طرحواره درمانگر خوب در تهران، معرفی درمانگر

در دنیای روان‌شناسی و درمان، طرحواره درمانی یکی از رویکردهای مؤثر است که به کمک آن می‌توان به درمان مشکلات عاطفی و رفتاری پرداخت. اما یک سوال مهم که ممکن است برای بسیاری از افراد پیش آید این است که چگونه یک طرحواره درمانگر خوب را انتخاب کنیم؟ در این مقاله، قصد داریم به ویژگی‌ها، تخصص‌ها و نکات مهم برای انتخاب بهترین درمانگر طرحواره بپردازیم و همچنین به شما کمک کنیم که درمان مؤثر و تغییرات مثبت در زندگی خود را تجربه کنید.

طرحواره چیست؟

طرحواره (Schema)، یک اصطلاح روانشناختی پیچیده است که توضیح آن چندان راحت نیست. طرحواره یا اسکیما را به طور کلی مجموعه ای از باورها، افکار، احساسات، خاطرات و رفتارهایی می دانیم که در مورد یک رویداد در سنین کودکی تجربه کرده ایم. ما این تجربیات را درونی سازی کرده و ادامه زندگیمان را با آنها سپری می کنیم.

طرحواره درمانی چیست؟

طرحواره درمانی یک روان درمانی نوآورانه است که توسط دکتر جفری یانگ برای اختلالات شخصیت و سایر اختلالات روانشناختی مقاوم در برابر درمان ایجاد شده است. طرحواره درمانی یک درمان تلفیقی است که شامل عناصر درمان شناختی، رفتاری، گشتالت درمانی و درمان پویایی در یک رویکرد سیستماتیک برای درمان است.

طرحواره ها زمانی مطرح می شوند که فردی نیاز عاطفی بر طرف نشده ای دارد و آن الگوهای ناسازگارانه ای که در رفتارش هویدا می شود، همان طرحواره ها هستند و اگر با روش صحیح به آنها پرداخته نشود مشکل ساز می شوند.

ویژگی‌های یک طرحواره درمانگر خوب

انتخاب یک درمانگر خوب و با تجربه می‌تواند تأثیر زیادی در موفقیت درمان داشته باشد. در اینجا، ویژگی‌هایی که یک طرحواره درمانگر خوب باید داشته باشد را بررسی می‌کنیم:

تخصص در طرحواره درمانی

اولین و مهم‌ترین ویژگی درمانگر خوب، تخصص در زمینه طرحواره درمانی است. درمانگر باید آموزش‌های لازم را در این حوزه دیده و با انواع مختلف طرحواره‌ها و تکنیک‌های درمانی آشنا باشد. یک درمانگر با تخصص بالا می‌تواند به‌درستی الگوهای منفی ذهنی فرد را شناسایی کرده و برای اصلاح آن‌ها بهترین روش‌ها را به‌کار گیرد.

توانایی ایجاد ارتباط مؤثر و همدلانه

یک درمانگر خوب باید توانایی ایجاد ارتباط مؤثر با مراجع خود را داشته باشد. درمانگر باید به مراجعین خود اعتماد بدهد و فضایی امن و غیرقضاوتی ایجاد کند تا مراجع بتواند به راحتی احساسات، افکار و مشکلات خود را به اشتراک بگذارد. این ارتباط مؤثر باعث می‌شود درمان بهتر پیش برود و مراجع احساس راحتی بیشتری کند.

آگاهی از شرایط خاص مراجع

هر فرد شرایط خاص خود را دارد و یک درمانگر خوب باید بتواند این شرایط را در نظر بگیرد و درمانی متناسب با نیازهای فردی ارائه دهد. این بدان معناست که درمانگر باید به جنبه‌های فرهنگی، اجتماعی و شخصی زندگی مراجعین توجه داشته باشد و از آن‌ها در فرآیند درمان بهره ببرد.

رویکرد غیرقضاوتی و پذیرش فردی

یک درمانگر باید همیشه به‌طور غیرقضاوتی به مراجع نگاه کند و پذیرای مشکلات و احساسات او باشد. این ویژگی کمک می‌کند تا مراجع احساس کند که در یک محیط امن و حمایت‌کننده است و بدون ترس از قضاوت می‌تواند مسائل خود را مطرح کند.

صداقت و دلسوزی

صداقت در فرآیند درمان اهمیت زیادی دارد. درمانگر باید به مراجع خود صادقانه بازخورد دهد و به او کمک کند تا از مسائل و مشکلات خود آگاه شود. همچنین، دلسوزی و توجه به نیازهای فردی مراجع باعث می‌شود که او احساس کند که درمانگر به منافع او توجه دارد و به‌دنبال بهبود زندگی‌اش است.

طرحواره ناسازگار اولیه

اساسی ترین مفهوم در طرحواره درمانی، طرحواره ناسازگار اولیه است. طرحواره ناسازگار اولیه به عنوان موضوعی پایدار و ماندگار تعریف می شود که در دوران کودکی و یا نوجوانی ایجاد می شود و در تمام طول زندگی ادامه دارد.

طرحواره ها باورهای عمیق و بدون قید و شرط در مورد خود، رابطه شخص با دیگران و رابطه فرد با محیط گسترده تر است. ماهیت بی قید و شرط این باورها است که آنها را از تحریف های شناختی معمولی که در شناخت درمانی سنتی یافت می شود متمایز می کند.

نوزاد موجود نیازمندی است و تقریبا برای رفع تمامی نیازهای خود به دیگران نیاز دارد. نحوه ای که دیگران نیازهای نوزاد را برطرف می کنند باعث می شود که نوزاد در مورد خود، دیگران و ارتباط برقرار کردن تجربه ها و اطلاعاتی کسب کند. به مرور زمان این تجربه ها را دسته بندی می کند و اولين طرحواره های خود را می سازد.

اگر این تجربه ها خوب و مثبت باشند طرحواره های مثبت و اگر بد و منفی باشند طرحواره های منفی شکل می گیرند. طرحواره های منفی عملکرد مناسبی ندارند به همین خاطر به آنها طرحواره های ناسازگار گفته می شود و چون در دوران اولیه ی زندگی شکل می گیرند به آنها «طرحواره های ناسازگار اولیه» می گویند.

طرحواره درمانگر، باید تمامی طرحواره های ناسازگار اولیه را به خوبی بشناسد و راه های تشخیص و شناسایی آن در مراجع را آموزش دیده باشد.

طرحواره درمانگر خوب یا روانشناس طرحواره چه کسی است!

طرحواره درمانگر خوب چه اهدافی را دنبال می کند؟

• طرحواره درمانگر در ابتدا، طرحواره ی درمانی را شناسایی می کند و سپس با آنها کار خود را آغاز می کند.
• سبک های مقابله ای که مانع از برطرف شدن نیاز های عاطفی می شوند، شناسایی می کند و محل آن ها را تشخیص می دهد.
• به مراجع آموزش می دهد که چگونه نیازهای اصلی عاطفی خود را از راه های سالم و سازگار برآورده کند.
• به مراجعان آموزش می دهد که چگونه (به روش سالم) با ناامیدی و پریشانی کنار بیایند.

طرحواره درمانگر به درمان چه مشکلاتی کمک کند؟

درمان طرحواره محور برای بسیاری از اختلال روانی به کار گرفته شده است، از جمله: 

• اختلال شخصیت مرزی (BPD)
• اختلال شخصیت اجتنابی
• اختلال شخصیت وابسته
• اختلال شخصیت خودشیفته
• اختلال شخصیت پارانوئید
• اختلال شخصیت هیستریونیک
• اختلالات افسردگی
• اختلالات اضطرابی
• اختلالات خوردن
• اختلال وسواس اجباری (OCD)
• اختلالات مصرف مواد
• اختلال مصرف الکل

طرحواره درمانگر خوب از چه تکنیک های استفاده می کند؟

طرحواره درمانگر، ابتدا یک رابطه درمانی سالم و قوی با مراجع شکل می دهد.

برای این کار طرحواره درمانگر از تکنیک های زیر استفاده می کند:

• تکنیک پذیرش
• همدلی
• انعکاس احساس
• خلوص
• خلاصه گویی
• تقسیر کردن

در مرحله ی بعدی از تکنیک های مربوط به طرحواره استفاده می کند.

تکنیک اول: بررسی زندگی مراجع از چشم انداز یک طرحواره مثبت تر

مراجعی که در ذهنش طرحواره بی کفایتی شکل گرفته باشد، ممکن است تجارب زندگی خود را عین واقعیت در نظر بگیرید. دنبال نکردن کارهای چالش آفرین یا اهمالکاری با طرحواره او همخوان هستند. ایجاد چشم اندازی متفاوت به سرگذشت زندگی و در نظر گرفتن فرصت های انتخاب و حوادث زندگی به عنوان عوامل تدوام بخش طرحواره می تواند به افراد کمک کند تا به چگونگی اثرات طرحواره پی ببرند.

تکنیک بعدی: شکل دهی طرحواره ای مثبت تر در ذهن مراجعان

هدف طرحواره درمانی، کاهش اثرات طرحواره منفی بر عملکرد فعلی است. این هدف با شکل دهی به یک طرحواره جدیدتر، انطباقی تر و مثبت تر بدست می آید. از آنجا که بیشتر افراد، بیش از یک طرحواره دارند، طرحواره جدید باید چند وجهی باشد. طرحواره درمانگر به به مراجعان کمک می کند تا طرحواره ای متعادل در ذهنشان شکل بدهند و به آنها یاد می دهد که به بررسی اثرات احتمالی طرحواره جدید خود بپردازند.

دیگر تکنیک های طرحواره درمانگر خوب

پس از تعیین طرحواره های اصلی شما، یک طرحواره درمانگر ممکن است از تکنیک های زیر استفاده کند:

فرزندپروری محدود: تأمین برخی از نیازهای عاطفی که در دوران کودکی برآورده نشده است.

رویارویی همدلانه: تأیید یک سبک مقابله قبل از به چالش کشیدن آن با واقعیت

بازنویسی تصویر: کمک به کسی که یک خاطره استرس‌زا یا آسیب‌زا را دوباره تجربه کند و آن را با چشم‌اندازی مفیدتر «بازنویسی» کند.

کار با صندلی: تمرینات ایفای نقش که در آن بیمار با افراد مهم زندگی خود صحبت می کند

کار با حالت ها: جایگزینی حالت های مقابله منفی با حالت های تطبیقی ​​مثبت

درمان شناختی رفتاری (CBT): تغییر رفتارها از طریق تمرین هایی مانند طرحواره های چالش برانگیز، قرار گرفتن در معرض محرک و ذهن آگاهی

طرحواره درمانی در مقابل CBT

CBT یک نوع روان درمانی قوی و معتبر است. رواندرمانی با رویکرد شناختی رفتاری بر تغییر الگوهای فکری غیرمفید به منظور جلوگیری از احساسات ناراحت کننده یا رفتار غیر مفید تمرکز می کند. CBT شبیه طرحواره درمانی است، اما دانشمندان CBT را به طور گسترده‌تری مورد مطالعه قرار داده‌اند.

CBT تمایل دارد بیشتر بر مشکلات امروزی و اکنون مراجع تمرکز کند تا تجربیات گذشته. تأثیرات دوران کودکی یا آسیب های گذشته را نادیده نمی گیرد، اما کاوش در آنها اولویت اصلی نیست. در عوض، بر آموزش مهارت های عملی برای مدیریت علائم در زندگی روزمره تمرکز دارد.

برای برخی، این یک مشکل نیست، اما افرادی که علائم طولانی مدت یا پایدارتری دارند ممکن است ترجیح دهند که علل اصلی را از طریق نوع دیگری از درمان برطرف کنند.

نکات مهم برای داشتن درمان مؤثر

برای اینکه درمان شما مؤثر باشد، باید در جلسات درمانی مشارکت فعال داشته باشید. در این بخش، برخی نکات مهم برای موفقیت در طرحواره درمانی آورده شده است:

صبر و پشتکار در درمان

طرحواره درمانی یک فرآیند زمان‌بر است و برای رسیدن به نتیجه مطلوب نیاز به صبر و پشتکار دارد. به یاد داشته باشید که تغییر الگوهای ذهنی دیرپا به زمان نیاز دارد. بنابراین، از روند درمان خود ناامید نشوید و همچنان به تلاش ادامه دهید.

مشارکت فعال در جلسات درمانی

برای داشتن درمان مؤثر، لازم است که در جلسات درمانی مشارکت داشته باشید. به این معنی که باید با درمانگر خود همکاری کنید و نظرات، احساسات و تجربیات خود را به اشتراک بگذارید. این همکاری باعث می‌شود که درمان بهتر پیش برود.

بررسی و بازنگری روند درمانی

در طول درمان، ممکن است تغییرات در شرایط شما ایجاد شود. بنابراین، مهم است که با درمانگر خود روند درمان را بررسی کرده و اگر نیاز به تغییراتی وجود دارد، آن‌ها را در نظر بگیرید.

تأثیر طرحواره درمانی بر زندگی فردی و اجتماعی

طرحواره درمانی نه تنها به بهبود وضعیت فردی کمک می‌کند بلکه تأثیرات مثبت زیادی بر روابط اجتماعی فرد نیز دارد. زمانی که فرد قادر به شناسایی و تغییر الگوهای منفی خود باشد، می‌تواند روابط بهتری با دیگران برقرار کند و از احساسات منفی مانند اضطراب و افسردگی رهایی یابد.

این درمان می‌تواند به فرد کمک کند تا در موقعیت‌های اجتماعی به‌طور مؤثرتری عمل کند و احساسات خود را به‌خوبی مدیریت نماید.

کلینیک طرحواره درمانی و طرحواره درمانگران ذهن آرا

انتخاب یک طرحواره درمانگر خوب و با تجربه می‌تواند تأثیر زیادی در روند درمان و بهبود کیفیت زندگی شما داشته باشد. ویژگی‌هایی همچون تخصص در طرحواره درمانی، توانایی ایجاد ارتباط مؤثر، پذیرش غیرقضاوتی و صداقت از ویژگی‌های مهم درمانگر خوب هستند. با مشارکت فعال و صبر در فرآیند درمان، می‌توانید به تغییرات مثبتی در زندگی خود دست یابید.

اگر به‌دنبال تغییر در زندگی خود هستید، با انتخاب یک طرحواره درمانگر خوب می‌توانید مسیر بهبود خود را هموار کنید و از مزایای طرحواره درمانی بهره‌مند شوید.

کلینیک روانشناسی ذهن آرا، یکی از تخصصی ترین مراکز مشاوره و روانشناسی در تهران بوده و با در اختیار داشتن بیش از ۳۰ طرحواره درمانگر و روانشناسان بالینی متخصص و مجرب، برای ارائه خدمات درمانی به ویژه طرحواره درمانی فعالیت می کند.

در زیر برخی از طرحواره درمانگران برتر کلینیک معرفی شده اند: