طرحواره درمانگر خوب در تهران، روانشناس طرحواره

به روز رسانی شده در آبان 26, 1403 4,250 0

طرحواره درمانگر

آشنایی با طرحواره درمانی و طرحواره درمانگر خوب در تهران!

طرحواره چیست؟

طرحواره (Schema)، یک اصطلاح روانشناختی پیچیده است که توضیح آن چندان راحت نیست. طرحواره یا اسکیما را به طور کلی مجموعه ای از باورها، افکار، احساسات، خاطرات و رفتارهایی می دانیم که در مورد یک رویداد در سنین کودکی تجربه کرده ایم. ما این تجربیات را درونی سازی کرده و ادامه زندگیمان را با آنها سپری می کنیم.

اصطلاح طرحواره اولین بار توسط ژان پیاژه مطرح شد. پیاژه نظریه مرحله ای رشد شناختی را ارائه کرد که از طرحواره ها به عنوان یکی از مولفه های اصلی آن یاد کرد. بعدها مفهوم طرحواره توسط روانشناس، فردریک بارتلت در سال 1932 بیان شد. بارتلت آزمایشاتی انجام داد که نحوه مشارکت طرحواره ها در حافظه افراد را بررسی می کرد.

مثال طرحواره:

کودکان را تصور کنید که برای اولین بار یک سگ را می بیند. آنها در ذهن خود یک طرحواره از سگ شکل می دهند. کودکان می دانند که سگ ها 4 پا دارند و با 4 پا راه می روند، سگها مو و دم دارند. زمانی که این کودک برای اولین بار به باغ وحش می رود و یک ببر را می بیند ابتدا ممکن است تصور کند که ببر یک سگ است. از دید یک کودک، ببر تمام ویژگی های طرحواره سگ را دارد.

والدین کودک ممکن است برایش توضیح دهند که این ببر است، یک حیوان وحشی. این سگ نیست زیرا پارس نمی کند، در خانه ی مردم زندگی نمی کند و … . زمانی که کودک تفاوت سگ و ببر را درک کرد، طرحواره سگ را اصلاح می کند و طرحواره ببر جدیدی می سازد.

کودکان با بزرگ شدن حیوانات جدیدی را می بیند و طرحواره های جدیدی از حیوانات شکل می دهند. این فرایند برای هر نوع اطلاعاتی تا بزرگسالی رخ می دهد.

طرحواره درمانی چیست؟

طرحواره درمانی یک روان درمانی نوآورانه است که توسط دکتر جفری یانگ برای اختلالات شخصیت و سایر اختلالات روانشناختی مقاوم در برابر درمان ایجاد شده است. طرحواره درمانی یک درمان تلفیقی است که شامل عناصر درمان شناختی، رفتاری، گشتالت درمانی و درمان پویایی در یک رویکرد سیستماتیک برای درمان است.

طرحواره ها زمانی مطرح می شوند که فردی نیاز عاطفی بر طرف نشده ای دارد و آن الگوهای ناسازگارانه ای که در رفتارش هویدا می شود، همان طرحواره ها هستند و اگر با روش صحیح به آنها پرداخته نشود مشکل ساز می شوند.

طرحواره ناسازگار اولیه

اساسی ترین مفهوم در طرحواره درمانی، طرحواره ناسازگار اولیه است. طرحواره ناسازگار اولیه به عنوان موضوعی پایدار و ماندگار تعریف می شود که در دوران کودکی و یا نوجوانی ایجاد می شود و در تمام طول زندگی ادامه دارد.

طرحواره ها باورهای عمیق و بدون قید و شرط در مورد خود، رابطه شخص با دیگران و رابطه فرد با محیط گسترده تر است. ماهیت بی قید و شرط این باورها است که آنها را از تحریف های شناختی معمولی که در شناخت درمانی سنتی یافت می شود متمایز می کند.

نوزاد موجود نیازمندی است و تقریبا برای رفع تمامی نیازهای خود به دیگران نیاز دارد. نحوه ای که دیگران نیازهای نوزاد را برطرف می کنند باعث می شود که نوزاد در مورد خود، دیگران و ارتباط برقرار کردن تجربه ها و اطلاعاتی کسب کند. به مرور زمان این تجربه ها را دسته بندی می کند و اولين طرحواره های خود را می سازد.

اگر این تجربه ها خوب و مثبت باشند طرحواره های مثبت و اگر بد و منفی باشند طرحواره های منفی شکل می گیرند. طرحواره های منفی عملکرد مناسبی ندارند به همین خاطر به آنها طرحواره های ناسازگار گفته می شود و چون در دوران اولیه ی زندگی شکل می گیرند به آنها «طرحواره های ناسازگار اولیه» می گویند.

طرحواره درمانگر، باید تمامی طرحواره های ناسازگار اولیه را به خوبی بشناسد و راه های تشخیص و شناسایی آن در مراجع را آموزش دیده باشد.

طرحواره درمانگر خوب یا روانشناس طرحواره چه کسی است!

طرحواره درمانگر خوب چه مدرکی دارد؟

طرحواره درمانگرها همانند همه روانشناس ها، باید در یکی از گرایش های روانشناسی عمومی یا روانشناسی بالینی تحصیل کنند.
سپس، دوره های مربوط به طرحواره درمانی را شرکت کنند. دوره ای با استاندارد های بین المللی انجمن طرحواره درمانی (ISST) مطابقت داشته باشد.
در این دوره، 25 ساعت تعلیمی، 15 ساعت بازی با نقش نظارت شده و 20 جلسه درمانی نظارت شده را کامل می کنند.
حداقل دو کیس طرحواره درمانی، با 30 ساعت درمان را پشت سر می گذارند.
برای کسب مدرک طرحواره درمانی، گذراندن جلسات خود درمانی از ملزومات است.

طرحواره درمانگر خوب چه اهدافی را دنبال می کند؟

طرحواره درمانگر در ابتدا، طرحواره ی درمانی را شناسایی می کند و سپس با آنها کار خود را آغاز می کند.
سبک های مقابله ای که مانع از برطرف شدن نیاز های عاطفی می شوند، شناسایی می کند و محل آن ها را تشخیص می دهد.
به مراجع آموزش می دهد که چگونه نیازهای اصلی عاطفی خود را از راه های سالم و سازگار برآورده کند.
به مراجعان آموزش می دهد که چگونه (به روش سالم) با ناامیدی و پریشانی کنار بیایند.

طرحواره درمانگر به درمان چه مشکلاتی کمک کند؟

درمان طرحواره محور برای بسیاری از اختلال روانی به کار گرفته شده است، از جمله:

اختلال شخصیت مرزی (BPD)
اختلال شخصیت اجتنابی
اختلال شخصیت وابسته
اختلال شخصیت خودشیفته
اختلال شخصیت پارانوئید
اختلال شخصیت هیستریونیک
اختلالات افسردگی
اختلالات اضطرابی
اختلالات خوردن
اختلال وسواس اجباری (OCD)
اختلالات مصرف مواد
اختلال مصرف الکل

طرحواره درمانگر خوب از چه تکنیک های استفاده می کند؟

طرحواره درمانگر، ابتدا یک رابطه درمانی سالم و قوی با مراجع شکل می دهد.

برای این کار طرحواره درمانگر از تکنیک های زیر استفاده می کند:

تکنیک پذیرش
همدلی
انعکاس احساس
خلوص
خلاصه گویی
تقسیر کردن

در مرحله ی بعدی از تکنیک های مربوط به طرحواره استفاده می کند.

تکنیک اول: بررسی زندگی مراجع از چشم انداز یک طرحواره مثبت تر

مراجعی که در ذهنش طرحواره بی کفایتی شکل گرفته باشد، ممکن است تجارب زندگی خود را عین واقعیت در نظر بگیرید. دنبال نکردن کارهای چالش آفرین یا اهمالکاری با طرحواره او همخوان هستند. ایجاد چشم اندازی متفاوت به سرگذشت زندگی و در نظر گرفتن فرصت های انتخاب و حوادث زندگی به عنوان عوامل تدوام بخش طرحواره می تواند به افراد کمک کند تا به چگونگی اثرات طرحواره پی ببرند.

تکنیک بعدی: شکل دهی طرحواره ای مثبت تر در ذهن مراجعان

هدف طرحواره درمانی، کاهش اثرات طرحواره منفی بر عملکرد فعلی است. این هدف با شکل دهی به یک طرحواره جدیدتر، انطباقی تر و مثبت تر بدست می آید. از آنجا که بیشتر افراد، بیش از یک طرحواره دارند، طرحواره جدید باید چند وجهی باشد. طرحواره درمانگر به به مراجعان کمک می کند تا طرحواره ای متعادل در ذهنشان شکل بدهند و به آنها یاد می دهد که به بررسی اثرات احتمالی طرحواره جدید خود بپردازند.

دیگر تکنیک های طرحواره درمانگر خوب

پس از تعیین طرحواره های اصلی شما، یک طرحواره درمانگر ممکن است از تکنیک های زیر استفاده کند:

فرزندپروری محدود: تأمین برخی از نیازهای عاطفی که در دوران کودکی برآورده نشده است.

رویارویی همدلانه: تأیید یک سبک مقابله قبل از به چالش کشیدن آن با واقعیت

بازنویسی تصویر: کمک به کسی که یک خاطره استرس‌زا یا آسیب‌زا را دوباره تجربه کند و آن را با چشم‌اندازی مفیدتر «بازنویسی» کند.

کار با صندلی: تمرینات ایفای نقش که در آن بیمار با افراد مهم زندگی خود صحبت می کند

کار با حالت ها: جایگزینی حالت های مقابله منفی با حالت های تطبیقی مثبت

درمان شناختی رفتاری (CBT): تغییر رفتارها از طریق تمرین هایی مانند طرحواره های چالش برانگیز، قرار گرفتن در معرض محرک و ذهن آگاهی

طرحواره درمانی در مقابل CBT

CBT یک نوع روان درمانی قوی و معتبر است. رواندرمانی با رویکرد شناختی رفتاری بر تغییر الگوهای فکری غیرمفید به منظور جلوگیری از احساسات ناراحت کننده یا رفتار غیر مفید تمرکز می کند. CBT شبیه طرحواره درمانی است، اما دانشمندان CBT را به طور گسترده‌تری مورد مطالعه قرار داده‌اند.

CBT تمایل دارد بیشتر بر مشکلات امروزی و اکنون مراجع تمرکز کند تا تجربیات گذشته. تأثیرات دوران کودکی یا آسیب های گذشته را نادیده نمی گیرد، اما کاوش در آنها اولویت اصلی نیست. در عوض، بر آموزش مهارت های عملی برای مدیریت علائم در زندگی روزمره تمرکز دارد.

برای برخی، این یک مشکل نیست، اما افرادی که علائم طولانی مدت یا پایدارتری دارند ممکن است ترجیح دهند که علل اصلی را از طریق نوع دیگری از درمان برطرف کنند.