شب ادراری یکی از مشکلات شایع در کودکان از نوع اختلال دفع است و معمولا در دوره پیش‌دبستانی و ابتدایی رخ می‌دهد. خیس شدن در طول روز را ادرار روزانه می نامندکه برخی از کودکان یکی یا ترکیبی از هر دو را تجربه می کنند در بسیاری از موارد، کودکانی که شب ادراری دارند، بعد از سن ۵ سالگی این مشکل را .تجربه نمی‌کنند، اما در برخی از موارد، ممکن است این مشکل تا بزرگسالی ادامه داشته باشد. لذا مهم است تا درمان فوری شب ادراری را آموزش ببینید.

علائم شب ادراری کودکان چیست؟

علائم شب ادراری در کودکان شامل ادرار بیش از حد در هنگام خواب یه در طول شبانه روز است، بیدار شدن برای رفتن به دستشویی پوشیدن لباس‌های خیس در صبح، و لکه‌های ادراری در لباس‌های خود می‌باشد.

علاوه بر این، برخی از کودکان ممکن است نشانه‌های دیگری نیز داشته باشند از جمله درد و تب در قسمت‌های مختلف بدن، بی‌خوابی، خستگی، تنش و ناراحتی روانی. این علائم ممکن است به دلیل تنش و استرس ناشی از بیماری شب ادراری باشد.

علائم اصلی شب ادراری عبارتند از:

• خیس کردن مکرر رختخواب
• خیس شدن لباس
• کودک حداقل دو بار در هفته به مدت تقریباً سه ماه شب ادراری کند.
• عدم کنترل ادرار در طول روز

چه چیزی باعث شب ادراری می شود؟

عوامل زیادی ممکن است در ایجاد شب ادراری دخیل باشند. ترشح غیر ارادی یا غیر عمدی ادرار ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

1. مثانه کوچک

یکی از علت‌های شب ادراری، مسئله کنترل مثانه است. در برخی از کودکان، مثانه به اندازه کافی بزرگ نیست و نمی‌تواند مقدار ادرار را نگه دارد تا زمانی که بیدار شود و به دستشویی برود.

2. عفونت های مداوم دستگاه ادراری

عفونت‌های دستگاه ادراری باعث ایجاد التهاب در مجرای ادراری می شود و همین عامل باعث ایجاد حساسیت و عدم کنترل ادرار در کودکان و بزرگسالان بشود در بیشتر موارد، عفونت‌های دستگاه ادراری با علائمی همچون درد و سوزش هنگام ادرار، بی‌خوابی، تب و ادرار بیشتر در شب همراه است. در بعضی موارد، عفونت‌های دستگاه ادراری می‌تواند به صورت بی‌علامت باشد و به عنوان یکی از علل شب ادراری نقش داشته باشد.

3. استرس شدید

استرس شدید می‌تواند از لحاظ روانی به کودکان آسیب می رساند و همین عامل باعث افزایش فشار و تنش درونی شده و در نتیجه که ممکن است عدم کنترل مثانه و عدم دفع درست ادرار شود.

استرس شدید باعث تشدید فعالیت سیستم عصبی ازجمله سیستم عصبی اسمپاتیک (سیستم عصبی فعالیتی) و کاهش فعالیت سیستم عصبی پاراسمپاتیک (سیستم عصبی آرامش) شود. علاوه بر این، استرس می‌تواند به عنوان عاملی در ایجاد تغییرات هورمونی نیز عمل کند که می‌تواند به شدت بر روی کنترل مثانه تأثیر بگذارد.

4. تأخیر رشدی که در آموزش توالت کردن اختلال ایجاد می کند

آموزش صحیح توالت رفتن شامل چند مرحله است که بهتر است از سنین پیش‌دبستانی و پیش از شروع مدرسه آغاز شود و به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای نگهداری ادرار را یاد بگیرند و به کنترل مثانه خود برسند. بنابراین، عدم آموزش صحیح توالت کردن می‌تواند باعث ایجاد مشکلات در کنترل مثانه و به عنوان یکی از عوامل شب ادراری در کودکان عمل کند.

بهترین راه درمان فوری شب ادراری کودکان

راه های درمان متنوعی برای درمان شب ادراری کودکان و بزرگسالان وجود دارد اما سریعترین راه درمان شب ادراری و درمان شب ادراری خانگی می تواند به چند روش بسیار کاربردی انجام شود که شامل :

تغییر سبک زندگی

سبک زندگی کودکان در ابتدای دوره دبستان می تواند تاثیر مستقیم بر روی عوامل مختلفی باشد که یکی از آنها اختلال شب ادراری است و فرآیند تغییر سبک زندگی ،شامل تغییر رفتارهای مصرفی مانند کاهش مصرف نوشابه و قهوه، افزایش مصرف آب و مایعات سالم و همچنین تغییر رفتارهای خواب مانند ایجاد محیط خواب مناسب، عدم استفاده از پوشک و لباس های تنگ یا لباس های با جنس نامناسب و ایجاد زمان‌های مشخص برای رفتن به توالت می‌شود.

تمرینات عضلانی مثانه

تمرینات عضلانی مثانه می تواند به کودکان کمک کند تا بیشتر مثانه خود را کنترل کند. این تمرینات شامل تنگ کردن و رها کردن عضلات مثانه است. در طول روز باید چندین مرتبه این تمرینات انجام شود

روش‌های تحریکی

روش‌های تحریکی مانند تمرینات تنفسی، یوگا و مدیتیشن نیز می‌تواند به کاهش شدید تنش و استرس کودک کمک کند که می‌تواند باعث کنترل بهتر مثانه شود و شب ادراری کودک را کاهش دهد.

روش‌های دارویی

در مواردی که روش‌های تغییر سبک زندگی و تمرینات عضلانی مثانه بهبودی ندهند، ممکن است نیاز به مصرف دارو داشته باشید. برای مثال، داروهایی مانند دی‌پرسانت، ایمیپرامین و اوکسیبوتین می‌توانند به کنترل شب ادراری کودک کمک کنند.

شیوع شب ادراری کودکان چقدر است؟

شب ادراری یک مشکل رایج دوران کودکی است. برآوردها حاکی از آن است که 7 درصد از پسران و 3 درصد از دختران 5 ساله به شب ادراری مبتلا هستند. این اعداد تا سن 10 سالگی به 3 درصد از پسران و 2 درصد از دختران کاهش می یابد. بیشتر کودکان در سنین نوجوانی این مشکل را حل مب کنند و تنها حدود 1 درصد از مردان و کمتر از 1 درصد از زنان به این اختلال در سن 18 سالگی مبتلا می شوند.

شب ادراری چگونه تشخیص داده می شود؟

ابتدا، پزشک سابقه پزشکی را بررسی می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد تا هرگونه اختلال پزشکی را که ممکن است باعث ترشح ادرار شود، که بی اختیاری نامیده می شود، رد کند. آزمایش‌هایی نیز ممکن است انجام شوند، مانند آزمایش ادرار و آزمایش خون برای اندازه‌گیری قند خون، هورمون‌ها و عملکرد کلیه. شرایط فیزیکی که می تواند منجر به بی اختیاری شود شامل دیابت، عفونت، یا نقص عملکردی یا ساختاری است که باعث انسداد دستگاه ادراری می شود.

شب ادراری همچنین ممکن است عارضه جانبی داروهای خاصی باشد که باعث سردرگمی یا تغییر در رفتار شود. اگر علت فیزیکی پیدا نشود، پزشک تشخیص شب ادراری را بر اساس علائم و رفتارهای فعلی کودک انجام می دهد.

راه درمان شب ادراری کودکان چگونه است؟

ممکن است برای موارد خفیف شب ادراری نیازی به درمان نباشد. دانستن زمان شروع درمان دشوار است، زیرا نمی توان سیر علائم را پیش بینی کرد و اینکه چه زمانی کودک به سادگی از این بیماری رها می شود. برخی از عواملی که هنگام تصمیم گیری برای شروع درمان باید در نظر گرفته شود این است که آیا عزت نفس کودک تحت تأثیر خیس کردن قرار می گیرد یا خیر و آیا شب ادراری باعث اختلال در عملکرد روزانه می شودیا خیر، مثلا اینکه باعث می شود کودک از خوابیدن با دوستان و همسالان خودداری کند.

هنگامی که از درمان شب ادراری صحبت می شود، اغلب درمان با هدف تغییر رفتار توصیه می شود. رفتار درمانی در بیش از 75 درصد بیماران مؤثر است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

هشدارها: استفاده از یک سیستم هشدار که هنگام خیس شدن تخت زنگ می زند، می تواند به کودک کمک کند تا یاد بگیرد که در شب به تحرکات مثانه پاسخ دهد. اکثر تحقیقات در مورد شب ادراری از استفاده از هشدارهای ادرار به عنوان موثرترین درمان حمایت می کنند. هشدارهای ادرار در حال حاضر تنها درمان مرتبط با بهبود مداوم است. میزان عود کم است، معمولاً بین 5 تا 10 درصد، به طوری که هنگامی که شب ادراری برطرف شود، تقریباً همیشگی است.

آموزش دادن به مثانه: این تکنیک از رفتن منظم به دستشویی با فواصل زمانی فزاینده و بیشتری استفاده می کند تا به کودک کمک کند تا به نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی تری عادت کند. این مورد همچنین به کشش اندازه مثانه، که ماهیچه ای است که به ورزش نیاز دارد، کمک می کند. تمرین مثانه معمولاً به عنوان بخشی از برنامه درمان شب ادراری استفاده می شود.

پاداش ها: پاداش دادن شامل ارائه یک سری پاداش های کوچک در زمانی است که کودک به کنترل مثانه دست می یابد.

داروهای شب ادراری: همچنین داروهایی برای درمان شب ادراری در دسترس هستند، اما معمولاً فقط در صورتی استفاده می‌شوند که این اختلال در عملکرد کودک اختلال ایجاد کند و معمولاً برای کودکان زیر 6 سال توصیه نمی‌شود.

ممکن است از داروها برای کاهش میزان ادرار تولید شده توسط کلیه ها یا کمک به افزایش ظرفیت مثانه استفاده شود. داروهایی که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند شامل دسموپرسین استات (DDAVP) که بر تولید ادرار کلیه ها تأثیر می گذارد و ایمی پرامین (توفرانیل)، یک داروی ضدافسردگی که برای درمان شب ادراری نیز مفید است.

در حالی که داروها می توانند برای مدیریت علائم شب ادراری مفید باشند، پس از قطع آنها، کودک معمولاً دوباره شروع به شب ادراری می کند. داروها برای کودکان، عوارض جانبی و هزینه دارند. داروها ممکن است به بهبود عملکرد کودک کمک کنند تا زمانی که درمان های رفتاری شروع به کار کنند.

پیش آگهی کودکان مبتلا به شب ادراری چیست؟

اکثر کودکان مبتلا به شب ادراری زمانی که به سنین نوجوانی خود می رسند این مشکل در آنها حل می شود، یعنی با نرخ درمان خود به خودی 12 تا 15 درصد در سال. فقط تعداد کمی، حدود 1٪، همچنان تا بزرگسالی با شب ادراری مشکل دارند.

آیا می توان از شب ادراری پیشگیری کرد؟

ممکن است نتوان از همه موارد شب ادراری جلوگیری کرد – به ویژه مواردی که مربوط به مشکلات آناتومی کودک است – اما ارزیابی کودک توسط روانشناس کودک به محض ظاهر شدن علائم ممکن است به کاهش مشکلات مرتبط با این بیماری کمک کند. مثبت بودن و صبور بودن با کودک در طول آموزش توالت ممکن است به جلوگیری از ایجاد نگرش منفی در مورد استفاده از توالت کمک کند.