اختلال شخصیت وسواسی اجباری یا OCPD یک اختلال شخصیتی است که با کمال گرایی شدید، نظم و آراستگی مشخص می شود. افراد مبتلا به OCPD همچنین نیاز شدیدی به تحمیل استانداردهای خود در محیط بیرونی خود احساس خواهند کرد. OCPD اغلب با یک اختلال اضطرابی به نام اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) اشتباه گرفته می شود. با این حال، آن ها یکسان نیستند.

اختلال شخصیت وسواسی اجباری چیست؟

اختلال شخصیتی وسواسی اجباری که به آن Obsessive-compulsive personality disorder می‌گویند و با اسم اختصاری OCPD شناخته می‌شود، یکی از اختلالات شخصیت گروه C است که فرد دائم درگیر کمال‌گرایی، سازماندهی و کنترل خواهد بود.  افراد مبتلا به این اختلال علاوه‌بر نظم و کنترل شدید، قوانین سخت و پیچیده‌ای برای کار یا زندگی خود در نظر می‌گیرند که هیچ نوع انعطافی بر آن وارد نمی‌شود. درواقع این رفتارها و الگوهای فکری در انجام کارها و حفظ روابط آن‌ها تداخل ایجاد می‌کنند. 

افراد مبتلا به OCPD دارای ویژگی های زیر هستند؟

• بیان احساساتشان برایشان سخت است.
• آن ها در ایجاد و حفظ روابط نزدیک با دیگران مشکل دارند.
• آن ها سخت کوش هستند، اما وسواس آن ها به کمال می تواند آن ها را ناکارآمد کند.
• آن ها اغلب احساس درستی، خشم و عصبانیت می کنند.
• آن ها اغلب با انزوای اجتماعی روبرو هستند.
• آن ها می توانند اضطرابی را تجربه کنند که با افسردگی اتفاق می افتد.
• افراد مبتلا به OCPD نمی دانند که در طرز فکر یا رفتار آن ها مشکلی وجود دارد. آن ها معتقدند طرز فکر و انجام کارها تنها راه صحیح است و بقیه اشتباه می کنند.

علل OCPD چیست؟

علت دقیق OCPD ناشناخته است. مانند بسیاری از جنبه های OCPD، علل هنوز مشخص نشده است. OCPD ممکن است به دلیل ترکیبی از ژنتیک و تجربیات دوران کودکی ایجاد شود. در برخی از مطالعات موردی، بزرگسالان می توانند تجربه OCPD را از سنین پایین به یاد بیاورند. آن ها ممکن است احساس کرده باشند که باید کودکی کامل یا کاملاً مطیع باشند. این نیاز به پیروی از قوانین و سپس به بزرگسالی منتقل می شود.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر OCPD هستند؟

بنیاد بین‌المللی OCD (OCDF) تخمین می‌زند که احتمال ابتلای مردان به این اختلال شخصیت دو برابر بیشتر از زنان است. بر اساس مجله ارزیابی شخصیت، بین 2 تا 7 درصد از جمعیت مبتلا به OCPD هستند که آن را به شایع ترین اختلال شخصیت تبدیل می کند. افرادی که دارای تشخیص‌های سلامت روان هستند، احتمال بیشتری دارد که مبتلا به OCPD تشخیص داده شوند. تحقیقات بیشتری برای نشان دادن نقش OCPD در این تشخیص ها مورد نیاز است. علاوه بر این، افرادی که وسواس فکری شدید دارند، بیشتر احتمال دارد که مبتلا به OCPD تشخیص داده شوند.

علائم OCPD چیست؟

• کمال گرایی تا حدی که توانایی انجام کارها را مختل می کند
• رفتارهای سفت، رسمی یا سفت و سخت
• به شدت صرفه جویی در پول
• نیاز شدید به وقت شناس بودن
• توجه شدید به جزئیات
• از خود گذشتگی بیش از حد به کار به قیمت از دست دادن روابط خانوادگی یا اجتماعی
• احتکار اقلام فرسوده یا بی مصرف
• ناتوانی در به اشتراک گذاشتن یا واگذاری کار به دلیل ترس از اینکه کار درست انجام نشود
• تثبیت با لیست ها
• پایبندی دقیق به قوانین و مقررات
• نیاز شدید به نظم
• احساس درستی در مورد روشی که کارها باید انجام شوند
• پایبندی سخت به قوانین اخلاقی و اخلاقی

تشخیص اختلال وسواس اجباری 

OCPD زمانی تشخیص داده می شود که علائم توانایی شما برای عملکرد و تعامل با دیگران را مختل کند.

از آنجایی که اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکر آن ها وجود داشته باشد، تشخیص OCPD می تواند دشوار باشد. هنگامی که یک روان درمانگر یا روانپزشک، مشکوک است که فردی ممکن است به اختلال شخصیت وسواس فکری-اجباری مبتلا باشد، اغلب سوالات گسترده و کلی می پرسند که محیط خصمانه و دفاعی ایجاد نمی‌کند. سوالاتی که درباره روابط، تاریخچه کاری فرد، واقعیت‌های زندگی و میزان صداقت فرد درباره آن‌هاست و همچنین توان فرد را بر مقابله با آن‌ها نمایان می کند.

از آنجایی که فردی که مشکوک به OCPD است ممکن است بینشی نسبت به رفتارهای خود نداشته باشد، روانپزشک حتما با خانواده و دوستان فرد صحبت خواهد کرد تا اطلاعات بیشتری در مورد رفتارها و تاریخچه شخصیتی او جمع آوری کند. در نهایت برای تشخیص OCPD، فرد باید یک الگوی ذهنی دائمی با موارد زیر از خود نشان دهد:

• دستوردهی و سازماندهی اطرافیان
• کمال گرایی
• کنترل خود، دیگران و موقعیت‌ها

OCPD چگونه درمان می شود؟

اگر مبتلا به OCPD هستید، درمانگر شما احتمالاً از یک رویکرد سه بعدی برای درمان استفاده خواهد کرد که شامل موارد زیر است:

درمان شناختی رفتاری (CBT)

درمان شناختی رفتاری (CBT) یک نوع رایج مشاوره سلامت روان است. در طول CBT، شما با یک متخصص سلامت روان بر اساس یک برنامه ساختار یافته ملاقات می کنید. این جلسات منظم شامل کار با مشاور برای صحبت در مورد هر گونه اضطراب، استرس یا افسردگی است. یک مشاور سلامت روان ممکن است شما را تشویق کند که تاکید کمتری بر کار و تاکید بیشتر بر تفریح، خانواده و سایر روابط بین فردی داشته باشید.

دارو درمانی 

پزشک شما ممکن است تجویز یک مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) را برای کاهش برخی از اضطراب های پیرامون چرخه وسواس فکری-اجباری در نظر بگیرد. اگر برای شما یک SSRI تجویز شده است، ممکن است از گروه های حمایتی و درمان منظم روانپزشک نیز بهره مند شوید. استفاده طولانی مدت از نسخه معمولاً برای OCPD توصیه نمی شود.

آموزش تمدد اعصاب در افراد دارای اختلال شخصیت وسواس اجباری

تمرین تمدد اعصاب شامل تکنیک های تنفس و تمدد اعصاب خاص است که می تواند به کاهش احساس استرس و فوریت شما کمک کند. این علائم در OCPD رایج است. نمونه‌هایی از تمرین‌های آرامش‌بخش توصیه شده شامل یوگا، تای چی و پیلاتس است.

چشم انداز فرد مبتلا به OCPD ممکن است بهتر از چشم انداز سایر اختلالات شخصیت باشد. درمان می تواند به شما کمک کند تا آگاهی بیشتری در مورد اینکه چگونه علائم OCPD می تواند بر دیگران تأثیر منفی بگذارد، به شما بدهد. اگر مبتلا به OCPD هستید، ممکن است کمتر به مواد مخدر یا الکل معتاد شوید، که در سایر اختلالات شخصیت رایج است. مانند سایر اختلالات شخصیت، یافتن درمانی که برای شما مفید است، اساس موفقیت است. درمان شناختی رفتاری می تواند به بهبود توانایی شما در تعامل و همدلی با عزیزانتان کمک کند.

چگونه یک همسر یا یکی از عزیزان می تواند از فرد مبتلا به OCPD حمایت کند؟

اگر شک دارید که همسرتان یا یکی از اعضای خانواده دارای OCPD است، به وسواس و رفتارهای اجباری آن ها توجه کنید. بیشتر از هر چیز به آرامش آن ها و دوری از استرس توجه کنید. اکثر افرادی که برای OCPD تحت درمان قرار می گیرند، توسط همسر یا یکی از عزیزانشان تشویق به انجام این کار می شوند. با این حال، نزدیک شدن به افراد مبتلا به OCPD در مورد رفتارهایش می تواند بسیار دشوار باشد. همچنین می‌تواند برای افراد مهم و عزیزان افراد مبتلا به OCPD مفید باشد تا برای خود حمایت کنند.

تفاوت اختلال شخصیت OCPD با اختلال OCD

با وجود شباهت اختلال شخصیت وسواسی اجباری (OCPD) با اختلال وسواسی اجباری (OCD) باید بدانید که این دو با یکدیگر متفاوت هستند. اختلال OCD یک اختلال اضطرابی است که شامل اختلالات زیرمجموعه‌ای متعددی می‌شود. 

در این بیماری روانی فرد با افکار ناخواسته و مزاحم به شکل وسواس مواجه خواهد شد که منجر به انجام رفتار تکراری از روی اجبار می‌شود. درواقع تداوم افکار مزاحم فرد مبتلا به OCD را پریشان کرده و انجام فعالیت عادی را برای او سخت می‌کند. به‌عنوان مثال می‌توان به شستن مکرر دست‌ها یا چرخاندن کلید چراغ به تعداد دفعات مشخص اشاره کرد. 

این در حالی است که اختلال شخصیت OCPD با میزان کمال‌گرایی بسیار بالایی همراه می‌شود و فرد از این موضوع رنج می‌برد که دیگران به نظم و ترتیب اهمیت نمی‌دهند و کارها را به درستی انجام نخواهند داد. افراد مبتلا به اختلال وسواس اجباری (OCD) نسبت به مشکل خود آگاهی دارند و برای درمان آن نزد دکتر روانشناس می‌روند. 

اما فرد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی اجباری یا OCPD به دلیل خودآگاهی کمتر نسبت به رفتارهای خود، نه تنها قبول نمی‌کند رفتارش مشکل‌ساز است بلکه دیگران را مقصر اصلی می‌داند. این افراد زمانی به دکتر روانشناس یا روانپزشک مراجعه می‌کنند که از کشمکش و بحث با خانواده یا دوستان خود کلافه شده باشند.