بازی درمانی چیست؟ جدیدترین تکنیک ها

بازی درمانی چگونه عمل می کند؟

بین کودکان و بزرگسالان کمی فاصله ارتباطی وجود دارد. واضح است بسته که کودکان بسته به سن و مرحله رشد ، مهارت های زبانی بزرگسالان را ندارند. آنها ممکن است چیزی را احساس کنند ، اما در بسیاری از موارد ، یا نمی توانند آن را به یک بزرگسال بیان کنند یا یک فرد بالغ قابل اعتمادی برای بیان آن ندارند.

از طرف دیگر ، بزرگسالان می توانند نشانه های کلامی و غیرکلامی کودک را به اشتباه تسفیر کرده و یا به طور کل نبینند.
کودکان از طریق بازی جهان و جایگاه خود را در آن را درک می کنند. بازی فضایی است که آنها آزادند تا احساسات درونی و عمیق ترین احساسات خود را به نمایش بگذارند. اگر بدانید دنبال چه چیزی هستید ، اسباب بازی ها می توانند مانند نماد عمل کرده و معنای بیشتری پیدا کنند.

از آنجا که کودک در دنیای بزرگسالان نمی تواند به اندازه کافی خود را ابراز کند ، درمانگر خود را هم سطح او کرده و در دنیای کودک به او می پیوندد.

هنگام بازی، کودک ممکن است گارد کمتری داشته باشد و تمایل بیشتری برای به اشتراک گذاشتن احساسات خود داشته باشد. اما تحت فشار نیستند. آنها این کار را در زمان خودشان و با روش ارتباطی خاص خود انجام می دهند.

بازی درمانی بسته به درمانگر و نیازهای خاص کودک متفاوت خواهد بود. برای شروع ، ممکن است درمانگر بخواهد کودک فقط بازی را مشاهده کند. آنها همچنین ممکن است بخواهند مصاحبه های جداگانه ای با کودک ، والدین یا معلمان او انجام دهند.

پس از ارزیابی دقیق ، درمانگر برخی اهداف درمانی را تعیین می کند ، در مورد محدودیت هایی که ممکن است لازم باشد تصمیم می گیرد و برنامه ای برای نحوه ادامه کار تدوین می کند.

بازی درمانگرها بر روی نحوه کنار آمدن کودک با دوری از والدین تمرکز می کنند ، اینکه چگونه به تنهایی بازی می کنند و هنگام بازگشت والدین چگونه واکنش نشان می دهند.

چگونگی تعامل کودک با انواع مختلف اسباب بازی ها و تغییر رفتار آنها از جلسه ای به جلسه دیگر می تواند موارد زیادی را نشان دهد. آنها ممكن است از بازی به عنوان یك مكانیسم تسكین دهنده برای كنترل ترس و اضطراب ، یا برای بهبودی و حل مشكل استفاده كنند.

بازی درمانگرها از این مشاهدات به عنوان راهنمایی برای مراحل بعد استفاده می کنند. هر کودک متفاوت است ، بنابراین درمان متناسب با نیازهای فردی او خواهد بود. با پیشرفت درمان ، می توان رفتارها و اهداف را دوباره ارزیابی کرد.

در برخی مواقع ، درمانگر ممکن است والدین ، خواهر و برادرها یا سایر اعضای خانواده را به بازی درمانی بیاورد. این به عنوان فیلیال تراپی (بازی درمانی مبتنی بر فرزند) شناخته می شود. این می تواند به آموزش حل تعارض ، پیشرفت درمان و بهبود پویایی خانواده کمک کند.

انواع بازی درمانی / چند نمونه بازی درمانی

افراد چه در سنین کودکی و چه بزرگسالی ویژگی ها و روحیات متفاوتی دارند، تجربیات مختلفی داشته و دنیا را از منظر خود متفاوت دیده اند و به همین دلیل از یک بازی خاص تجربه های متفاوتی می توانند داشته باشند.

ما در این قسمت مقاله قصد داریم چند روش بازی درمانی میان کودک و درمانگر را توضیح دهیم اما انتخاب این روش ها واقعا کاریست تخصصی و نیازمند دانش فراوان. عواملی در این انتخاب موثر هستند که عبارتند از:

• بنیادهای شخصیتی و فردی
• میزان تندرستی در انجام فعالیت های فیزیکی
• سطح رشد جسمی و حرکتی
• IQ یا EQ کودک
• دختر یا پسر بودن
• میزان خلاقیت و میزان استفاده از آن
• فرهنگ و ارزش های خانوادگی
• موقعیت جغرافیایی محل زندگی

بازی های فیزیکی در بازی درمانی

از قدیمی ترین نوع بازی ها که اکثرا برای متولدین ایران به بازی های کوچه و خیابانی شباهت دارد. این روش بازی درمانی ابزار مخصوص به خود را دارد که هم به صورت انفرادی و هم به صورت گروهی می تواند انجام شود، برای مصرف انرژی اضافی بدن ونجات یافتن از خستگی و کسالت بسیار مفید است و رفتارهای نا آرام و پرخاشگری توأم با عصبانیت کودک را کاهش می دهد.

کودکان در بازی های مختلف دو نوع عضله خود را درگیر می کنند هرکدام از این عضله های کاربردهای متفاوتی در تمامی سنین کودکان دارد.

بازی های تقلیدی در بازی درمانی

کودکان مقلدین بزرگی از رفتار اطرافیان هستند، تاثیر عمل و رفتار عمیق تر از گفتار، نصیحت، امر و نهی در کودکان است.

درمان گر از روش تقلید در بازی درمانی از می خواهد که او نقش یکی از اطرافیان خود مثل مادر و پدر، برادر یا خواهر خود را انتخاب کند و شبیه آن ها رفتار کند.

کودک از ایفای نقش آنها برون ریزی می کند که از این برون ریزی می توان به علت های بسیاری از اضطراب ها، ترس ها، نقاط قوت شخصیتی یا نقاط ترس او پی برد.

برای مثال: در بازی تقلید کودکی خود را به جای پدر قرار داد که به مادر خویش می گفت این ماهیانه خانه است، برای این پول من زحمت کشیدم سعی کن وسایل آرایشی نخری و پس از آن دعوای بین پدر و مادر خود را شبیه سازی کرد. این برون ریزی نشانه از درگیری ذهن کودک بر روی مسئله شخصی بین مادر و پدر خود که به دعوا منجر شده دارد.

انسان ها در دوره های مختلف سعی می کنند برای خود مقلدی پیدا کنند. در دوره ی دبستان بیشترنقش معلمان برایشان تازگی دارد؛ در حالی که در دوره ی نوجوانی از تقلید رفتار بزرگسالان دوری می کند و به تقلید رفتار همسالان می پردازد که این خود آغازی است برای هماهنگی و همسو شدن با گروه های اجتماعی و ایفای نقش های واقعی زندگی. همانطوری که همیشه گفته می شود کودکان نوجوان علاقه فراوانه به طرفداری از یک Gang یا گروه دوستان دارند.

بازی های نمایشی در بازی درمانی

یکی از حیطه های جذاب برای کودکان در بازی درمانی، نمایش است. بسیار ساده می توانید با درست کردن نقاب های مختلف انسان و حیوان به اجرای نمایش های مرتبط با کودک بپردازید.

برای انجام این بازی ها می توانید به داستان های صوتی ما گوش داده و با ساخت نقاب های آن ها به بازی نمایشی با کودک خود بپردازید. سعی شده در هر داستان صوتی، کاردستی های مرتبط با آن ها قرار داده شوند.

بازی های نمادی در بازی درمانی

تخیل در کودکان حرف اول را می زند، اصولا خلاقیت در کودکان از همین تخیل نشئت می گیرد. یکی از سوالات مهم مادرها و پدرها این است:

• آیا اجازه دهیم کودک ما، انقدر خیال پردازی کند که این خیال پردازی ها منجر به دروغ گفتن نیز شود؟
• تا چه سنی مرزی برای خیال پردازی های کودک خود قرار ندهیم؟
• اکر خیال پردازی کودک ما منجر به آسیب به اطرافیان شد چگونه او را متوجه کنیم؟

و سوالات بیشمار فراوانی که همگی در طی یک گفت و گوی دوستان با خانم بیتا صدیقیان پاسخ داده می شوند.

اما چگونه می توان خیال پردازی و نمادی سازی را در بازی های کودک به کاربرد؟

پاسخ به این سوال راحت است، کودک برخی اوقات با یک لیوان پلاستیکی آب خوری ادای یک هواپیما را در می آورد که در هوا پرواز می کند.

یا با یک خودکار یک پروانه را شبیه سازی می کند.

یک قوطی کبریت را به یک ماشین تعبیر می کنند

برای کمک به خیال پردازی های کودک خود سعی کنید، سعی کنید از کاردستی شروع کنید، کاردستی ها می توانند شبیه سازهای بسیاری خوبی برای کودکان باشند.

برای مثال ساخت ماشین با شیشه نوشابه خانواده، ساخت ماهی های مختلف با کاغذ رنگی، و…

بازی های خلاقیتی در بازی درمانی

کودکان با خلق یک وسیله به ابراز احساسات خود می پردازد. موسیقی، نقاشی، خمیر بازی، شن بازی یا حتی داستان گویی همه راه هایی برای ابراز احساسات کودک شما است. بسیاری از روانشناسان از روی نقاشی کودکان می توانند به ترس و اضطراب های آن ها آشنایی پیدا کرده و راه های درمان متفاوت تری را پیش بگیرند یا از روی اشکالی که از طریق خمیربازی می سازند نیز به احساسات او دسترسی پیدا کنند.

بازی درمانی گروهی

با توجه به تاثیرات محیطی مثل تعداد کم فرزندان در یک خانه یا خانواده، تمام شدن عمر تعامل در حین بازی با همسالان در کوچه به دلیل ساختار زندگی های امروزی، مواظبت بیش از حد خانواده ها از فرزندان خود، بسیاری از کودکان ایرانی به مشکل خود محورى (Ego centerism) دچار می شوند. بازی درمانی گروهی یکی از راه های تضمین شده از بین بردن این مشکل در کودکان امروزی است. به مرور کودک با افزايش توانائى‌هاى شناختى علاوه بر يادگيرى راه‌هاى ايجاد رابطهٔ سالم و مناسب از خود محورى خارج شده و گرايش به جمع و گروه دوستان را به بازى‌هاى انفرادى ترجيح می دهد.

برخی والدین گمان می‌کنند، اگر آنها از بازی‌ها و نوع اسباب بازی‌ها آگاه شوند، خودشان از آن روش برای بهبود مسائل و مشكلات کودک  استفاده كنند! اما والدین زمانی كه اتاق بازی را مشاهده می كنند از اینكه قرار است وسیله‌های بسیار ساده اتاق بازی، حال كودك آنها را بهبود بخشد، در حالی كه اتاق پر از اسباب بازی فرزندشان تاثیری در احوال او نداشته تعجب می كنند. والدین در طول دوره درمان باید یاد بگیرند كه چطور با فرزند خود بازی كنند ولی نمی‌توانند نقش بازی درمانگر را داشته باشند. اگر کودک شما دارای بیماری روانی یا جسمی است، بازی درمانی جایگزین داروها یا سایر درمان‌های ضروری نمی‌شود. بازی درمانی را می‌توان به تنهایی یا در کنار سایر روش‌های درمانی استفاده کرد.همچنین مطلب مرکز درمان لکنت زبان را مطالعه بفرمایید.

بازی درمانگر از چه تکنیک ها و ابزارهای بازی درمانی استفاده می کند؟