به بهبود نقص توجه می باشد.