گروه درمانی برای سلامت روان
گروه درمانی یکی از روش‌های مؤثر در روان‌درمانی است که در آن یک یا چند درمانگر به صورت هم‌زمان با گروهی از مراجعان کار می‌کنند. این نوع درمان به عنوان راهکاری ارزشمند برای بهبود سلامت روان شناخته می‌شود و در محیط‌های مختلفی مانند کلینیک روانشناسی، بیمارستان‌ها، مراکز درمانی خصوصی و مراکز اجتماعی ارائه می‌شود.
در بسیاری از موارد، گروه درمانی به تنهایی می‌تواند مفید واقع شود، اما اغلب به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ برنامه‌ای که معمولاً شامل درمان فردی نیز می‌شود. ترکیب این دو رویکرد می‌تواند اثربخشی درمان را افزایش داده و فضای امنی برای اشتراک‌گذاری تجربیات و یادگیری از دیگران فراهم کند.
انواع گروه درمانی
انواع گروه درمانی بسته به هدف درمانی و روش‌های استفاده شده، می‌توانند به شکل‌های مختلفی تقسیم‌بندی شوند. هر نوع گروه درمانی بر اساس نیازهای خاص روانی مراجعان و شیوه‌های درمانی متفاوت عمل می‌کند. در اینجا به معرفی رایج‌ترین انواع گروه درمانی پرداخته‌ایم:
- گروه‌های رفتاری-شناختی (CBT): این گروه‌ها بر شناسایی و تغییر الگوهای تفکر منفی، تحریف‌شده و رفتارهای ناکارآمد متمرکز هستند. درمانگران در این جلسات کمک می‌کنند تا مراجعان به طور مؤثری به اصلاح و بازسازی افکار و واکنش‌های عاطفی خود بپردازند.
- گروه‌های بین فردی: تمرکز این گروه‌ها بر بهبود روابط فردی و تعاملات اجتماعی است. در این جلسات، شرکت‌کنندگان یاد می‌گیرند که چگونه روابط اجتماعی‌شان بر سلامت روانشان تأثیر می‌گذارد و چگونه می‌توانند از دیگران حمایت کنند.
- گروه‌های روان‌آموزشی: این نوع گروه درمانی بیشتر بر آموزش مراجعان در زمینه اختلالات روانی و روش‌های مقابله با آنها تمرکز دارد. اصول رفتار درمانی شناختی (CBT) معمولاً در این جلسات برای آموزش و درمان مراجعان به کار گرفته می‌شود.
- گروه‌های توسعه مهارت‌ها: این گروه‌ها به بهبود مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی مراجعان، به‌ویژه افراد مبتلا به اختلالات روانی یا ناتوانی‌های رشدی، تمرکز دارند.
- گروه‌های حمایتی: این گروه‌ها طیف گسترده‌ای از مزایا را برای افراد مبتلا به مشکلات روانی و عزیزانشان فراهم می‌کنند. شرکت‌کنندگان در این گروه‌ها از حمایت و همدلی دیگران بهره‌مند می‌شوند و تجربیات مشابه خود را به اشتراک می‌گذارند.
گروه‌های درمانی می‌توانند از سه یا چهار نفر تا تعداد بیشتری عضو داشته باشند، اما معمولاً در جلسات گروه درمانی تعداد شرکت‌کنندگان بین ۸ تا ۱۲ نفر است. این گروه‌ها به طور معمول یک یا دو بار در هفته به مدت یک یا دو ساعت تشکیل می‌شوند.
همچنین جلسات گروه تراپی ممکن است به دو نوع باز و بسته تقسیم شوند. در جلسات گروه درمانی باز، شرکت‌کنندگان جدید می‌توانند در هر زمان به گروه بپیوندند، اما در گروه‌های بسته تنها یک گروه اصلی از اعضا برای حضور در جلسات دعوت می‌شوند.
تکنیک های گروه درمانی
تکنیک‌های گروه تراپی می‌توانند متفاوت باشند، اما بیشتر جلسات گروه درمانی در فضایی برگزار می‌شود که صندلی‌ها به صورت دایره‌ای چیده شده‌اند تا تمامی اعضای گروه بتوانند به راحتی یکدیگر را مشاهده کنند. این تنظیمات به ایجاد ارتباط بهتر و افزایش حس همدلی در گروه کمک می‌کند.
یک جلسه معمولی از گروه درمانی معمولاً با معرفی اعضا آغاز می‌شود. اعضا در ابتدا خود را معرفی کرده و دلایل حضورشان در گروه تراپی را به اشتراک می‌گذارند. پس از آن، ممکن است هر عضو تجربیات یا پیشرفت‌هایی که از آخرین جلسه داشته است را بیان کند.
نحوه اجرای دقیق جلسه و تکنیک‌های گروه درمانی به اهداف گروه و سبک درمانگر بستگی دارد. برخی درمانگران ممکن است جلسات را با رویکردی آزادتر برگزار کنند، جایی که هر عضو به دلخواه خود در گفتگو مشارکت می‌کند. در این نوع جلسات، فضای آزاد برای ابراز احساسات و نظرات فراهم می‌شود.
از طرف دیگر، برخی درمانگران از یک برنامه خاص برای هر جلسه پیروی می‌کنند. این برنامه ممکن است شامل تمرین‌های مهارت‌های اجتماعی و روانی جدید باشد که اعضای گروه با یکدیگر انجام می‌دهند. این تمرین‌ها معمولاً برای تقویت مهارت‌های ارتباطی، حل مسئله یا مقابله با استرس طراحی می‌شوند.
در هر صورت، گروه تراپی یک فرصت ارزشمند برای یادگیری از تجربیات دیگران و دریافت حمایت اجتماعی است که به بهبود سلامت روان کمک می‌کند.
فعالیت‌های گروه درمانی
فعالیت‌های گروه تراپی بخش مهمی از هر جلسه هستند که به اعضای گروه کمک می‌کنند تا به صورت عملی و روانشناختی به اهداف درمانی خود دست یابند. در اینجا به معرفی برخی از فعالیت‌های رایج گروه تراپی پرداخته‌ایم که می‌توانند در بهبود روابط و سلامت روان تأثیرگذار باشند:
- فعالیت‌های یخ‌شکن: این فعالیت‌ها به اعضای گروه کمک می‌کنند تا یکدیگر را بهتر بشناسند و احساس راحتی بیشتری در محیط گروه پیدا کنند. این فعالیت‌ها معمولاً در ابتدای جلسه برای ایجاد ارتباط و همدلی بین اعضا انجام می‌شود.
- فعالیت‌های قدردانی: در این نوع فعالیت‌ها، اعضای گروه از یکدیگر می‌خواهند جنبه‌هایی از زندگی‌شان که برای آنها سپاسگزار هستند را بیان کنند. این فعالیت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا به جای تمرکز بر مشکلات، به جنبه‌های مثبت زندگی توجه کنند و احساس شکرگزاری و رضایت بیشتری پیدا کنند.
- فعالیت‌های به اشتراک‌گذاری: در این فعالیت‌ها، اعضای گروه از یکدیگر سوالاتی می‌پرسند و تجربیات شخصی خود را به اشتراک می‌گذارند. این فرآیند باعث ایجاد فضای حمایتی و همدلانه می‌شود که اعضا از آن برای رشد شخصی و بهبود سلامت روان خود بهره‌برداری می‌کنند.
- فعالیت‌های نوشتاری رسا: در این فعالیت‌ها، اعضا احساسات و تجربیات خود را از طریق نوشتار بیان می‌کنند. نوشتن درباره اتفاقات مهم زندگی یا احساسات مرتبط با آنها می‌تواند به افراد کمک کند تا به درک عمیق‌تری از خود و واکنش‌هایشان دست یابند.
- فعالیت‌های تجسم هدف: این فعالیت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا اهداف خود را شفاف‌سازی کرده و برنامه‌ریزی برای رسیدن به آنها انجام دهند. این تکنیک‌ها معمولاً از تجسم مثبت و تلاش‌های واقعی برای دستیابی به اهداف استفاده می‌کنند.
این فعالیت‌ها به اعضای گروه کمک می‌کنند تا علاوه بر تقویت روابط اجتماعی، بر چالش‌های روانی خود غلبه کرده و مهارت‌های جدیدی را یاد بگیرند.
گروه درمانی برای درمان اختلالات روانی؛ چگونه می‌تواند به شما کمک کند؟
گروه درمانی یک رویکرد مؤثر برای درمان طیف وسیعی از مشکلات روانی و رفتاری است. این نوع درمان به افراد کمک می‌کند تا با دریافت حمایت اجتماعی و یادگیری از تجربیات دیگران، به بهبود وضعیت روانی خود بپردازند. برخی از شرایطی که گروه درمانی می‌تواند در درمان آنها مؤثر باشد عبارتند از:
- اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD): در گروه‌های درمانی، افراد مبتلا به ADHD می‌توانند مهارت‌های کنترل رفتار و تمرکز را یاد بگیرند و در محیطی حمایتی با چالش‌های خود روبرو شوند.
- افسردگی: گروه درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به افسردگی کمک کند تا احساسات خود را بهتر درک کنند، از تجربیات دیگران بیاموزند و راه‌های مؤثری برای مقابله با افسردگی پیدا کنند.
- اختلالات خوردن: گروه درمانی به افراد مبتلا به اختلالات خوردن، مانند بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی، کمک می‌کند تا در یک محیط امن به بررسی علل و مشکلات خود پرداخته و استراتژی‌های مقابله با آنها را یاد بگیرند.
- اختلال اضطراب فراگیر: افراد مبتلا به اضطراب مزمن می‌توانند در جلسات گروه درمانی یاد بگیرند که چگونه اضطراب خود را مدیریت کرده و با پشتیبانی دیگران احساس امنیت بیشتری پیدا کنند.
- اختلال هراس: گروه درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به اختلال هراس کمک کند تا با تکنیک‌های مواجهه و استراتژی‌های شناختی-رفتاری، اضطراب و ترس‌های خود را کاهش دهند.
- فوبیاها: در گروه‌های درمانی، افراد مبتلا به فوبیاها می‌توانند به تدریج با ترس‌های خود مواجه شوند و با کمک درمانگران و سایر اعضای گروه، آنها را مدیریت کنند.
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): گروه درمانی به افراد مبتلا به PTSD کمک می‌کند تا در یک محیط امن احساسات خود را بیان کنند، از تجربیات دیگران بیاموزند و به تدریج با ترومای خود کنار بیایند.
- اختلال مصرف مواد: گروه درمانی می‌تواند نقش کلیدی در بهبودی افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد ایفا کند. افراد می‌توانند در این گروه‌ها از حمایت دیگران بهره‌مند شوند و تکنیک‌های مقابله با اعتیاد را یاد بگیرند.
گروه درمانی یک روش درمانی جامع است که نه تنها به افراد کمک می‌کند تا مشکلات روانی خود را بهتر درک کنند، بلکه به آنها فرصتی برای یادگیری از تجربیات دیگران و به اشتراک‌گذاری مشکلات مشترک خود می‌دهد. این روش به ویژه برای افرادی که نیاز به حمایت اجتماعی دارند، بسیار مؤثر است.
گروه درمانی مبتنی بر CBT می‌تواند به افراد در مواجهه با چالش‌های مختلف زندگی کمک کند. علاوه بر درمان مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات رفتاری، این نوع درمان به افراد کمک می‌کند تا با مسائل دیگری مانند موارد زیر کنار بیایند:
- مدیریت خشم: گروه درمانی می‌تواند به افراد کمک کند تا راه‌های کنترل و کاهش خشم خود را یاد بگیرند.
- درد مزمن: افراد مبتلا به درد مزمن می‌توانند در گروه درمانی مهارت‌هایی برای مدیریت درد و احساسات مرتبط با آن یاد بگیرند.
- بیماری مزمن: گروه درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کمک کند تا با اضطراب و چالش‌های روانی مرتبط با بیماری‌های طولانی‌مدت مقابله کنند.
- استرس مزمن: افراد با استرس مزمن می‌توانند از حمایت گروه برای کاهش فشار روانی و یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس بهره‌مند شوند.
- طلاق: گروه درمانی می‌تواند به افراد در فرآیند بهبودی پس از طلاق کمک کند و آنها را در یادگیری نحوه سازگاری با تغییرات زندگی یاری دهد.
- خشونت خانگی: این نوع درمان می‌تواند به بازماندگان خشونت خانگی کمک کند تا از آسیب‌های روانی ناشی از آن رهایی یابند.
- اندوه و فقدان: گروه درمانی به افرادی که در حال عزاداری هستند کمک می‌کند تا فرآیند سوگ را مدیریت کنند و احساسات خود را در یک محیط امن و حمایتی به اشتراک بگذارند.
- مدیریت وزن: افراد می‌توانند در گروه درمانی مهارت‌های روانی برای مدیریت وزن و تغییرات در سبک زندگی را یاد بگیرند.
ایروین دی یالوم پس از تجزیه و تحلیل خودگزارش‌های افرادی که در فرآیند گروه درمانی شرکت کرده‌اند، اصول کلیدی درمانی گروه درمانی را در کتاب خود “نظریه و عمل روان‌درمانی گروهی” بیان می‌کند. این اصول شامل موارد زیر است:
- نوع‌دوستی: اعضای گروه می‌توانند نقاط قوت خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و به یکدیگر کمک کنند که این امر می‌تواند عزت نفس و اعتماد به نفس را تقویت کند.
- کاتارسیس: به اشتراک گذاشتن احساسات و تجربیات با گروه می‌تواند به تسکین درد، استرس یا احساس گناه کمک کند.
- جمع‌بندی اصلاحی گروه خانواده اولیه: در این فرآیند، اعضای گروه می‌توانند چگونگی تأثیر تجربیات دوران کودکی خود را بررسی کرده و از رفتارهایی که ممکن است در زندگی واقعی مخرب باشند اجتناب کنند.
- توسعه تکنیک‌های اجتماعی شدن: گروه درمانی مکانی عالی برای تمرین رفتارهای جدید است و اعضا می‌توانند بدون ترس از شکست، مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی خود را تقویت کنند.
- عوامل وجودی: گروه درمانی به افراد کمک می‌کند تا متوجه شوند که مسئول زندگی، اعمال و انتخاب‌های خود هستند.
- انسجام گروه: اعضای گروه در یک هدف مشترک متحد می‌شوند و احساس تعلق و پذیرش پیدا می‌کنند.
- انتقال اطلاعات: اعضای گروه با اشتراک‌گذاری اطلاعات و تجربیات خود به یکدیگر کمک می‌کنند.
- رفتار تقلیدی: افراد می‌توانند از رفتار سایر اعضای گروه یا درمانگر خود الگوبرداری کنند.
- القای امید: مشاهده افرادی که در حال بهبودی هستند، به افراد تازه‌کار امید می‌دهد.
- یادگیری بین فردی: تعامل با سایر اعضای گروه و دریافت بازخورد از آنها به افراد کمک می‌کند تا درک بهتری از خود پیدا کنند.
- جهانی بودن: دیدن این که دیگران نیز تجربیات مشابه دارند به افراد کمک می‌کند تا احساس کنند تنها نیستند.
گروه درمانی مبتنی بر CBT با این تکنیک‌ها می‌تواند به افراد در زمینه‌های مختلف زندگی کمک کند و در کنار درمان مشکلات روانی، مهارت‌های جدیدی برای مدیریت چالش‌ها و بهبود کیفیت زندگی بیاموزد.
مزایای گروه درمانی
گروه درمانی مزایای زیادی برای افرادی که به دنبال بهبود وضعیت روانی خود هستند دارد. در اینجا به برخی از مزایای اصلی گروه درمانی اشاره می‌کنیم:
- حمایت، ایمنی و تشویق
گروه درمانی به افراد فرصتی می‌دهد تا از حمایت و تشویق سایر اعضای گروه بهره‌مند شوند. افرادی که در این جلسات شرکت می‌کنند می‌توانند ببینند که دیگران نیز در حال گذراندن شرایط مشابه هستند و این امر می‌تواند به آنها کمک کند که احساس تنهایی نکنند. گروه درمانی به افراد اجازه می‌دهد تا رفتارها و مهارت‌های جدیدی را در یک محیط ایمن و حمایتی تمرین کنند. - مدل‌سازی نقش
اعضای گروه می‌توانند به عنوان الگو برای سایرین عمل کنند. مشاهده افرادی که با مشکلات مشابه کنار می‌آیند، به اعضای گروه این امید را می‌دهد که بهبودی ممکن است. هنگامی که یک فرد در فرآیند درمان پیشرفت می‌کند، می‌تواند به عنوان یک الگو و شخصیت حمایتی برای دیگران تبدیل شود. این امر به تقویت احساس موفقیت و انگیزه برای ادامه مسیر کمک می‌کند. - بینش در مورد مهارت‌های اجتماعی
یکی از مزایای کلیدی گروه درمانی این است که درمانگر می‌تواند به‌طور مستقیم مشاهده کند که هر فرد چگونه به دیگران واکنش نشان می‌دهد و در موقعیت‌های اجتماعی چگونه رفتار می‌کند. این بازخورد مستقیم از تعاملات گروهی به درمانگر این امکان را می‌دهد که بازخورد دقیق و مفیدی به هر فرد ارائه دهد و به آنها کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود بخشند. - مقرون به صرفه بودن
گروه درمانی معمولاً گزینه‌ای مقرون به صرفه است. درمانگر می‌تواند به جای اختصاص وقت به یک نفر، وقت خود را به گروهی از افراد اختصاص دهد. این امر باعث می‌شود هزینه‌ها برای شرکت‌کنندگان به طور قابل توجهی کاهش یابد. برآوردها نشان می‌دهد که هزینه‌های گروه درمانی به طور متوسط نیم تا یک‌سوم کمتر از درمان فردی است، که این گزینه را به یک انتخاب اقتصادی مناسب تبدیل می‌کند.
اثربخشی گروه درمانی
درمان گروهی می تواند برای افسردگی موثر باشد. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، محققان آنچه را که وقتی افراد مبتلا به افسردگی درمان‌های رفتاری شناختی گروهی (CBT) دریافت کردند، تجزیه و تحلیل کردند. آنها دریافتند که ۴۴ درصد از بیماران بهبود قابل توجهی را گزارش کردند. با این حال، نرخ ترک تحصیل برای درمان گروهی بالا بود، زیرا تقریباً از هر پنج بیمار یک نفر درمان را ترک کرد.
مقاله‌ای منتشر شده در مانیتور روانشناسی انجمن روانشناسی آمریکا نشان می‌دهد که درمان گروهی همچنین با استانداردهای اثربخشی که توسط انجمن روانشناسی بالینی (بخش ۱۲ APA) برای شرایط زیر تعیین شده است، مطابقت دارد:
- اختلال دوقطبی
- اختلال وسواس اجباری (OCD)
- اختلال هراس
- فوبیای اجتماعی
- اختلال مصرف مواد
آیا گروه درمانی برای شما مناسب است؟
اگر شما یا کسی که به آن اهمیت می‌دهید به گروه تراپی فکر می‌کنید، مهم است که نکات زیر را در نظر بگیرید تا تصمیم بهتری بگیرید.
- آیا مایل به اشتراک گذاری هستید؟
در گروه تراپی، شما باید آماده به اشتراک گذاری تجربیات و احساسات خود باشید. اگر به اضطراب اجتماعی یا فوبیا مبتلا هستید، ممکن است این نوع درمان برای شما مناسب نباشد. برخی از گروه‌های درمانی شامل تمریناتی مانند ایفای نقش و بحث‌های شخصی هستند که می‌تواند برای افرادی که تمایل دارند خصوصی بمانند یا در حضور غریبه‌ها احساس ناراحتی می‌کنند، چالش‌برانگیز باشد.
- آیا باید چند گروه را امتحان کنید؟
درست مانند انتخاب یک درمانگر مناسب، ممکن است نیاز داشته باشید چند گروه تراپی مختلف را امتحان کنید تا بهترین انتخاب را برای خود پیدا کنید. به نیازها و ترجیحات خود فکر کنید و سعی کنید گروهی پیدا کنید که بهترین تطابق را با شما داشته باشد.
- آیا گروه درمانی برای بحران‌ها مناسب است؟
گروه تراپی معمولاً برای افرادی که در بحران نیستند بهترین گزینه است. اگر شما یا کسی که به آن اهمیت می‌دهید در بحران قرار دارد یا افکار خودکشی دارید، درمان فردی گزینه بهتری نسبت به گروه تراپی است. این نوع درمان بیشتر برای افرادی که در حال حاضر در وضعیت بحرانی نیستند، توصیه می‌شود.
- چگونه شروع کنیم؟
اگر احساس می‌کنید که گروه درمانی می‌تواند به شما یا کسی که دوستش دارید کمک کند، مراحل زیر را دنبال کنید:
- با یک پزشک مشورت کنید تا بهترین نوع گروه درمانی برای شرایط خاص شما را پیشنهاد دهد.
- ترجیحات شخصی خود را در نظر بگیرید، از جمله اینکه آیا گروه درمانی باز یا گروه درمانی بسته برای شما مناسب‌تر است.
- بررسی کنید که آیا گروه درمانی آنلاین گزینه مناسبی برای شماست.
- با بیمه درمانی خود تماس بگیرید تا ببینید آیا هزینه‌های گروه درمانی تحت پوشش بیمه است و چه تعداد جلسه را پوشش می‌دهند.
- گروه باز یا بسته؟
قبل از پیوستن به یک گروه، در نظر بگیرید که آیا گروه باز یا گروه بسته برای شما مناسب‌تر است. در یک گروه درمانی باز، شما می‌توانید در هر زمان به گروه بپیوندید، در حالی که گروه‌های بسته معمولاً تنها در زمان شروع جلسات جدید پذیرای افراد جدید هستند.
- آیا گروه درمانی کافی است؟
مهم است که بررسی کنید آیا گروه تراپی به تنهایی برای شما کافی است یا اینکه ممکن است نیاز به درمان‌های فردی یا دارویی هم داشته باشید. با پزشک یا درمانگر خود مشورت کنید تا تصمیم بگیرید که بهترین رویکرد درمانی برای شرایط خاص شما کدام است.
منابع
Ezhumalai S, Muralidhar D, Dhanasekarapandian R, Nikketha BS. Group interventions. Indian J Psychiatry. ۲۰۱۸/psychiatry.IndianJPsychiatry
McDermut W, Miller IW, Brown RA. The efficacy of group psychotherapy for depression: A meta-analysis and review of the empirical research. Clin Psychol Sci Pract. ۲۰۰۱
Castillo DT, C’de Baca J, Qualls C, Bornovalova MA. Group exposure therapy treatment for post-traumatic stress disorder in female veterans. Mil Med. ۲۰۱۲
Lo Coco G, Melchiori F, Oieni V, et al. Group treatment for substance use disorder in adults: A systematic review and meta-analysis of randomized-controlled trials. J Substance Abuse Treat. ۲۰۱۹.
Kanas N. Group therapy for patients with chronic trauma–related stress disorders. Int J Group Psychother.
Yalom ID, Leszcz M. Inpatient Group Psychotherapy. Basic Books.
Hartgrove Behavioral Health System. When should you consider group therapy? The answer might surprise you.
Thimm JC, Antonsen L. Effectiveness of cognitive behavioral group therapy for depression in routine practice. BMC Psychiatry
Paturel A. Power in numbers. Monitor on Psychology. American Psychological Association.
American Psychological Association. Psychotherapy: Understanding group therapy.