درمان فوری شب ادراری کودکان، درمان خانگی
درمان فوری شب ادراری
شب ادراری یکی از مشکلات شایع در کودکان از نوع اختلال دفع است و معمولا در دوره پیش‌دبستانی و ابتدایی رخ می‌دهد. خیس شدن در طول روز را ادرار روزانه می نامندکه برخی از کودکان یکی یا ترکیبی از هر دو را تجربه می کنند در بسیاری از موارد، کودکانی که شب ادراری دارند، بعد از سن ۵ سالگی این مشکل را .تجربه نمی‌کنند، اما در برخی از موارد، ممکن است این مشکل تا بزرگسالی ادامه داشته باشد. لذا مهم است تا درمان فوری شب ادراری را آموزش ببینید.
شب ادراری چیست؟
شب ادراری، ترشح تصادفی یا غیرارادی ادرار در هنگام خواب است. شب ادراری در بین کودکان حتی پس از آموزش توالت رایج است. اکثر کودکان با بزرگتر شدن به تدریج خیس کردن تخت را خود به خود متوقف می کنند. شب ادراری معمولا بین 4 تا 6 سالگی اتفاق می افتد. اگر کودک شما بیش از 12 سال سن داشته باشد و حداقل سه ماه متوالی به خیس کردن رختخواب خود دو یا چند بار در هفته ادامه دهد، یک پزشک شب ادراری را به عنوان یک مشکل می بیند.
اگرچه شب ادراری یک بیماری جدی نیست، اما می تواند برای کودک و خانواده اش استرس ایجاد کند. کودکانی که رختخواب را خیس می کنند ممکن است احساس شرم یا خجالت کنند. آنها ممکن است از شرکت در فعالیت‌هایی مانند بیرون خوابیدن اجتناب کنند، زیرا نگران هستند که در زمانی که از خانه دور هستند، رختخواب را خیس کنند.
درک این نکته مهم است که شب ادراری نتیجه آموزش ضعیف توالت رفتن یا تنبلی نیست. عوامل زیادی منجر به شب ادراری در کودکان و بزرگسالان می شود.
انواع شب ادراری
دو نوع اصلی شب ادراری وجود دارد:
شب ادراری اولیه زمانی است که شب ادراری فرد هیچ وقت در طول شب به مدت شش ماه متوالی یا بیشتر متوقف نشده باشد.
شب ادراری ثانویه زمانی رخ می دهد که فرد پس از خیس نکردن تخت به مدت شش ماه یا بیشتر، مجدداً رختخواب را خیس کند. شب ادراری ثانویه معمولاً نتیجه یک وضعیت پزشکی یا روانی است.
شب ادراری چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
شب ادراری افراد در هر سنی از کودکان تا بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. کودکان هنوز در حال یادگیری کنترل مثانه خود هستند، بنابراین این مشکل قبل از 6 سالگی شایع تر است. بزرگسالان مبتلا به شب ادراری معمولاً یک بیماری زمینه ای پزشکی یا روانی دارند که منجر به شب ادراری می شود. شب ادراری بیشتر در میان پسران رخ می دهد. اگر ضربه روحی شدید یا استرس داشته باشید، ممکن است بیشتر در معرض خطر شب ادراری باشید. شب ادراری همچنین می تواند ژنتیکی باشد و در صورتی که یکی از والدین یا خواهر و برادر نیز این مشکل را داشته یا داشته باشد، در خانواده ها ایجاد می شود.
از هر 10 کودک در ایالات متحده، 1 کودک شب ادراری دارد. این موضوع بیشتر در میان کودکان کوچکتر اتفاق می افتد – حدود 30٪ از کودکان 7 ساله و کمتر و حدود 5٪ از کودکان 10 ساله. برای نوجوانان، حدود 1 تا 2 درصد از نوجوانان 15 ساله ایالات متحده به شب ادراری شبانه مبتلا هستند. حدود 2 تا 3 درصد از بزرگسالان بالای 18 سال شب ادراری اولیه دارند.
علائم شب ادراری کودکان چیست؟
علائم شب ادراری در کودکان شامل ادرار بیش از حد در هنگام خواب یه در طول شبانه روز است، بیدار شدن برای رفتن به دستشویی پوشیدن لباس‌های خیس در صبح، و لکه‌های ادراری در لباس‌های خود می‌باشد.
علاوه بر این، برخی از کودکان ممکن است نشانه‌های دیگری نیز داشته باشند از جمله درد و تب در قسمت‌های مختلف بدن، بی‌خوابی، خستگی، تنش و ناراحتی روانی. این علائم ممکن است به دلیل تنش و استرس ناشی از بیماری شب ادراری باشد.
علائم اصلی شب ادراری عبارتند از:
- خیس کردن مکرر رختخواب
- خیس شدن لباس
- کودک حداقل دو بار در هفته به مدت تقریباً سه ماه شب ادراری کند.
- عدم کنترل ادرار در طول روز
چه چیزی باعث شب ادراری می شود؟
عوامل زیادی ممکن است در ایجاد شب ادراری دخیل باشند. ترشح غیر ارادی یا غیر عمدی ادرار ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
1. مثانه کوچک
یکی از علت‌های شب ادراری، مسئله کنترل مثانه است. در برخی از کودکان، مثانه به اندازه کافی بزرگ نیست و نمی‌تواند مقدار ادرار را نگه دارد تا زمانی که بیدار شود و به دستشویی برود.
2. عفونت های مداوم دستگاه ادراری
عفونت‌های دستگاه ادراری باعث ایجاد التهاب در مجرای ادراری می شود و همین عامل باعث ایجاد حساسیت و عدم کنترل ادرار در کودکان و بزرگسالان بشود در بیشتر موارد، عفونت‌های دستگاه ادراری با علائمی همچون درد و سوزش هنگام ادرار، بی‌خوابی، تب و ادرار بیشتر در شب همراه است. در بعضی موارد، عفونت‌های دستگاه ادراری می‌تواند به صورت بی‌علامت باشد و به عنوان یکی از علل شب ادراری نقش داشته باشد.
3. استرس شدید
استرس شدید می‌تواند از لحاظ روانی به کودکان آسیب می رساند و همین عامل باعث افزایش فشار و تنش درونی شده و در نتیجه که ممکن است عدم کنترل مثانه و عدم دفع درست ادرار شود.
استرس شدید باعث تشدید فعالیت سیستم عصبی ازجمله سیستم عصبی اسمپاتیک (سیستم عصبی فعالیتی) و کاهش فعالیت سیستم عصبی پاراسمپاتیک (سیستم عصبی آرامش) شود. علاوه بر این، استرس می‌تواند به عنوان عاملی در ایجاد تغییرات هورمونی نیز عمل کند که می‌تواند به شدت بر روی کنترل مثانه تأثیر بگذارد.
4. تأخیر رشدی که در آموزش توالت کردن اختلال ایجاد می کند
آموزش صحیح توالت رفتن شامل چند مرحله است که بهتر است از سنین پیش‌دبستانی و پیش از شروع مدرسه آغاز شود و به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای نگهداری ادرار را یاد بگیرند و به کنترل مثانه خود برسند. بنابراین، عدم آموزش صحیح توالت کردن می‌تواند باعث ایجاد مشکلات در کنترل مثانه و به عنوان یکی از عوامل شب ادراری در کودکان عمل کند.
در برخی موارد، شب ادراری مکرر یا مکرر ممکن است نشانه یک بیماری زمینه ای باشد، مانند:
- یبوست
- اسپینا بیفیدا یا مشکلات عصبی
- دیابت
- انسداد رکت یا مجرای ادرار باریک
- آپنه انسدادی خواب
- ADHD
علل شب ادراری بزرگسالان
افراد بالای 18 سال هم ممکن است شب ادراری داشته باشند. علل بالقوه شب ادراری بزرگسالان می تواند شامل موارد زیر باشد:
ژنتیک: برخی افراد استعداد ژنتیکی برای شب ادراری دارند. این بدان معناست که اگر والدین بیولوژیکی یک فرد شب ادراری داشته باشند، احتمال ابتلای فرزندانشان به همین بیماری بیشتر است.
یبوست: فشار ناشی از مدفوع اضافی داخل راست روده ممکن است با سیگنال های عصبی که مثانه به مغز شما ارسال می کند، تداخل ایجاد کند. رکتوم کامل همچنین می تواند میزان ادراری که مثانه شما می تواند نگه دارد را کاهش دهد یا از تخلیه کامل آن جلوگیری کند.
هورمون ها: هورمونی به نام وازوپرسین حجم ادرار تولید شده توسط بدن شما در طول شب را محدود می کند. وازوپرسین به این ترتیب عمل می کند که باعث می شود آب موجود در ادرار توسط جریان خون شما دوباره جذب شود. این باعث می شود حجم کمتری از ادرار وارد مثانه شما شود. افرادی که وازوپرسین کافی تولید نمی کنند ممکن است بیشتر بستر را خیس کنند.
ظرفیت عملکردی کوچک مثانه: افرادی که ظرفیت مثانه کوچکی دارند، مثانه‌هایی با اندازه طبیعی دارند، اما احساس می‌کنند که مثانه‌هایشان پر است، حتی زمانی که مثانه هنوز می‌تواند ادرار بیشتری داشته باشد. آنها در طول روز بیشتر ادرار می‌کنند و ممکن است برای جلوگیری از تصادف ناگهانی به حمام بدوند. این همچنین باعث می شود که آنها در طول شب بستر را بیشتر خیس کنند.
بیدار نشدن در طول شب: گاهی اوقات افراد نمی توانند به موقع از خواب بیدار شوند تا به دستشویی بروند. همانطور که مثانه شما با ادرار پر می شود، سیگنالی به مغز شما ارسال می کند. مغز شما سیگنالی را به مثانه برای استراحت می فرستد تا بتواند ادرار بیشتری را نگه دارد. مثانه پر به ارسال سیگنال به مغز شما ادامه می دهد تا شما از خواب بیدار شوید. گاهی اوقات، یک بیماری زمینه‌ای می‌تواند این سیگنال‌ها را قطع کند، که از بیدار شدن در نیمه‌شب جلوگیری می‌کند.
مشکلات روانی یا عاطفی: استرس عاطفی ناشی از حوادث آسیب زا یا اختلال در روال عادی زندگی شما می تواند باعث شب ادراری شود. به عنوان مثال، نقل مکان به خانه جدید، ثبت نام در یک مدرسه جدید، مرگ یکی از عزیزان یا سوء استفاده جنسی ممکن است باعث بروز شب ادراری شود. این موارد با گذشت زمان کمتر می شوند و پس از صحبت با یک متخصص بهداشت روان بهبود می یابند.
مشکلات پزشکی: یک بیماری زمینه ای ممکن است علت شب ادراری بزرگسالان باشد، مانند بیماری سلول داسی شکل، تغییرات عصبی و ناهنجاری های کلیه یا مثانه. اگر بعد از شش ماه یا بیشتر شب‌های خشک شب ادراری دوباره تکرار شود، ممکن است یک وضعیت پزشکی باعث آن شده باشد.
بهترین راه درمان فوری شب ادراری کودکان به طور خلاصه
راه های درمان متنوعی برای درمان شب ادراری کودکان و بزرگسالان وجود دارد اما سریعترین راه درمان شب ادراری و درمان شب ادراری خانگی می تواند به چند روش بسیار کاربردی انجام شود که شامل :
تغییر سبک زندگی برای درمان شب ادراری فوری
سبک زندگی کودکان در ابتدای دوره دبستان می تواند تاثیر مستقیم بر روی عوامل مختلفی باشد که یکی از آنها اختلال شب ادراری است و فرآیند تغییر سبک زندگی ،شامل تغییر رفتارهای مصرفی مانند کاهش مصرف نوشابه و قهوه، افزایش مصرف آب و مایعات سالم و همچنین تغییر رفتارهای خواب مانند ایجاد محیط خواب مناسب، عدم استفاده از پوشک و لباس های تنگ یا لباس های با جنس نامناسب و ایجاد زمان‌های مشخص برای رفتن به توالت می‌شود.
تمرینات عضلانی مثانه
تمرینات عضلانی مثانه می تواند به کودکان کمک کند تا بیشتر مثانه خود را کنترل کند. این تمرینات شامل تنگ کردن و رها کردن عضلات مثانه است. در طول روز باید چندین مرتبه این تمرینات انجام شود
روش‌های تحریکی
روش‌های تحریکی مانند تمرینات تنفسی، یوگا و مدیتیشن نیز می‌تواند به کاهش شدید تنش و استرس کودک کمک کند که می‌تواند باعث کنترل بهتر مثانه شود و شب ادراری کودک را کاهش دهد.
روش‌های دارویی
در مواردی که روش‌های تغییر سبک زندگی و تمرینات عضلانی مثانه بهبودی ندهند، ممکن است نیاز به مصرف دارو داشته باشید. برای مثال، داروهایی مانند دی‌پرسانت، ایمیپرامین و اوکسیبوتین می‌توانند به کنترل شب ادراری کودک کمک کنند.
شب ادراری چگونه تشخیص داده می شود؟
ابتدا، پزشک سابقه پزشکی را بررسی می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد تا هرگونه اختلال پزشکی را که ممکن است باعث ترشح ادرار شود، که بی اختیاری نامیده می شود، رد کند. آزمایش‌هایی نیز ممکن است انجام شوند، مانند آزمایش ادرار و آزمایش خون برای اندازه‌گیری قند خون، هورمون‌ها و عملکرد کلیه. شرایط فیزیکی که می تواند منجر به بی اختیاری شود شامل دیابت، عفونت، یا نقص عملکردی یا ساختاری است که باعث انسداد دستگاه ادراری می شود.
شب ادراری همچنین ممکن است عارضه جانبی داروهای خاصی باشد که باعث سردرگمی یا تغییر در رفتار شود. اگر علت فیزیکی پیدا نشود، پزشک تشخیص شب ادراری را بر اساس علائم و رفتارهای فعلی کودک انجام می دهد.
مدیریت و درمان شب ادراری
درمان شب ادراری بر اساس علت آن متفاوت است. گزینه های درمانی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییرات رفتاری قبل یا در حین خواب مانند استفاده از زنگ هشدار
- مدیریت یا درمان هر گونه بیماری زمینه ای
- مصرف داروهایی که می توانند تولید ادرار شبانه را کاهش دهند
- صحبت با یک متخصص سلامت روان، روانشناس یا درمانگر برای مدیریت استرس، آسیب یا چالش های عاطفی
- بزرگسالان مبتلا به شب ادراری که تمام روش‌های غیرتهاجمی دیگر درمان را بدون موفقیت امتحان کردند، ممکن است کاندید عمل جراحی باشند. جراحی می‌تواند مثانه، روده‌ها و کف لگن (عصب خاجی) را تحریک کند یا عضله اطراف مثانه را برای بهبود انقباضات مثانه از بین ببرد.
ممکن است برای موارد خفیف شب ادراری نیازی به درمان نباشد. دانستن زمان شروع درمان دشوار است، زیرا نمی توان سیر علائم را پیش بینی کرد و اینکه چه زمانی کودک به سادگی از این بیماری رها می شود. برخی از عواملی که هنگام تصمیم گیری برای شروع درمان باید در نظر گرفته شود این است که آیا عزت نفس کودک تحت تأثیر خیس کردن قرار می گیرد یا خیر و آیا شب ادراری باعث اختلال در عملکرد روزانه می شودیا خیر، مثلا اینکه باعث می شود کودک از خوابیدن با دوستان و همسالان خودداری کند. در زیر چند باید و نباید مهم را داشته باشیم و سپس چنئ نکته کارآمد را باهم بررسی کنیم.
درمان شب ادراری با تغییرات رفتاری
هنگامی که از درمان شب ادراری صحبت می شود، اغلب درمان با هدف تغییر رفتار توصیه می شود. رفتار درمانی در بیش از 75 درصد بیماران مؤثر است. تکنیک‌های رفتاری کارهایی هستند که می‌توانید برای برنامه‌های شبانه خود یا فرزندتان انجام دهید که شامل دارو نمی‌شود. این تکنیک ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
محدود کردن مایعات قبل از خواب: حداقل دو ساعت قبل از خواب به کودک خود چیزی برای نوشیدن ندهید. اطمینان حاصل کنید که کودک شما در طول روز مایعات زیادی می نوشد. در حالی که این ممکن است مصرف مایعات را کاهش دهد، همیشه از شب ادراری جلوگیری نمی کند، اما می تواند میزان ادرار کردن آنها در شب را کاهش دهد.
رفتن به دستشویی قبل از خواب: مطمئن شوید که کودک شما قبل از خواب به دستشویی رفته و مثانه خود را خالی می کند. حتی اگر کودک شما تمایل یا تمایلی به آن نداشته باشد.
از آنها بخواهید چند دقیقه قبل از خواب ادرار کنند یا روی توالت بنشینند تا مثانه خود را تخلیه کنند.
هشدارها: استفاده از یک سیستم هشدار که هنگام خیس شدن تخت زنگ می زند، می تواند به کودک کمک کند تا یاد بگیرد که در شب به تحرکات مثانه پاسخ دهد. اکثر تحقیقات در مورد شب ادراری از استفاده از هشدارهای ادرار به عنوان موثرترین درمان حمایت می کنند. هشدارهای ادرار در حال حاضر تنها درمان مرتبط با بهبود مداوم است. میزان عود کم است، معمولاً بین 5 تا 10 درصد، به طوری که هنگامی که شب ادراری برطرف شود، تقریباً همیشگی است.
آموزش دادن به مثانه: این تکنیک از رفتن منظم به دستشویی با فواصل زمانی فزاینده و بیشتری استفاده می کند تا به کودک کمک کند تا به نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی تری عادت کند. این مورد همچنین به کشش اندازه مثانه، که ماهیچه ای است که به ورزش نیاز دارد، کمک می کند. تمرین مثانه معمولاً به عنوان بخشی از برنامه درمان شب ادراری استفاده می شود.
پاداش ها: پاداش دادن شامل ارائه یک سری پاداش های کوچک در زمانی است که کودک به کنترل مثانه دست می یابد.
دارودرمانی شب ادراری
داروهای زیر ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با تکنیک های رفتاری برای درمان شب ادراری استفاده شوند:
دسموپرسین: این نسخه مصنوعی هورمون وازوپرسین است که باعث می‌شود کلیه‌ها ادرار کمتری تولید کنند. این در حدود نیمی از موارد موثر است، با نتایج بهتر در کودکان بزرگتر که ظرفیت مثانه طبیعی دارند. این دارو می‌تواند سطح سدیم را در کودکانی که آن را مصرف می‌کنند کاهش دهد، بنابراین باید میزان مایعاتی که کودکتان بعد از شام می‌نوشد را محدود کنید.
اکسی بوتینین یا تولترودین: این دارو مثانه بیش فعال را با کاهش انقباضات مثانه درمان می کند. می توانید این دارو را با دسموپرسین یا روش هشدار شب ادراری مصرف کنید. ممکن است برای کودکانی که هر شب بیش از یک بار رختخواب را خیس می کنند و در طول روز نیز خیس می کنند، موثر باشد.
ایمی پرامین: این دارو در حدود 40 درصد موارد با افزایش سیگنال های مغزی به قسمت های مختلف بدن، مانند مثانه، از شب ادراری جلوگیری می کند. ارائه دهنده شما از هرگونه تداخل دارویی یا عوارض جانبی مرتبط با این دارو که ممکن است مضر باشد به شما اطلاع می دهد.
سولیفناسین: یک داروی آنتی کولینرژیک که تکانه های عصبی را کنترل می کند تا از فعالیت بیش از حد مثانه جلوگیری کند. این دارو نسبت به داروهای آنتی کولینرژیک سنتی عوارض جانبی کمتری دارد.
تراسپیوم کلراید: دارویی که با مسدود کردن گیرنده های سلولی عضلانی روی دیواره مثانه به آرامش مثانه کمک می کند. از فعالیت بیش از حد مثانه جلوگیری می کند.
پیش آگهی کودکان مبتلا به شب ادراری چیست؟
اکثر کودکان مبتلا به شب ادراری زمانی که به سنین نوجوانی خود می رسند این مشکل در آنها حل می شود، یعنی با نرخ درمان خود به خودی 12 تا 15 درصد در سال. فقط تعداد کمی، حدود 1٪، همچنان تا بزرگسالی با شب ادراری مشکل دارند.
آیا می توان از شب ادراری پیشگیری کرد؟
ممکن است نتوان از همه موارد شب ادراری جلوگیری کرد – به ویژه مواردی که مربوط به مشکلات آناتومی کودک است – اما ارزیابی کودک توسط روانشناس کودک به محض ظاهر شدن علائم ممکن است به کاهش مشکلات مرتبط با این بیماری کمک کند. مثبت بودن و صبور بودن با کودک در طول آموزش توالت ممکن است به جلوگیری از ایجاد نگرش منفی در مورد استفاده از توالت کمک کند.
منابع
American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. Bedwetting
(https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/Bedwetting-018.aspx). Accessed 1/20/2023.
Kiddoo DA. Nocturnal Enuresis (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3348193/). CMAJ. 2012 May 15; 184(8), 908–911. Accessed 1/20/2023.
National Association for Continence. Adult Bedwetting (Sleep Enuresis) (https://nafc.org/adult-bedwetting/). Accessed 1/20/2023.
U.S. Department of Health and Human Services. Treatment of Bladder Control Problems & Bedwetting in Children (https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/bladder-control-problems-bedwetting-children/treatment). Accessed 1/20/2023.