دکتر درمان اضطراب، متخصص استرس
اضطراب یا تشویش عبارت است از یک احساس ناخوشایند و مبهم از هراس و نگرانی با منشأ ناشناخته، که به فرد دست می‌دهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیکی است. اختلالات اضطرابی می تواند بر توانایی فرد برای کار، مطالعه و شرکت در فعالیت های دیگر تأثیر بگذارد.
انواع اختلالات اضطرابی
1. اختلال اضطراب فراگیر
این حالت در افرادی دیده می‌شود که به‌طور مداوم نگران وقوع اتفاقی هستند. موضوع این نگرانی‌ها می‌تواند بسیار متنوع باشد: نگرانی از بیمار شدن فرزندان، نگرانی از مرگ یکی از آشنایان، نگرانی از ته‌گرفتن غذا و… این حالت به مرحلهٔ مقاومت استرس شباهت دارد و خطر چندانی ندارد.از علایم آن می‌توان تپش قلب، بی‌قراری، خستگی، بی‌خوابی، تنگی نفس، اختلال در تمرکز و حافظه را نام برد.
2. اختلال هراس
این افراد دچار حملات اضطرابی ناگهانی می‌شوند که معمولاً چند دقیقه یا گاهی بیشتر به طول می انجامد. این حملات بسیار اتفاقی، و طوری رخ می‌دهند که عامل تحریک‌کنندهٔ اصلی مشخص نیست. افراد مبتلا به این نوع اضطراب اغلب جوان هستند.احساس تنگی و فشردگی در قفسهٔ سینه، تپش شدید قلب، عرق کردن، لرزش، گیجی، احساس از دست‌دادن تعادل،… از علایم آن هستند؛ ولی این علایم آنقدر گسترده هستند که افراد فکر می‌کنند دچار سکته قلبی شده‌اند و می‌ترسند که بمیرند.
3. اختلال اضطراب اجتماعی
این نوع ترس در اواخر دوران کودکی یا اوایل نوجوانی شروع می‌شود و ترس و شرمساری از اشتباه کردن، صحبت کردن در جمع، غذا خوردن، سرخ شدن یا لرزش صدا و… در برابر جمع است و با خجالت ساده تفاوت دارد. این حالت اضطراب مانع شناخت افراد جدید می‌شود و فرد را به انزوا و گوشه‌گیری می‌کشاند.
4. اختلال تنش‌زای پس از رویداد
برخی از راه‌های مدیریت اختلالات اضطرابی
1. یادگیری در مورد اضطراب
یادگیری همه چیز در مورد اضطراب برای بهبودی بسیار مهم است. به عنوان مثال، آموزش شامل بررسی فیزیولوژی فرد است، که راه مقابله را به او نشان خواهد داد. برای افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی، این روش توسط موقعیت هایی ایجاد می شود که عموماً بی ضرر هستند. آموزش راه مهمی برای ارتقای کنترل علائم است.
2. کنترل تمرکز حواس
تمرکز انرژی فکری و روانی زیادی را صرف می‌کند. زمانی که اضطراب دارید انرژی فکری کافی ندارید و به همین دلیل است که در تمرکز و توجه دچار مشکل می‌شوید.برای شکل دادن به تمرکز سعی کنید کارهایتان را دسته بندی کنید و مطابق با اولویت‌ها پیش بروید.
3.تکنیک های آرام سازی
فردی که بیشتر اوقات مضطرب است در آرامش بخشیدن به خود مشکل دارد، اما دانستن اینکه چگونه تنش عضلانی را رها کنید می تواند یک استراتژی در این مورد می توانید از تنفس شکمی کمک بگیرید.
4. تنظیم رژیم غذایی
منیزیم معدنی به بافت عضلانی کمک می کند تا آرام شود و کمبود منیزیم می تواند به اضطراب، افسردگی و بی خوابی کمک کند. مصرف ناکافی ویتامین B و کلسیم نیز می تواند علائم اضطراب را تشدید کند. اطمینان حاصل کنید که رژیم روزانه شما شامل غذاهایی مانند غلات سبوس دار، سبزیجات سبز برگ و محصولات لبنی کم چرب است.
5. ورزش
ورزش مواد شیمیایی استرس را می سوزاند و باعث آرامش می شود. فعالیت بدنی یکی دیگر از راه های مفید برای مدیریت اضطراب است. سعی کنید حداقل سه تا چهار بار در هفته فعالیت بدنی انجام دهید و برای جلوگیری از کسالت، فعالیت های خود را تغییر دهید.
6. شناخت درمانی
درمان شناختی بر تغییر الگوهای تفکر و باورهایی که با اضطراب مرتبط و محرک هستند، تمرکز دارد. به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به فوبیای اجتماعی ممکن است با افکار منفی مانند “همه فکر می کنند من خسته کننده هستم” اضطراب خود را بدتر کند.اساس شناخت درمانی این است که باورها افکار را تحریک می کنند و سپس احساسات را تحریک می کنند و رفتارها را تولید می کنند.
7. دارو درمانی
داروهای ضد اضطراب شامل انواع مختلفی از داروها است که برای درمان علائم اختلالات اضطرابی استفاده می شود. سه نوع داروی متداول که در مورد اضطراب تجویز می شوند، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و مسدود کننده های بتا هستند. داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب در درجه اول با تأثیر بر روی تعادل هورمون های عصبی کار می کنند. برای رفع علائم جسمی که ممکن است با حمله اضطرابی همراه باشند، از بتا بلاکرها و انواع دیگر داروها استفاده می شود. از آنتی هیستامین های نسل اول نیز برای کمک به تسکین علائم اضطراب استفاده می شود زیرا خاصیت آرام بخش دارد. در نظر داشته باشید که برای تجویز دارو حتما از یک متخصص کمک گرفته و خودسرانه دارو را مصرف نکنید.
اضطراب در کودکان و نوجوانان
تشخیص اضطراب و درمان آن در کودکان و نوجوانان بسیار مهم است، چون شخصیت آنان طی این دوره شکل می‌گیرد. بسیاری از کودکان زمانی که در شرایط جدیدی قرار می‌گیرند، دچار اضطراب می‌شوند و واکنش‌های متعددی را از خود بروز می‌دهند (لکنت زبان، آویزان شدن به پدر و مادر، خجالتی شدن، جویدن ناخن، …)از جمله این واکنش ها هستند.
وظیفهٔ والدین در مواجهه با اضطراب کودکان چیست؟
بهتر است در این موقعیت والدین با کودک صبورانه و آرام برخورد کنند و به او اعتماد به نفس لازم را برای مواجهه با آن شرایط بدهند. تشویق والدین در ارتباط بر قرار کردن فرزندان با محیط خارج از خانه و افراد غیر فامیل بسیار مؤثر است. بسیاری از والدین از این احساس فرزندشان تا روزی که به مشکل برخورند (مثل اولین روز مدرسه) بی‌اطلاع هستند. یکی از شایع‌ترین دلایل دل درد و حالت تهوع که در کودکان دبستانی دیده می‌شود، ترس و اضطراب آن‌ها از مدرسه است. نگرانی پدر و مادر (از ورود تازهٔ کودک به مدرسه، وضعیت درسی او و …) باعث انتقال آن به فرزند می‌شود و اضطراب او را افزایش می‌دهد. از اختلالات اضطرابی شایع در کودکان می‌توان اضطراب اجتماعی، ترس از مدرسه، اضطراب امتحان و اضطراب جدایی را نام برد.
آیا ممکن است در دوران نوجوانی اختلالات اضطرابی جدیدی در کودکان پدید آید؟
باید به این موضوع اشاره کرد که دوران نوجوانی دوران تغییر و تحول و دوره ای بسیار حساس است و ممکن است باعث بروز مشکلات زیر شود:
1. اضطراب ناشی از پذیرفته نشدن از جانب همسالان
نوجوانان در این مرحله از زندگی خویش به شدت به همسالان خود گرایش دارند و به دنبال برقراری ارتباط و دوستی با آنان هستند. والدین باید نیاز طبیعی مورد توجه همسالان قرار گرفتن فرزندشان را درک کنند و برای دوستان او احترام قائل باشند. همچنین حفظ اعتبار و شخصیت نوجوان در مقابل همسالان بسیار مهم است. ترس از برقرار کردن روابط عاطفی و اجتماعی و سرزنش‌های والدین در انتخاب دوستان به دلیل متفاوت بودن فرهنگ و آداب و رسوم و ارزش‌های خانواده‌ها، باعث اضطراب در نوجوان می‌شود. برای جلوگیری از پنهان‌کاری، پدر و مادر باید در زمان مناسب و با منطق و ملایمت او را متوجه نتایج نامطلوب بعضی از معاشرت‌ها کنند.
2. تغییرات جسمی
نگرانی و اضطراب در این مورد می‌تواند ناشی از دیررسی یا زودرسی بلوغ، احساس خجالت، ناآگاهی یا ترس از شرایط جدید و ناتوانی در تطابق دادن رفتار خود با این شرایط باشد. برای جلوگیری از اضطراب، پدر و مادر یا مربیان باید به‌طور مناسب و شایسته، نوجوان را (قبل از پیدایش علایم ثانویهٔ بلوغ) در جریان مسائل مربوط به تغییرات جسمانی و آثار روانی آن بگذارند.
3. بروز رفتارهای پرخاشگرانه
مخالفت با افراد مختلف در خانه یا خارج از آن، از خصوصیات بعضی از نوجوانان است که ممکن است با پرخاشگری کلامی یا غیر از آن همراه باشد. عدم توانایی کنترل این رفتار پرخاشگرانه باعث اضطراب در بسیاری از نوجوانان می‌شود. برای جلوگیری از این حالت، تربیت مناسب والدین، مقاوم ساختن فرزند در برابر سختی‌ها از دوران کودکی و ایجاد امنیت روانی می‌تواند مؤثر واقع شود. امر و نهی‌های غیراصولی و محدودیتهای بی‌مورد در کسب استقلال و آزادی، باعث تحریک عصبانیت و خشم‌های کنترل نشده در نوجوانان می‌شود. والدین باید به نوجوان بیاموزند که به هنگام خشم، منطقی برخورد کند و بدون توهین و تحقیر دیگران عواطف خود را بیان کند. همچنین باید به او بفهمانند که نحوه برخورد دیگران با او تا حدی نتیجه رفتار خود او با دیگران است.
4. ترس از مستقل شدن
یکی از عمومی‌ترین نیازهای نوجوانان داشتن استقلال و آزادی است. کسب استقلال در بسیاری از نوجوانان باعث اضطراب می‌شود. از جمله مشکلاتی که طی دستیابی به استقلال در نوجوانان دیده می‌شود، تضاد و دوگانگی است؛ یعنی نوجوانان با این که می‌خواهند و می‌دانند که باید مستقل شوند، از استقلال می‌ترسند. ناآگاهی از وضعیت پس از استقلال، یکی از دلایل اصلی این امر است. برای جلوگیری از ابتلا به اضطراب و دوگانگی، والدین باید به نوجوان اعتماد به نفس و جرأٔت تجربه کردن دهند و برای او امنیت روانی فراهم کنند. دادن مسئولیت و فرصت به نوجوان و اجازهٔ اظهار نظر و تصمیم دربارهٔ امور مربوط به خود، بدون تنبیه و تحقیر او به خاطر اشتباهاتش، باعث می‌شود تا او از خطاهایش عبرت بگیرد، راه‌های مختلف زندگی را بیاموزد و برای مستقل شدن آماده شود.
برای درمان اضطراب راهکار های زیادی وجود دارد اما بهتر است این درمان به صورت حرفه ای زیر نظر متخصصین انجام شود تا نتایج مطلوب تری بدست آید. متخصصین کلینیک روانشناسی ذهن آرا در این امر به شما کمک خواهند کرد.