مه مغزی چیست؟ علائم، علل و درمان
مه مغزی یک گروه رایج از علائم است که بر نحوه تفکر، یادآوری و تمرکز شما تأثیر می گذارد. می تواند انجام وظایف معمولی را چالش برانگیز کند. ممکن است رشته افکار خود را در میانه مکالمه از دست بدهید. معمولاً موقتی است، اما مدت زمانی که شما مه مغزی را تجربه می کنید می تواند متفاوت باشد.
مه مغزی چیست؟
“مه مغزی” اصطلاحی است برای مجموعه ای از علائم که باعث اختلال شناختی می شود. این بر توانایی شما برای تفکر واضح، تمرکز، به خاطر سپردن و توجه تأثیر می گذارد. مانند نام آن، این علائم ذهن شما را مختل می کند و انجام کارهای معمولی مانند برگزاری یک مکالمه، گوش دادن به دستورالعمل ها یا به خاطر سپردن مراحل کاری که انجام می دهید را دشوار می کند.
“مه مغزی” اصطلاحی است که مردم برای توصیف احساس خود در هنگام مشکل در تفکر و حافظه استفاده می کنند. پزشکان و سایر متخصصان سلامت ممکن است آن را “اختلال عملکرد شناختی” یا “اختلال شناختی” بنامند.
مه مغزی به خودی خود یک وضعیت سلامتی نیست، اما می تواند با چندین بیماری رخ دهد. این همان زوال عقل یا هذیان نیست. مه مغزی بسیار شایع است.
مه مغزی که مه ذهنی نیز نامیده می شود، می تواند پس از یک بیماری، به عنوان یک عارضه جانبی دارو (مانند شیمی درمانی) یا به عنوان علامت یک بیماری زمینه ای رخ دهد. به عنوان مثال، تقریباً از هر 3 زن که یائسه می شوند، 2 نفر و از هر 4 نفری که درمان سرطان دارند، 3 نفر را مبتلا می کند.
علائم مه مغزی چیست؟
مه مغزی چه حسی دارد؟
مه ذهنی ممکن است برای هر فرد کمی متفاوت باشد. ممکن است موارد زیر را با مه مغزی تجربه کنید:
- مشکل در تمرکز و تفکر واضح
- گیجی
- خستگی
- فراموش کردن چیزها؛ مانند نام ها یا تاریخ ها یا اینکه چرا وارد یک اتاق خاص شده اید.
- از دست دادن رشته افکار
- فرسودگی ذهنی: مشکل در درک اطلاعات جدید، مانند دنبال کردن دستورالعمل ها یا یادگیری چیزی جدید
- نداشتن کلمات مناسب: نمی توانید کلمه دقیقی را که می خواهید بگویید پیدا کنید.
- کندی فرآیند فکر و زمان واکنش
- مشکل در توجه
- مشکل در انجام چند کار (انجام بیش از یک کار در یک زمان)
- برنامه ریزی فعالیت ها و حل مشکلات برایشان مشکل است.
علائم مه مغز معمولا می آیند و می روند، اما می توانند بسیار خسته کننده باشند. آنها می توانند بر فعالیت های روزانه، عملکرد در مدرسه یا محل کار، عزت نفس و روابط با افراد نزدیک شما تأثیر بگذارند. صحبت کردن با خانواده، دوستان و همکارانتان در مورد مشکلاتی که تجربه می کنید، می تواند مفید باشد.
ممکن است متوجه شوید که علائم شما با گذشت زمان از بین می رود، برای مثال، اگر مه مغزی شما با یائسگی یا درمان سرطان همراه باشد. اگر مه مغزی شما ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد، ممکن است با درمان بهبود یابد.
چه چیزی باعث مه مغزی می شود؟
دلایل متعددی برای مه مغزی وجود دارد. برخی از علل رایج عبارتند از:
- کمبود خواب
- شرایط خود ایمنی مانند لوپوس، ام اس و فیبرومیالژیا
- دیابت و سطوح پایین قند خون (هیپوگلیسمی)
- شرایط سلامت روان مانند اضطراب یا افسردگی
- شرایط عصبی مانند ADHD و اختلال طیف اوتیسم
- تغییرات هورمونی مانند دوران بارداری یا یائسگی
- تغذیه نامناسب
- استرس
- یائسگی
در چند سال اخیر آگاهی بیشتری در مورد مه مغزی وجود داشته است؛ زیرا یکی از علائم اصلی کووید طولانی مدت است. با این حال، ممکن است ناشی از سایر شرایط بهداشتی نیز باشد، مانند:
- درد مزمن
- مشکلات عضلانی و مفصلی
- افسردگی و اضطراب
- دیابت
- کم خونی
- مولتیپل اسکلروزیس (MS)
- عفونت COVID-19 (کووید طولانی)
- شیمی درمانی برای سرطان
- بستری طولانی مدت در بیمارستان
شرایط مختلف سلامتی به طرق مختلف باعث مه مغزی می شود. به عنوان مثال، در یائسگی ممکن است به دلیل تغییرات در سطح هورمون ها، مانند استروژن ایجاد شود. در ام اس، ممکن است به دلیل آسیب به لایه میلین که از سلول های عصبی محافظت می کند، ایجاد شود. در بیماری کووید طولانی، سرطان و سایر شرایط سلامتی ممکن است ناشی از التهاب باشد. علت دقیق همیشه مشخص نیست.
برخی تحقیقات نشان می دهد که سیستم ایمنی بدن شما می تواند باعث التهاب در مغز شما (التهاب عصبی) شود که به طور موقت پردازش اطلاعات را برای بدن شما مسدود یا دشوارتر می کند.
در مورد مه مغزی و COVID-19، تحقیقات جدید نشان می دهد که مه مغزی نتیجه ویروسی است که پس از برطرف شدن علائم عفونت در روده شما زندگی می کند. میکروبیوم روده شما را تغییر می دهد. این می تواند میزان تولید سروتونین (یک پیام رسان شیمیایی) را کاهش دهد که می تواند بر عملکرد شناختی تأثیر بگذارد و منجر به علائم مه مغزی شود.
مراقبت و درمان
چگونه از شر مه مغزی خلاص شوم؟
درمان خاصی برای مه مغزی در دسترس نیست. یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است در ابتدا نکاتی را برای تقویت سیستم ایمنی توصیه کند مانند:
- عادات خواب خود را بهبود بخشید تا استراحت شبانه بهتری داشته باشید.
- خوردن وعده های غذایی سالم و مغذی.
- هر روز 30 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید.
- اطلاعات مهم را یادداشت کنید تا فراموش نکنید.
- استراحت های کوتاه (هر کدام حدود 30 دقیقه) در طول روز برای کاهش کار بیش از حد مغزتان.
- شرکت در روان درمانی مانند درمان شناختی رفتاری.
اگر این نکات مهم مغزی جواب نداد، یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است علائم خاصی را با داروهایی مانند داروهای ضدعفونی کننده یا داروهای ضد ضد عفونی غیراستروئیدی (NSAIDs) برطرف کند. ارائه دهنده شما همچنین در مورد عوارض جانبی که باید در حین مصرف داروی جدید مراقب آن باشید، صحبت خواهد کرد.
چگونه مه مغزی تشخیص داده می شود؟
هیچ آزمایشی برای تشخیص اینکه آیا شما مه مغزی دارید یا نه وجود ندارد. پزشک از شما در مورد علائم و نحوه تاثیر آنها بر شما سوال خواهد کرد. قبل از قرار ملاقات، ممکن است بخواهید فهرستی از علائم را یادداشت کنید تا به شما کمک کند تا احساس خود را به پزشک خود توضیح دهید.
پزشک ممکن است شما را برای آزمایش خون و اسکن مغزتان معرفی کند تا بررسی کند که چه چیزی باعث علائم شما شده است. این آزمایشات ممکن است علت مه ذهنی را که قابل درمان است، مانند دیابت یا کم خونی نشان دهد.
اگر در مورد زوال عقل نگران هستید، ممکن است پزشک شما را برای انجام آزمایشات عصبی روانی ترتیب دهد. این روشی برای آزمایش مغز شما برای بررسی زوال عقل است. افراد مبتلا به مه مغزی معمولاً نتایج طبیعی دارند.
مه مغزی چقدر طول می کشد؟
بازه زمانی خاصی برای اینکه چه مدت مه مغزی را تجربه خواهید کرد وجود ندارد. ممکن است چند روز تا چند هفته آن را احساس کنید. اما در برخی موارد ممکن است ماه ها تا سال ها ادامه داشته باشد. اگر مه مغزی با کیفیت زندگی شما تداخل دارد با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید. آنها می توانند به شما در یافتن گزینه های درمانی برای کاهش تأثیر آن بر شما کمک کنند.
آیا می توان از مه مغزی جلوگیری کرد؟
شما نمی توانید به طور کامل از وقوع مه مغزی جلوگیری کنید. اما شما می توانید برای بهبود سلامت روانی و جسمی خود اقداماتی انجام دهید تا خطر آزاردهنده شدن علائم را کاهش دهید.
از آنجایی که مه ذهنی پس از عفونت‌های کووید-19 رایج است، دریافت واکسن کووید-19 برای کاهش خطر مفید است.
حفظ یک سبک زندگی سالم
استراتژی های سبک زندگی می تواند بسیار مفید باشد، مانند:
- خواب زیاد – می‌توانید با داشتن یک برنامه روتین قبل از خواب و دوری از تلفن‌ها و صفحه‌نمایش‌های نزدیک به زمان خواب، خواب خود را بهبود ببخشید.
- ورزش منظم
- داشتن یک رژیم غذایی سالم که شامل طیف گسترده ای از میوه ها و سبزیجات و نوشیدن آب فراوان است.
- اجتناب از سیگار کشیدن و محدود کردن الکل
- کاهش استرس با استفاده از تکنیک هایی مانند ریلکسیشن، تمرکز حواس، آرامش یا یوگا
- با انجام پازل، یادگیری یک مهارت جدید یا انجام کاری خلاقانه مغز خود را فعال نگه دارید.
- گذراندن وقت با افراد دیگر
به این فکر کنید که کدام موقعیت ها باعث بدتر شدن مه ذهنی شما می شود و سعی کنید در مواقعی که می توانید، مثلاً در محیط های شلوغ یا پر سر و صدا، از آنها دوری کنید.
نکاتی برای تقویت تفکر و حافظه
در اینجا چند تکنیک وجود دارد که می توانید برای آسان تر کردن تفکر از آنها استفاده کنید:
- یک برنامه روزانه را کنار هم بگذارید تا بدانید چه زمانی باید چه کاری انجام دهید.
- یک کار را در یک زمان انجام دهید – سعی نکنید چند کار را انجام دهید.
- زمانی که نیاز به تمرکز دارید، سعی کنید با پیدا کردن یک مکان ساکت و خاموش کردن تلفن خود، از حواس پرتی جلوگیری کنید.
- کارهای بزرگ را به چند کار کوچکتر تقسیم کنید و یکی یکی روی آنها کار کنید.
- زمانی را در اوایل روز، زمانی که انرژی بیشتری دارید، برای انجام کارهایی که نیاز به تفکر زیادی دارند، انتخاب کنید.
- اگر تمرکز کردن برایتان سخت است، استراحت کنید و بعداً دوباره امتحان کنید.
- اگر نمی توانید به کلمه دقیقی که می خواهید بگویید فکر کنید، کلمه متفاوتی را انتخاب کنید که معنای شما را نشان دهد.
چه زمانی با دکتر تماس بگیرید؟
چه زمانی باید مه مغزی توسط پزشک یا درمانگر درمان شود؟
اگر علائم مکرر مه مغزی را تجربه می کنید، یا اگر علائم شما در کار یا فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد می کند، با پزشک خود صحبت کنید.
گاهی اوقات، افراد مبتلا به مه مغزی نگران می شوند که ممکن است دچار زوال عقل شوند. اگر این شما را مضطرب می کند، در مورد آن با پزشک خود صحبت کنید. مه مغزی مانند زوال عقل یا هذیان نیست و پزشک می تواند به شما در درک دلایل علائم کمک کند.
اگر مرتباً قرارهای ملاقات را فراموش می‌کنید، در انجام کارهای معمولی مشکل دارید یا وقتی کسی با شما صحبت می‌کند، توجه کردن به آن مشکل است، ممکن است بخواهید با یک درمانگر صحبت کنید. مه مغزی شایع است، و یک درمانگر می تواند به شما کمک کند تا بفهمید چه چیزی باعث علائم شما می شود.
اگر مه ذهنی دارید، ممکن است احساس ناامیدی و گیرکردن کنید. ذهن شما در حالت بافر است، مانند انتظار برای بارگیری ویدیو با اتصال اینترنت ناپایدار. شما می دانید که می توانید و مایل به انجام وظایف خاصی هستید، اما احساس می کنید چیزی مانع شما می شود. این می تواند یک احساس خسته کننده و طاقت فرسا باشد، به خصوص اگر تعهدات زیادی در ذهن خود داشته باشید.
اگر مه مغزی بر زندگی روزمره شما تأثیر می گذارد، به یک پزشک اطلاع دهید. او قادر خواهد بود علت اصلی را تشخیص دهد و مدیریت کند تا به شما کمک کند احساس بهتری داشته باشید. پزشک شما همچنین ممکن است تغییرات سبک زندگی مانند خوردن وعده های غذایی سالم و خواب بهتر را برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی توصیه کند.