همانطور که از بچه‌های خود در برابر بیماری هایی مانند سرخک یا آنفولانزا محافظت می کنیم، باید از آن‌ها در برابر خطراتی مانند فشارهای روانی در مدرسه و اعتیاد و کودکان نیز مراقبت کنیم. مسئله صحبت درباره اعتیاد با کودک از آن جایی جدی‌تر می‌شود که بدانیم کودکان معمولا با پدر و مادرشان در این باره صحبت نمی‌کنند و پاسخ سوالاتشان را جای دیگری جست و جو می‌کنند. منابعی که معمولا غیر قابل اعتماد و خطرناک هستند! کودکانی که از آگاهی کافی نسبت به مواد مخدر و خطرات آن برخوردار نیستند بیشتر در معرض خطر رفتارهای غیر ایمن و نهایتا آزمایش و مصرف مواد مخدر قرار دارند.

اعتیاد چیست؟

اعتیاد یک اختلال مزمن در سیستم مغزی است که شامل پاداش، انگیزه و حافظه است. در اعتیاد، بدن شما میل به انجام یک رفتار یا دریافت یک ماده دارد و زمانی که این میل  این در مورد روشی است که بدن شما برای یک ماده یا رفتار میل می کندو زمانی که در قبال این رفتار یا ماده پاداشی وسواسی یا اجباری دریافت کند، این میل بیشتر می شود.

شخصی که اعتیاد را تجربه می کند:

• نمی تواند از ماده دور بماند یا رفتار اعتیادآور را متوقف کند
• نشان دادن عدم کنترل خود
• تمایل بیشتری به ماده یا رفتار پیدا می کند
• اینکه چگونه رفتار آنها ممکن است باعث ایجاد مشکلات شود را نادیده می گیرد
• نقص در پاسخ های عاطفی و هیجانی

با گذشت زمان، اعتیاد می تواند به طور جدی در زندگی روزمره فرد مبتلا اختلال ایجاد کند. افرادی که اعتیاد را تجربه می کنند مستعد چرخه های عود و بهبودی هستند. این بدان معنی است که آنها ممکن است بین استفاده شدید و ملایم از یک ماده یا انجام یک رفتار در تناوب باشند. با وجود این چرخه ها، اعتیاد معمولاً در طول زمان بدتر می شود و می توانند منجر به عوارض دائمی سلامت و عواقب جدی مانند ورشکستگی شوند.

صحبت درباره اعتیاد

والدینی که در مورد تأثیرات مصرف مواد مخدر آموزش دیده‌اند می‌توانند به فرزندان خود اطلاعات صحیح بدهند و باورهای غلط در این باره را برطرف کنند. فراموش نکنید شما الگوی فرزندان خود هستید و نظرات شما درباره الکل، دخانیات و مواد مخدر می تواند به شدت بر نحوه تفکر آن‌ها درباره این مسائل تأثیر بگذارد. بنابراین صحبت درباره مواد مخدر را بخشی از وظیفه‌تان در قبال سلامتی و ایمنی خانواده خود قرار دهید.

قبل از همه چیز باید این آمادگی را داشته باشید که در صورتی که صحبت از جانب کودک خردسالتان مطرح شد باید آرام باشید و واکنش تندی نشان ندهید. واکنش شما در سنین پایین به صحبت‌ها و سوالات کودک زمینه‌ساز اعتماد او و صحبت‌های جدی‌تر در آینده است!

در صورتی که می‌خواهید خودتان صحبت درباره اعتیاد با کودک را خود آغاز کنید باید در فرصت مناسب و در موقعیت این کار را انجام دهید. به عنوان مثال، هر زمان که به کودک خود داروی تب بر یا آنتی بیوتیک می‌دهید، می توانید در مورد چرایی و زمان تجویز این داروها بحث کنید. اگر شخصیتی را در یک

فیلم سینمایی یا برنامه تلویزیوندر حال کشیدن سیگار دیدید  در مورد اسعتمال دخانیات، اعتیاد به نیکوتین و آنچه سیگار به سر فرد می‌آورد صحبت کنید. این گفت و گو می‌تواند به بحثی ساده اما کارا درباره سایر داروها و مواد مخدر و همچنین چگونگی آسیب رساندن و تاثیرات آن‌ها منجر شود. دقت کنید که همیشه در این گفت و گوها لحنتان را آرام و مهربان نگه دارید و از به کار بردن اصطلاحات تخصصی بپرهیزید.

اعتیاد کودکان در ۸ تا ۱۲ سالگی

وقتی بچه‌هایتان بزرگ‌تر می‌شوند، می‌توانید با پرسیدن نظرشان صحبت درباره اعتیاد با کودک را آغاز کنید. در صورتی که به پاسخ‌ها واکنشی به دور از قضاوت و کنجکاوانه داشته باشد می‌توانید مطمئن باشید که جواب‌های صادقانه‌ای از دلبندتان دریافت می‌کنید. فقطیادتان باشد که به کودک خود نشان دهید که در حال گوش دادن هستید و واقعاً به نگرانی‌ها و پرسش‌ها و پاسخ‌های او توجه می کنید.

بچه‌های این سن معمولاً هنوز هم مایلند با پدر و مادرشان در مورد این دسته از موضوعات صحبت کنند. اگر گفت و گو را از این سن شروع کنید می‌توانید دوستی‌تان را تا ۱۸ سالگی و پس از آن حفظ کنید و مطمئن باشید نوجوان پر هیجان و احتمالا عصبی شما در آینده هنوز هم به شما اعتماد خواهد داشت.

صحبت درباره اعتیاد در سن بلوغ

بچه‌های این سن احتمالاً بچه‌های دیگری را که از الکل یا مواد مخدر استفاده می‌کنند می‌شناسند و دوستانی دارند که بدون گواهینامه رانندگی می‌کنند یا دست به کارهای خطرناک و غیرقانونی دیگر می‌زنند. هر چند فاصله در این سن بین نوجوان و والدین بیشتر از قبل است اما هنوز هم بسیاری از نوجوانان علاقه دارند که افکار یا نگرانی‌های خود را در این باره را با والدین بیان کنند. در این برهه نوجوان شما ممکن است سوالات خاص‌تری در مورد داروها از شما بپرسد. سوالاتی مانند تاثیرات داروهای خواب، فواید و مضرات موادی مانند گل و ماریجوانا و تاثیر مصرف الکل بر بدن. در این موقعیت از این مکالمات نه تنها برای درک افکار و احساسات کودک خود بلکه برای صحبت جدی در مورد خطرات رانندگی تحت تأثیر مواد مخدر یا الکل استفاده کنید. در مورد مسائل حقوقی مانند زمان زندان و جریمه ها و احتمال کشته شدن یا زخمی شدن شدید آن‌ها یا شخص دیگر صراحتا صحبت کنید.

جلوگیری از اعتیاد در کودکان

هیچ والد، فرزند و خانواده‌ای در برابر اثرات مواد مخدر مصون نیست. هر بچه‌ای می‌تواند به دردسر بیفتد، حتی کسانی که تلاش کرده‌اند از آن اجتناب کنند و حتی وقتی راهنمایی‌های مناسب از طرف مدرسه یا والدینشان به آن‌ها داده شده است. با این حال، به هر دلیلی ممکن است کودکان از مواد مخدر استفاده کنند. بچه‌هایی که دوستانشان الکل و مواد مخدر مصرف می‌کنند شانس بیشتری برای مصرف مواد مخدر و گرفتار شدن در دام اعتیاد دارند.

• شناختن دوستان فرزندتان و والدین آنها بسیار مهم است. درگیر زندگی فرزندان خود باشید. اگر مدرسه فرزند شما برنامه‌ای برای مبارزه با مواد مخدر انجام می‌دهد، با آن‌ها همکاری کنید. به احساسات بچه‌های خود توجه کنید و همیشه به آن‌ها بگویید که در دسترس آن‌ها هستید و می‌خواهید کمکشان کنید. نسبت به تغییرات روحی و خلقی دلبندتان حساس باشید.

• به آن‌ها کمک کنید تا تحت تاثیر همسالان و بزرگ‌ترها قرار نگیرند و بیاموزند که چگونه نه بگویند. به آن‌ها در ساختن عبارات و پاسخ‌هایی برای نه گفتن یا بهانه آوردن کمک کنید.

• یک محیط خانوادگی گرم برای کودکتان تدارک ببینید. به او اطمینان دهید که هر اتفاقی هم که بیوفتد کنار او هستید و او را قضاوت نمی‌کنید. اجازه دهید کودکان در محیطی صمیمی احساسات و نگرانی‌هایشان را ابراز کنند. هرگز آن‌ها را مجبور به صحبت کردن نکنید.

• عزت نفس کودک را بالا ببرید. از موفقیت‌ها و توانایی‌های او تعریف کنید. استعدادهای او را مرتب گوشزد کنید و نشان دهید که همیشه به او افتخار می‌کنید.

هر یک از راهکارهای ذکر شده در این نوشته ممکن است به شما در صحبت درمورد اعتیاد با کودکتان کمک کند. اما هر کودک و نوجوانی احساسات و تجربیات منحصر به فرد خودش را دارد و در برخی از موارد کمک یک متخصص برای صحبت با کودک ضروری‌ست. اگر به دنبال یک مشاور خوب برای کمک درمورد بحث اعتیاد و کودکان هستید می‌توانید برای مشورت و کسب اطلاعات بیشتر درمورد مراکز مشاوره خوب نزدیک محل زندگی‌تان در شمال و شرق تهران با کلینیک ذهن آرا تماس بگیرید.