تست طرحواره یانگ، معرفی کامل

تست طرحواره یانگ چیست؟

تعریف تست طرحواره یانگ

تست طرحواره یانگ (Young Schema Questionnaire یا YSQ) یک ابزار خودسنجی است که برای شناسایی و ارزیابی طرحواره‌های ناسازگار اولیه (Early Maladaptive Schemas یا EMS) طراحی شده است. این طرحواره‌ها الگوهای پایدار و عمیقی از افکار، احساسات و رفتارهایی هستند که در دوران کودکی یا نوجوانی شکل می‌گیرند و می‌توانند در طول زندگی ادامه یابند و به مشکلات روانی منجر شوند.

تست YSQ به‌ویژه برای افرادی که با اختلالات شخصیتی، افسردگی مزمن، اضطراب و مشکلات بین‌فردی مواجه هستند، مفید است. این ابزار به درمانگران کمک می‌کند تا الگوهای ناسازگار را شناسایی کرده و در فرآیند درمانی به آن‌ها بپردازند.

تاریخچه و طراح تست

تاریخچه تست طرحواره یانگ

تست طرحواره یانگ توسط دکتر جفری ای. یانگ (Jeffrey E. Young) در دهه ۱۹۹۰ توسعه یافت. دکتر یانگ پس از همکاری با آلن بک در زمینه درمان شناختی-رفتاری، متوجه محدودیت‌های این رویکرد در درمان اختلالات شخصیتی و مشکلات مزمن روانی شد. بنابراین، او رویکردی جدید به نام «طرحواره‌درمانی» را معرفی کرد که بر شناسایی و تغییر طرحواره‌های ناسازگار اولیه تمرکز دارد.

در ابتدا، تست YSQ به‌صورت نسخه‌ای بلند با ۲۰۵ سوال طراحی شد. سپس، نسخه‌های کوتاه‌تری مانند YSQ-S2 (75 سوال) و YSQ-S3 (90 سوال) برای تسهیل استفاده بالینی و پژوهشی ارائه شدند.

دکتر جفری ای. یانگ

دکتر یانگ روان‌شناس آمریکایی است که در دانشگاه ییل تحصیل کرده و پس از آن در دانشگاه پنسیلوانیا تحت نظر آلن بک آموزش دیده است. او بنیان‌گذار مؤسسه طرحواره‌درمانی در نیویورک و نویسنده کتاب‌های متعددی در زمینه درمان شناختی-رفتاری و طرحواره‌درمانی است.

او با توسعه طرحواره‌درمانی، به‌ویژه در درمان اختلالات شخصیتی مرزی، اختلالات اضطرابی و افسردگی مزمن، تأثیر بسزایی در حوزه روان‌درمانی داشته است.

تست طرحواره چه چیزهایی را می‌سنجد؟

تست طرحواره یانگ (Young Schema Questionnaire یا YSQ) به‌منظور شناسایی و ارزیابی ۱۸ طرحواره ناسازگار اولیه (Early Maladaptive Schemas یا EMS) طراحی شده است. این طرحواره‌ها الگوهای پایدار و عمیقی از افکار، احساسات و رفتارهایی هستند که در دوران کودکی یا نوجوانی شکل می‌گیرند و می‌توانند در طول زندگی ادامه یابند و به مشکلات روانی منجر شوند.

۱۸ طرحواره ناسازگار اولیه و حوزه‌های آن‌ها

این ۱۸ طرحواره در پنج حوزه اصلی دسته‌بندی می‌شوند:

جدایی و طرد (Disconnection and Rejection): این حوزه شامل طرحواره‌هایی است که به احساسات طردشدگی، بی‌ثباتی و سوءاستفاده اشاره دارد.

خودگردانی و عملکرد مختل (Impaired Autonomy and Performance): این حوزه شامل طرحواره‌هایی است که به احساسات وابستگی، آسیب‌پذیری و عدم خودمختاری اشاره دارد.

محدودیت‌های مختل (Impaired Limits): این حوزه شامل طرحواره‌هایی است که به احساسات محدودیت و ناتوانی در تعیین مرزها اشاره دارد.

دیگرجهت‌مندی (Other-Directedness): این حوزه شامل طرحواره‌هایی است که به نیاز به تایید دیگران و فداکاری برای دیگران اشاره دارد.

گوش‌به‌زنگی و بازداری افراطی (Overvigilance and Inhibition): این حوزه شامل طرحواره‌هایی است که به احساسات اضطراب، سرکوبی و بازداری اشاره دارد.

شناخت این طرحواره‌ها می‌تواند به افراد کمک کند تا الگوهای ناسازگار خود را شناسایی کرده و در فرآیند درمانی به آن‌ها بپردازند.

نحوه انجام تست طرحواره یانگ

ساختار تست

تست طرحواره یانگ شامل نسخه‌های مختلفی است که به‌منظور تسهیل استفاده بالینی و پژوهشی طراحی شده‌اند:

نسخه بلند (YSQ-L3): شامل ۲۳۲ سوال است و برای ارزیابی جامع‌تر طرحواره‌ها طراحی شده است.

نسخه کوتاه (YSQ-S3): شامل ۹۰ سوال است و برای استفاده‌های بالینی و پژوهشی سریع‌تر مناسب است.

نسخه بازبینی‌شده (YSQ-R): شامل ۱۱۶ سوال است و با استفاده از تحلیل‌های روان‌سنجی به‌منظور بهبود ویژگی‌های روان‌سنجی طراحی شده است.

نحوه پاسخ‌دهی

در این تست، از مقیاس لیکرت ۶ درجه‌ای برای پاسخ‌دهی استفاده می‌شود که از «کاملاً نادرست» تا «کاملاً درست» متغیر است. افراد باید به این سوالات پاسخ دهند تا شدت توافق خود با هر عبارت را نشان دهند.

شرایط اجرای تست

برای اجرای دقیق تست، شرایط زیر توصیه می‌شود:

• محیطی آرام و بدون حواس‌پرتی برای پاسخ‌دهی به سوالات.
• صداقت کامل در پاسخ‌دهی به سوالات.
• توجه به احساسات و واکنش‌های درونی هنگام پاسخ‌دهی.
• توجه به این نکات می‌تواند به دقت نتایج تست کمک کند.

تست طرحواره آنلاین در ایران

در ایران، نسخه‌های فارسی‌شده تست طرحواره یانگ (YSQ) در دسترس هستند. این نسخه‌ها به‌منظور شناسایی و ارزیابی طرحواره‌های ناسازگار اولیه طراحی شده‌اند و می‌توانند به‌عنوان ابزار خودشناسی یا در کنار درمانگران برای شناسایی الگوهای ناسازگار استفاده شوند.

در حال حاضر، نسخه‌های آنلاین و رایگان از این تست در دسترس عموم قرار ندارد. با این حال، برخی از کلینیک‌های روان‌شناسی و مراکز درمانی ممکن است این تست را به‌صورت حضوری یا آنلاین برای مراجعین خود ارائه دهند.

توصیه می‌شود برای استفاده از این تست تحت نظر یک روان‌شناس متخصص در زمینه طرحواره‌درمانی قرار گیرید تا نتایج به‌دست‌آمده به‌درستی تفسیر شده و در فرآیند درمانی مؤثر واقع شوند.

کاربرد تست طرحواره در درمان

تست طرحواره یانگ (YSQ) ابزار مهمی در فرآیند درمانی است، به‌ویژه در رویکرد طرحواره‌درمانی (Schema Therapy) که توسط جفری یانگ توسعه یافته است. این تست به شناسایی و ارزیابی طرحواره‌های ناسازگار اولیه کمک می‌کند که می‌توانند ریشه بسیاری از مشکلات روانی و هیجانی باشند.

کاربردهای کلیدی تست طرحواره در درمان:

شناسایی طرحواره‌های غالب: با استفاده از نتایج تست، درمانگر می‌تواند طرحواره‌های غالب فرد را شناسایی کرده و بر اساس آن برنامه درمانی مناسبی طراحی کند.

درک الگوهای ناسازگار: این تست به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و هیجانی ناسازگار خود را شناسایی کرده و درک بهتری از رفتارهای خود پیدا کند.

راهنمایی در مداخلات درمانی: با شناسایی طرحواره‌ها، درمانگر می‌تواند از تکنیک‌های مختلفی مانند تصویرسازی، تکلیف‌های خانه، و تمرین‌های رفتاری برای تغییر این الگوها استفاده کند.

پایش پیشرفت درمانی: با انجام مجدد تست در طول درمان، می‌توان پیشرفت فرد را در تغییر طرحواره‌های ناسازگار ارزیابی کرده و در صورت لزوم، رویکرد درمانی را تعدیل کرد.

در نهایت، استفاده از تست طرحواره یانگ در کنار درمانگر متخصص می‌تواند به فرد کمک کند تا به خودآگاهی بیشتری دست یابد و در مسیر بهبود روانی و هیجانی خود گام بردارد.

تفسیر نتایج تست طرحواره یانگ

نحوه تفسیر نتایج

پس از تکمیل تست طرحواره یانگ (YSQ)، نتایج باید توسط یک متخصص آموزش‌دیده در زمینه طرحواره‌درمانی تفسیر شوند. در این فرآیند، تعداد پاسخ‌های ۵ یا ۶ به هر عبارت برای هر طرحواره شمرده می‌شود. این تعداد سپس به درصد تبدیل می‌شود تا شدت توافق فرد با هر طرحواره مشخص گردد.

برای مثال، اگر فرد در ۳ عبارت از طرحواره “طرد و جدایی” نمره ۵ یا ۶ داده باشد و این طرحواره ۹ عبارت داشته باشد، درصد توافق فرد با این طرحواره برابر با ۳۳٪ خواهد بود.

سطوح شدت طرحواره‌ها

برای تفسیر نتایج، معمولاً از چهار سطح شدت استفاده می‌شود:

• کم: ۰ تا ۲۵٪ پاسخ‌های ۵ یا ۶
• متوسط: ۲۶ تا ۵۰٪ پاسخ‌های ۵ یا ۶
• زیاد: ۵۱ تا ۷۵٪ پاسخ‌های ۵ یا ۶
• بسیار زیاد: بیش از ۷۵٪ پاسخ‌های ۵ یا ۶

این طبقه‌بندی به متخصص کمک می‌کند تا شدت هر طرحواره را در زندگی فرد ارزیابی کرده و بر اساس آن برنامه درمانی مناسبی طراحی کند.

استفاده از نمودار طرحواره

برای تجسم نتایج، می‌توان از نمودار “Schema Grid” استفاده کرد. در این نمودار، درصد توافق فرد با هر طرحواره به صورت گرافیکی نمایش داده می‌شود. این ابزار به درمانگر کمک می‌کند تا تصویری واضح از الگوهای فکری و هیجانی فرد به‌دست آورد و بر اساس آن مداخلات درمانی مؤثرتری ارائه دهد.

کاربرد تست طرحواره یانگ در درمان

۱. شناسایی طرحواره‌های غالب

تست طرحواره یانگ به درمانگر کمک می‌کند تا طرحواره‌های غالب فرد را شناسایی کند. این طرحواره‌ها معمولاً ریشه مشکلات روانی و هیجانی فرد هستند. با شناسایی این طرحواره‌ها، درمانگر می‌تواند بر روی تغییر آن‌ها تمرکز کند و به فرد کمک کند تا الگوهای ناسازگار خود را اصلاح کند.

۲. طراحی برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده

بر اساس نتایج تست، درمانگر می‌تواند برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده‌ای برای فرد طراحی کند. این برنامه ممکن است شامل تکنیک‌های مختلفی مانند تصویرسازی، تکلیف‌های خانه، و تمرین‌های رفتاری باشد که به تغییر طرحواره‌های ناسازگار کمک می‌کنند.

۳. پایش پیشرفت درمانی

با انجام مجدد تست در طول درمان، می‌توان پیشرفت فرد را در تغییر طرحواره‌های ناسازگار ارزیابی کرد. این ارزیابی به درمانگر کمک می‌کند تا اثربخشی مداخلات را بررسی کرده و در صورت لزوم، رویکرد درمانی را تعدیل کند.

۴. پیشگیری از بازگشت مشکلات

شناسایی و اصلاح طرحواره‌های ناسازگار می‌تواند به پیشگیری از بازگشت مشکلات روانی و هیجانی کمک کند. با تغییر این طرحواره‌ها، فرد می‌تواند الگوهای فکری و رفتاری سالم‌تری را در زندگی خود پیاده‌سازی کند و از بروز مجدد مشکلات جلوگیری کند.

نسخه‌های مختلف تست طرحواره یانگ

تست طرحواره یانگ (Young Schema Questionnaire یا YSQ) در طول زمان دستخوش تغییرات و به‌روزرسانی‌هایی شده است تا با پیشرفت‌های علمی و نیازهای بالینی هم‌راستا باشد. در ادامه، به معرفی نسخه‌های مختلف این ابزار می‌پردازیم:

۱. نسخه بلند (YSQ-L3)

نسخه بلند YSQ شامل ۲۳۲ سوال است و برای ارزیابی جامع‌تر طرحواره‌های ناسازگار اولیه طراحی شده است. این نسخه به‌ویژه در پژوهش‌های علمی و مطالعات بالینی کاربرد دارد.

۲. نسخه کوتاه (YSQ-S3)

نسخه کوتاه YSQ شامل ۹۰ سوال است و برای استفاده‌های بالینی و پژوهشی سریع‌تر مناسب است. این نسخه به‌منظور تسهیل در ارزیابی سریع‌تر طرحواره‌ها طراحی شده است.

۳. نسخه بازبینی‌شده (YSQ-R)

نسخه بازبینی‌شده YSQ با استفاده از تحلیل‌های روان‌سنجی به‌منظور بهبود ویژگی‌های روان‌سنجی طراحی شده است. این نسخه شامل ۱۱۶ سوال است و به‌منظور ارزیابی دقیق‌تر طرحواره‌ها توسعه یافته است.

۴. نسخه Rasch (YSQ-Rasch)

نسخه Rasch YSQ با استفاده از تحلیل Rasch به‌منظور بهبود ویژگی‌های روان‌سنجی و اعتبار ابزار طراحی شده است. این نسخه شامل ۱۱۶ سوال است و به‌منظور ارزیابی دقیق‌تر طرحواره‌ها توسعه یافته است.

۵. نسخه MSS-YSQ

نسخه MSS-YSQ شامل ۱۹ طرحواره ناسازگار اولیه است که به‌منظور ارزیابی طرحواره‌های ناسازگار در جمعیت‌های بالینی طراحی شده است. این نسخه به‌منظور تسهیل در ارزیابی سریع‌تر طرحواره‌ها طراحی شده است.