اختلال اسکیزوفرنی چیست؟ تعریف آن

اختلال اسکیزوفرنی یک اختلال روانی است که بسیاری از مردم در رابطه با آن شنیده اند، اما بسیاری از آنها (حتی متخصصین هم) کاملاً آن را درک نکرده اند.

“اسکیزوفرنی اختلالی است که بر ادراک تأثیر می گذارد و بخشی از مغز ما را که در تشخیص واقعیت دخیل هست را تضعیف می کند.” -دکتر. آر. داگلاس فیلدز

روانپزشکان، متخصصان مغز و اعصاب و سایر متخصصین با تحقیق و مشاهده علمی به این نتیجه رسیده اند که اسکیزوفرنی یک اختلال مغزی، و یک بیماری روانشناختی و روانپریشی است.

اسکیزوفرنی به عنوان یک اختلال مغزی، به طور قابل توجهی افکار، احساسات، گفتار و رفتار افراد را مختل می کند. این امر همچنین بر ادراک و چگونگی تأثیر پذیری، تفسیر و تعامل افراد با جهان پیرامون تأثیر می گذارد.

انجمن روانشناسی آمریکا، در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی چاپ پنجم (DSM-5) تلاش می کند اسکیزوفرنی را با جزئیات بیشتری توضیح دهد.

اسکیزوفرنی در DSM-5

تعریف DSM-5 از اسکیزوفرنی به اندازه توصیف نشانه های آن ساده نبوده. به دلیل پیچیدگی اسکیزوفرنی، تعریف واحد و رسمی از اسکیزوفرنی وجود ندارد.

اسکیزوفرنی یک بیماری پیچیده مغز است که بسیار فردی است. یعنی برای هر شخصی که با آن زندگی می کند متفاوت تجربه می شود. پیچیدگی بیشتر این است که اسکیزوفرنی دارای پنج زیرگروه (پارانوئید، بی نظم، کاتاتونیک، تمایز نیافته و باقیمانده) است و هر یک از این موارد به طور منحصر به فرد توسط افراد تجربه می شود.

این اختلال روانی و پزشکی علائم، ویژگی ها و تشخیصی مشخصی دارد. علائم آن به علائم مثبت، منفی، علائم شناختی و رفتاری تقسیم می شود.

رویکرد DSM-5 به اسکیزوفرنی اینگونه است که به اختلال اسکیزوفرنی به عنوان یک مجموعه علائم نگاه می کند. بعلاوه، نشانه های اسکیزوفرنی در یک طیف قرار می گیرند و شدت علائم از فردی به فرد دیگر و حتی در یک فرد در طول زمان متفاوت است.

اسکیزوفرنی در DSM-5 توصیف شده است که دارای این صفات است:

• علائم مثبت مانند توهم و هذیان
• علائم منفی مانند کاهش بیان و احساسات
• علائم شناختی مانند کاهش توانایی حل مسئله، تفکر و استدلال، گفتار بی نظم، رفتار نابسامان یا کاتاتونیک، کاهش عملکرد در موقعیت های مختلف زندگی، مشکلات احتمالی عصبی مانند مهارت های حرکتی ضعیف، ادغام حواس و موارد دیگر
• نشانه های رفتاری مانند غر زدن زیاد در جمع، انجام کارهایی که در دنیای درونی شخص منطقی است اما در دنیای واقعی نه

DSM-5 تاکید می کند که این علائم اسکیزوفرنی باید بیش از شش ماه وجود داشته باشد، مجموعه علئم وجود داشته باشند (وجود توهم به تنهایی، نشانه اسکیزوفرنی نیست) و محصول جانبی اختلال یا مصرف مواد دیگر نباشد.

این ها نشانه های توصیف اسکیزوفرنی بود. اما اسکیزوفرنی یعنی چه؟

معنی اسکیزوفرنی: آیا به معنی “ذهن جداشده” است؟

کلمه اسکیزوفرنیا از کلمه یونانی به معنای “ذهن بریده” یا “ذهن جدا شده” گرفته شده است. این کلمه اشاره دارد به:

• تکه تکه شدن عملکرد ذهنی
• جدایی بین تفکر و احساس
• شکافی بین آنچه واقعی است و آنچه نیست

متأسفانه، “ذهن قطع شده” یا “ذهن جداشده” باعث سردرگمی و برداشت های غلط شده است. مردم مفاهیم را با معنای “چند شخصیتی” یا “شخصیت جدا شده” اشتباه گرفته اند. در صورتی که اختلال شخصیت تجزیه ای یا هویت تجزیه ای با اسکیزوفرنی به شدت متفاوت است و ارتباطی با هم ندارند.

یک برداشت غلط دیگر از کلمه “اسکیزوفرنی” این است که از قدیم به عنوان ترسناک و اغلب خشونت آمیز تعبیر می شود. DSM-5 برای تغییر این انگ و برچسب که اسکیزوفرنی یک بیماری خشن است، کار می کند و به وضوح بیان می کند که اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی پرخاشگر نیستند و بیشتر قربانی خشونت می شوند.

معنی اسکیزوفرنیگرچه گیج کننده است، اما می توان اطمینان داشت که اسکیزوفرنی به معنای خشونت نیست.

علائم اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی شامل طیفی از مشکلات در نحوه تفکر، احساس و رفتار افراد است. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

هذیان. زمانی است که افراد به چیزهایی اعتقاد دارند که واقعی یا واقعی نیستند. برای مثال، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است فکر کنند که در حال آسیب دیدن یا آزار و اذیت هستند در حالی که اینگونه نیست. آنها می توانند فکر کنند که هدف ژست ها یا نظرات خاصی هستند در حالی که اینطور نیستند. آنها ممکن است فکر کنند که بسیار مشهور هستند یا توانایی بالایی دارند در حالی که اینطور نیست. یا ممکن است احساس کنند که یک فاجعه بزرگ در شرف وقوع است در حالی که این درست نیست. اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دچار هذیان هستند.

توهمات. معمولاً شامل دیدن یا شنیدن چیزهایی است که دیگران آنها را مشاهده نمی کنند. برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، این چیزها واقعی به نظر می رسد. توهم می تواند با هر یک از حواس رخ دهد، اما شنیدن صداها شایع ترین است.

گفتار و تفکر بی نظم. گفتار نامنظم باعث ایجاد تفکر آشفته می شود. برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است صحبت کردن با افراد دیگر سخت باشد. پاسخ‌هایی که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به سؤالات می‌دهند ممکن است با آنچه پرسیده می‌شود مرتبط نباشد. یا ممکن است به سوالات پاسخ کامل داده نشود. به ندرت، گفتار ممکن است شامل کنار هم قرار دادن کلمات نامرتبط به روشی باشد که قابل درک نباشد. گاهی اوقات به این سالاد کلمه می گویند.

رفتار حرکتی بسیار نامنظم یا غیرعادی. این نشانه ممکن است به طرق مختلفی نشان داده شود، از حماقت کودکانه گرفته تا رفتارهای بی دلیل. رفتار بر روی یک هدف متمرکز نیست، بنابراین انجام وظایف دشوار است. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است نخواهند دستورالعمل ها را دنبال کنند. آنها ممکن است به روشی حرکت کنند که معمولی یا نامناسب با محیط اجتماعی باشد. یا ممکن است زیاد حرکت نکنند یا اصلا جواب ندهند.

علائم منفی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی. ممکن است نتوانند قبل از شروع بیماری خود به همان شکلی که می توانستند عمل کنند. برای مثال، ممکن است حمام نکنند، تماس چشمی برقرار نکنند یا احساسات خود را نشان دهند. آنها ممکن است با صدای یکنواخت صحبت کنند و نتوانند احساس لذت کنند. همچنین، ممکن است علاقه خود را به فعالیت های روزمره از دست بدهند، از نظر اجتماعی کناره گیری کنند و برنامه ریزی پیش رو برایشان مشکل باشد.

علائم ممکن است از نظر نوع و شدت آنها متفاوت باشد. گاهی اوقات علائم ممکن است بهتر یا بدتر شوند. برخی از علائم ممکن است همیشه وجود داشته باشد.

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی معمولا در اواخر سال های نوجوانی تا اوایل ۳۰ سالگی تشخیص داده می شوند. در مردان، علائم اسکیزوفرنی معمولا از اواخر نوجوانی تا اوایل دهه ۲۰ شروع می شود. در زنان، علائم معمولا در اواخر دهه ۲۰ تا اوایل دهه ۳۰ شروع می شود. همچنین گروهی از افراد – معمولاً زنان – وجود دارند که در مراحل بعدی زندگی تشخیص داده می شوند. تشخیص اسکیزوفرنی برای کودکان رایج نیست.

علائم اسکیزوفرنی در نوجوانان

علائم اسکیزوفرنی در نوجوانان مانند علائم در بزرگسالان است، اما ممکن است تشخیص دقیق این بیماری دشوارتر باشد. به این دلیل که برخی از علائم اولیه اسکیزوفرنی – آنهایی که قبل از توهم، هذیان و بی نظمی رخ می دهند – معمولا در بسیاری از نوجوانان دیده می شود، مانند:

• کناره گیری از دوستان و خانواده.
• در مدرسه خوب عمل نمی کند.
• داشتن مشکل در خواب.
• احساس تحریک پذیری یا افسردگی.
• نداشتن انگیزه
• همچنین، استفاده از مواد مخدر تفریحی مانند ماری جوانا، محرک هایی مانند کوکائین و مت آمفتامین ها یا مواد توهم زا می تواند علائم مشابهی ایجاد کند. در مقایسه با بزرگسالان مبتلا به اسکیزوفرنی، نوجوانان مبتلا به این بیماری ممکن است کمتر دچار هذیان و توهم شوند.

علل اسکیزوفرنی

مشخص نیست که چه چیزی باعث اسکیزوفرنی می شود. اما محققان بر این باورند که ترکیبی از ژنتیک، شیمی مغز و محیط می تواند نقش مهمی را ایفا کند.

تغییرات در برخی مواد شیمیایی طبیعی مغز، از جمله انتقال دهنده های عصبی به نام دوپامین و گلوتامات، ممکن است در اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. مطالعات تصویربرداری عصبی تغییراتی را در ساختار مغز و سیستم عصبی مرکزی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نشان می دهد. در حالی که محققان هنوز نتوانسته اند این یافته ها را در درمان های جدید اعمال کنند، یافته ها نشان می دهد که اسکیزوفرنی یک بیماری مغزی است.

عوامل خطر

اگرچه علت اسکیزوفرنی شناخته شده نیست، به نظر می رسد این عوامل باعث افزایش احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی می شوند:

• سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی.
• تجربیات زندگی، مانند زندگی در فقر، استرس یا خطر.
• برخی از مسائل بارداری و زایمان، مانند عدم تغذیه کافی قبل یا بعد از تولد، وزن کم هنگام تولد، یا قرار گرفتن در معرض سموم یا ویروس ها قبل از تولد که ممکن است بر رشد مغز تأثیر بگذارد.
• مصرف داروهای تغییر دهنده ذهن – که به آنها روانگردان یا روانگردان نیز می گویند – در نوجوانی یا جوانی.

اختلال اسکیزوفرنی یک بیماری روانی جدی است

یک تعریف از اسکیزوفرنی یک بیماری جدی روانی (serious mentel illness) است که با ادراک، افکار، احساسات، پردازش شناختی و رفتار عجیب مشخص می شود. برخی از متخصصان ترجیح می دهند از اصطلاح SMI استفاده کنند تا اسم رسمی اسکیزوفرنی.

برخی اصطلاح SMI را واضح تر و منطقی تر می دانند.

• “اسکیزوفرنی” در واقع مجموعه ای از علائم و ویژگی ها است تا یک بیماری منفرد
• این اختلال مختص هر فرد است – هیچ دو نفری یکسان آن را تجربه نمی کنند.

چیزی که در رابطه با اسکیزوفرنی برای همه کسانی که با آن زندگی می کنند مشترک این است که: اسکیزوفرنی در زندگی خلل ایجاد می کند. اسکیزوفرنی عملکرد افراد را در یک یا چند زمینه زندگی مانند موارد زیر تحت تاثیر قرار می دهد:

• کار
• مدرسه
• روابط
• فعالیت های اجتماعی
• خودمراقبتی

این اختلال در واقع بسیار جدی و مخل است. بنابراین، برای یافتن راه هایی برای کاهش تأثیر آن بر افراد، محققان در این زمینه به کشف های جدید ادامه می دهند. همانطور که علم خود را رابطه با اسکیزوفرنی افزایش می دهیم، احتمال داروهای جدید و درمان اسکیزوفرنی نیز افزایش پیدا می کند.

پیدا کردن مشاور خوب و حرفه‌ای مرکز مشاوره‌ای که بهترین خدمات را در زمینه اختلال اسکیزوفرنی به شما ارائه دهد می‌تواند معضل بزرگی باشد. خصوصا اگر برای بار اول می‌خواهید به روان درمانگر مراجعه کنید. شما می‌توانید برای مشورت و کسب اطلاعات بیشتر درمورد مراکز مشاوره خوب در شمال و شرق تهران در زمینه درمان اسکیزوفرنی با کلینیک ذهن آرا تماس بگیرید.

ما اینجا هستیم تا شما را به بهترین متخصصین مربوط به مشکل شما را چه در مرکز مشاوره ذهن آرا ارجاع دهیم.

آیا کسی از نزدیکان شما از اختلال اسکیزوفرنی رنج می برد؟

کلینیک روانشناسی ذهن آرا تخصصی ترین مرکز خدمات روانشناختی در تهران با بیش از ۳۰ متخصص درمانگر دکتری و فوق دکتری در حوزه های مختلف روانشناسی می تواند به شما برای درمان  لکنت زبان فرزندتان کمک کند.

منبع APA:

Peterson, T. (2018, March 28). What Is Schizophrenia? Definition, DSM-5 , HealthyPlace. Retrieved on 2020, October 1