از گذشته تا کنون حرف زدن کودکان یکی از لذت بخش ترین دوران رشد کودک برای خانواده و اطرافیان بوده و خیلی از والدین با دیر حرف زدن کودک احساس نگرانی می کنند. مانند سایر مهارت ها و نقاط عطف، سنی که بچه ها زبان یاد می گیرند و شروع به صحبت می کنند می تواند متفاوت باشد. داشتن اطلاعات در مورد رشد گفتار و زبان می تواند به والدین کمک کند تا متوجه شوند که آیا دلیلی برای نگرانی از دیر حرف زدن کودک وجود دارد یا خیر یا فرزند آنها در دسته کودکان دیرآموز قرار می گیرد یا نه.

 گفتار و زبان چه تفاوتی با هم دارند؟

گفتار، بیان کلامی زبان است و صداها و کلماتی را که ما می سازیم شامل می شود. گفتار عمل فیزیکی تولید صداها و گفتن کلمات است. کودک نوپا با تاخیر در گفتار ممکن است برای حرف زدن تلاش کند، اما در ایجاد صداهای صحیح برای ساختن کلمات مشکل داشته باشد. تأخیر گفتار شامل درک مطلب یا ارتباط غیرکلامی نیست.
زبان، دادن و گرفتن اطلاعات است. این درک، از طریق ارتباط است که می تواند شفاهی، غیرکلامی و نوشتاری نیز باشد. تاخیر زبانی شامل درک و برقراری ارتباط، چه به صورت کلامی و چه غیرکلامی است. یک کودک نوپا با تاخیر زبانی ممکن است صداهای صحیح را تولید کند و برخی از کلمات را تلفظ کند، اما آن ها نمی توانند عبارات یا جملات منطقی بسازند. آن ها ممکن است در درک دیگران مشکل داشته باشند.

مشکلات گفتاری و زبانی کودکان چیست؟

مشکلات گفتاری و زبانی متفاوت هستند، اما اغلب با هم همپوشانی دارند. مثلا:

یک کودک با تاخیر زبانی ممکن است کلمات را به خوبی بیان کند اما فقط می تواند دو کلمه را کنار هم بگذارد.کودکی با تاخیر در گفتار ممکن است از کلمات و عبارات برای بیان ایده ها استفاده کند اما درک آن دشوار است.

برای والدین سخت است که بدانند آیا فرزندشان کمی بیشتر طول می کشد تا به نقطه عطف گفتار یا زبان برسد یا مشکلی وجود دارد. در اینجا مواردی وجود دارد که باید مراقب آن ها باشید. اگر فرزندتان:

تا 12 ماهگی: از حرکاتی مانند اشاره یا دست زدن برای خداحافظی استفاده نمی کند.
در 18 ماهگی: برای برقراری ارتباط، حرکات را بر صداها ترجیح می دهد.
در 18 ماهگی: در تقلید صداها مشکل دارد. در درک درخواست های کلامی ساده مشکل دارد.
تا 2 سال: فقط می تواند گفتار یا اعمال را تقلید کند و کلمات یا عباراتی را خود به خود تولید نمی کند.
تا 2 سال: فقط برخی صداها یا کلمات را به طور مکرر می گوید و نمی تواند بیش از نیازهای فوری خود از زبان شفاهی برای برقراری ارتباط استفاده کند.
تا 2 سال: نمی تواند از دستورالعمل های ساده پیروی کند.
تا 2 سال: دارای لحن غیرمعمول صدا (مانند صدای خفه یا بینی) است.

والدین و اطرافیان باید حدود 50 درصد از گفتار کودک را در 2 سالگی و 75 درصد آن را در 3 سالگی درک کنند. در 4 سالگی کودک باید بیشتر درک شود، حتی افرادی که کودک را نمی شناسند.

علت های دیر حرف زدن کودک

1. اختلال دهان، مانند مشکلات زبان یا کام (سقف دهان).

2. فرنولوم کوتاه (چین زیر زبان)، که می تواند حرکت زبان را محدود کند.

بسیاری از کودکان با تاخیر در گفتار، مشکلات دهان و حرکتی دارند. این ها زمانی اتفاق می‌افتند که در قسمت‌هایی از مغز که مسئول گفتار هستند، مشکلی وجود داشته باشد. این امر هماهنگی لب ها، زبان و فک را برای ایجاد صداهای گفتاری دشوار می کند. این کودکان همچنین ممکن است مشکلات دهانی-حرکتی دیگری مانند مشکلات تغذیه داشته باشند. مشکلات شنوایی نیز می تواند بر گفتار تأثیر بگذارد. بنابراین شنوایی شناس باید شنوایی کودک را هر زمان که نگرانی گفتاری وجود دارد آزمایش کند. کودکانی که در شنیدن مشکل دارند ممکن است در گفتن، درک، تقلید و استفاده از زبان مشکل داشته باشند. عفونت گوش، به ویژه عفونت های مزمن، می تواند شنوایی را تحت تأثیر قرار دهد. اما تا زمانی که شنوایی طبیعی در یک گوش وجود داشته باشد، گفتار و زبان به طور طبیعی توسعه می یابد. این اختلالات در برخی موارد در قالب نقاشی کودکان نمایان می شود و از تفسیر نقاشی کودکان می توان متوجه برخی از مشکلات و اختلالات شد و نقاط ضعف و قدرت را شناسایی نمود.

سن حرف زدن کودک، چه سنی است؟

در شرایط عادی، یک کودک 2 ساله می تواند حدود 50 کلمه بگوید و در جملات دو و سه کلمه ای صحبت کند. در سن 3 سالگی، دایره لغات آن ها به حدود 1000 کلمه افزایش می یابد و آن ها در جملات سه و چهار کلمه ای صحبت می کنند. اگر کودک نوپا شما این نقاط عطف را برآورده نکرده باشد، ممکن است تاخیر در گفتار داشته باشد. نقاط عطف رشد به سنجش پیشرفت کودک شما کمک می کند، اما آن ها فقط دستورالعمل های کلی هستند. کودکان با سرعت خود رشد می کنند. اگر کودک شما تاخیر در گفتار دارد، همیشه به این معنی نیست که چیزی اشتباه است. تأخیر گفتار می تواند به دلیل کم شنوایی یا اختلالات عصبی یا رشدی باشد. بسیاری از انواع تاخیر گفتار را می توان به طور موثر درمان کرد. همچنین ممکن است کودکان در این سن با مشکل شب ادراری نیز روبرو شوند بنابراین باید راهکار های درمان شب ادرای را انجام دهید.

ارتباط دیر حرف زدن کودک با اختلال یادگیری چیست؟

برخی از اختلالات گفتار و زبان شامل عملکرد مغز می شود و ممکن است نشان دهنده ناتوانی یادگیری باشد. یکی از دلایل دیر حرف زدن کودک، زبان و دیگر تاخیرهای رشدی، مثل: زایمان زودرس است.

آپراکسی گفتار چیست؟

آپراکسی گفتار در دوران کودکی یک اختلال جسمانی است که باعث می شود صداها در ترتیب درست برای تشکیل کلمات سخت شوند. این اختلال، ارتباط غیرکلامی یا درک زبان را تحت تأثیر قرار نمی دهد.

تاثیرات محیط در دیر حرف زدن کودک

محیط، نقش مهمی در رشد گفتار و زبان دارد. سوء استفاده، غفلت یا عدم تحریک کلامی می تواند کودک را از رسیدن به نقاط عطف رشد باز دارد.

مشکلات گفتاری و زبانی معمولا در چه کودکانی دیده می شود؟

دیر حرف زدن کودک و مشکلات گفتاری، اغلب در کودکان با اختلال طیف اوتیسم دیده می شود. علائم آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تکرار عبارات (اکولالیا) به جای ایجاد عبارات
• رفتارهای تکراری
• اختلال در ارتباط کلامی و غیرکلامی
• اختلال در تعامل اجتماعی
• رگرسیون گفتار و زبان
• مشکلات عصبی

برخی از اختلالات عصبی می توانند بر عضلات لازم برای گفتار تأثیر بگذارند. این شامل موارد زیر است:

• فلج مغزی
• دیستروفی عضلانی
• آسیب تروماتیک مغز
• در مورد فلج مغزی، کم شنوایی یا سایر ناتوانی های رشدی نیز می تواند بر گفتار تأثیر بگذارد.

راه های درمان دیر حرف زدن کودک چیست؟

اولین خط درمان دیر حرف زدن کودک، گفتار درمانی است. اگر گفتار تنها تأخیر رشدی باشد، این ممکن است تنها گفتار درمانی مورد نیاز باشد. گفتار درمانی همچنین می تواند به عنوان بخشی از برنامه درمانی کلی در صورت وجود تشخیص دیگری موثر باشد. گفتاردرمانگر مستقیماً با فرزند شما کار خواهد کرد و همچنین به شما در مورد چگونگی کمک کردن به شما آموزش می دهد. با توجه به این که تاخیر گفتار و زبان در سنین ۲ و نیم تا ۵ سالگی می‌تواند منجر به مشکل خواندن در مدرسه و مشکلات رفتاری و اجتماعی شود، در صورت احساس این مشکل باید هر چه سریع تر به یک متخصص مراجعه کرد.

نقش والدین در بهبود دیر حرف زدن کودک

بسیاری از عوامل می تواند در پیشرفت گفتار تاثیر گذار باشد که در این میان ژنتیک ، نحوه تربیت کودک و محیط اطراف اهمیت ویژه ای دارد. ژنتیک در مهارت های گفتاری کودک موثر است و هوش و استعداد کودک در یادگیری گفتار به او کمک کند اما محیط اطراف و نحوه تربیت کودک،  نقش مهمی در مهارت های گفتاری کودک ایفا می کند. در صورت وجود مشکل در گفتار، زبان، شنوایی یا در رشد کودک ، والدین باید برای کمک به کودک مداخله کنند. هنگامی که والدین از دلیل حرف نزدن کودک خود آگاه باشند ، می توانید برای بهبود رشد گفتاری او راه هایی را بیاموزند و آن ها را در منزل به کار ببرند و با آن به رشد گفتاری فرزندکمک کنند ، این راه ها عبارتند از :

1. زمان زیادی را به برقراری ارتباط با کودک اختصاص دهید

والدین باید با کودک خود حتی در دوران نوزادی ارتباط برقرار کنند و با او حرف بزنند ، برایش شعر بخوانند و او را به تقلید از صداها و اشارات تشویق کنند.

2. برای درمان دیر حرف زدن کودک، برای کودکتان کتاب بخوانید

کتاب خوانی را برای کودک خود از 6 ماهگی یا حتی زودتر آغاز کنندو کتاب هایی مناسب سن او و دارای تصاویر زیادی که او را تشویق به تماشای آن ها می کندبرایش بخوانند و به تصاویر اشاره کنند و نام آن ها رابگویند . سپس به صورت شعر وار برای او کتاب بخوانند.

 3. از تمام موقعیت ها در طول روز استفاده کنید

برای تقویت گفتار کودک از موقعیت های روزانه استفاده کنندو در طی روز با کودک صحبت کنند. مثلا با اشاره به میوه ها اسم میوه ها را به او بگویید، درست کردن غذا یا تمیز کردن خانه را برای او توضیح دهید ، به اشیاء منزل اشاره کنید و نامشان را بگویید. از او سوالاتی بپرسید و جواب های او را حتی اگر فهمشان سخت باشد، تصدیق کنید . شما در قبال فرزندتان مسئولید پس هر چه زودتر به مشکلات گفتاری کودک خود را دریابید و با کمک گرفتن بموقع از متخصص و وقت گذاشتن او را درمان کنیدتا کودک شما در آینده بتواند با شما و دنیای اطرافتان ارتباط برقرار کند.

4. هنگام حرف زدن، بازی کنید

فرآیند آموزش حرف زدن به کودک خود را لذت بخش کنیدو در زمان حرف زدن با او صدا بسازید و دائما او را در آغوش بگیرید، با او بازی کرده و ارتباط چشمی با کودک برقرار کنید.

5. برای درمان دیر حرف زدن کودک بلند حرف بزنید

هنگام انجام کارهای مربوط به کودک تان با او حرف بزنید. مثلا هنگام پوشاندن لباس ، اسم لباس ها را بیاورید یا آرام آرام و به زبان بسیار ساده مراحل این کار را برایش توضیح دهید.

6. با انرژی و پرجنب وجوش باشید

کودکان کلماتی را که به صورت شعرگونه برای شان گفته می شود، بهتر به خاطر می سپارند و همچنین بهتر می توانند آن ها را در جملات به کار ببرندپس هنگام حرف زدن با کودک سعی کنید ادای جملات با یک ریتم یا آهنگ باشد و هنگام حرف زدن از حرکت هم استفاده کنید، زیرا به کار گرفتن همزمان چشم و گوش کودکان تاثیر کلمات را بیشتر می کند.

7. برای درمان دیر حرف زدن با کودک تمرین کنید

از هر فرصتی برای به سخن درآوردن کودک خود استفاده کنید و زمانی که کودک تان تلاش می کند کلمه را به زبان بیاورد صبور باشید و به او اجازه بدهید از ذهن و حافظه خودش استفاده کند.

8. با کودک درست صحبت کنید

به ساده ترین شکل منظور خود را بیان کنید اما از «کلام بچگانه» استفاده نکنید و با لحن یک کودک صحبت نکنید. بعضی از والدین سعی می کنند با همان زبان کودکانه کلمات نامفهوم را بیان کنند اما این کار کاملا اشتباه است. شما نه تنها باید کلمات را درست تلفظ کنید و پاسخ جملات نامفهوم کودک تان را هم به شیوه صحیح بدهید.

9. نوبت را رعایت کنید

زمانی که کودک حرف می زند منتظر باشید تا او سخنش را تمام کند، سپس شما حرف بزنید، سوال بپرسید.

منابع:

https://kidshealth.org/en/parents/not-talk.html

https://www.healthline.com/health/speech-delay-3-year-old-2