کودکانی که بیش فعال نیستند – دکتر مژگان سلطانی

آیا می دانید کودکانی که بیش فعال نیستند چه ویژگی هایی دارند؟ آیا کودک شما حرف شما را گوش نمی دهد؟ بسیار پر جنب و جوش است؟ حواسش به راحتی پرت می شود؟ شما از خودتون سوال می کنید که آیا کودک شما بیش فعال است؟ شاید هم خیر! در این رابطه پای صحبت های دکتر مژگان سلطانی، روانشناس کودک هستیم تا توضیحات جالبی را برای شما عزیزان از اختلال بیش فعالی و نقص توجه در اختیار شما بگذاریم و با کودکانی که بیش فعال نیستند بیشتر آشنا شویم.

دکتر مژگان سلطانی در این رابطه می گویند: “بسیاری از کودکانی که بیش فعال نیستند در مراکز تشخیص بیش فعالی به اشتباه برچسب بیش فعال دریافت می کنند و بسیاری از متخصصین روانشناسی و روانپزشکی به راحتی به کودکان پرجنب و جوش تشخیص بیش فعالی و نقص توجه می دهند و کودک را زیر بار داروهای روانپزشکی می برند. تفاوت هست بین اختلال بیش فعالی و نقص توجه و همچنین مشکلات مربوط به پردازش حسی یا SPD، اختلالات دلبستگی، تیزهوشی، افسردگی و مشکلات اضطرابی، برخلاف اختلال بیش فعالی و نقص توجه، مشکلات مربوط به پردازش حسی، در طبقه بندی مشکلات روانشناختی مطرح نشده است، بنابراین معیار مشخصی برای تشخیص آن وجود ندارد.

نشانه ها، تشابهات و تفاوت ها کودکانی که بیش فعال نیستند

“بیش فعالی و مشکلات حسی نشانه ها و علائم مشترک زیادی دارند، در هر دو اختلال حرکت زیاد و عدم تمرکز وجود دارد، هیجانات به سختی کنترل می شوند، و مشکلاتی در محیط های اجتماعی دارند. اما یک سری تفاوت هایی با هم دارند: در مشکلات حسی، مغز به طور صحیحی با اطلاعات ارسالی از اندام های حسی برچسب لباس ممکن است باعث گریه کودک شود، روشن کردن چراغ باعث می شود کودکان جشمان خود را ببندند، با غذا خوردن مشکل داشته باشند. بعضی دیگر نشانه های متضادی دارند، آستانه بالایی برای درد دارند، شاید متوجه نشوند در معرض خطر قرار دارند و به برخی وسایل خطرناک دست بزنند. و شاید دست و پا چلفتی به نظر برسند.

از طرف دیگر کودکان بیش فعال بیشتر در تمرکز کردن و کنترل تکانه مشکل دارند. ممکن است مشکل یاگیری داشته باشد یا حتی تیزهوش باشد. نمی توانند ساکت بشینند و همیشه در حال حرکت هستند. فراموش کارند و زیاد صحبت می کنند.”

تشخیص بیش فعالی و مشکلات حسی

همچنین دکتر مژگان سلطانی در رابطه با تشخیص بیش فعالی و مشکلات حسی این گونه پاسخ دادند: “تشخیص اینکه کودک شما بیش فعال است یا مشکلات حسی دارد سخت است چرا که نشانه های این دو اختلال در 40 درصد موارد یکسان است. اما تفاوتی که وجود دارد این است که کودکی که مشکلات حسی دارد، پس از رفع محرک آزار دهنده و تغییر محیط آرام می شود ولی کودک بیش فعال اینگونه نیست. البته تشخیص این اختلالات به عهده روانشناس کودک است. والدین در صورت مشاهده چنین رفتارهایی حتما با یک متخصص کودک مشورت کنند.

کودکانی که بیش فعال نیستند | درمان این دو اختلال چیست؟

دکتر سلطانی: “برای درمان اختلال بیش فعالی و نقص توجه از داروهای مبتنی بر آمفتامین و متیل فندیت استفاده می شود، این داروها امکان تمرکز بیشتر برای کودکان بیش فعال را فراهم می کند. همچنین رفتاردرمانی و توانبخشی شناختی نیز می تواند در کنار دارو درمانی تاثیر خیلی زیادی داشته باشد. کودکان در رفتار درمانی یاد می گیرند که چگونه رفتار کنند که مشکلی ایجاد نشود. در بعضی از موارد لازم است که والدین آموزش هایی در رابطه با رفتار با کودک بیش فعال ببینند. اما درمان مشکلات حسی توسط کاردرمانگر خوب انجام می گیرد. فعالیت هایی که به تنظیم حواس می پردازد و مشکلات بیش حسی یا مشکلات کم حسی را برطرف می کند.

علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)

علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) را می توان به 2 نوع مشکل رفتاری طبقه بندی کرد:

• بی توجهی (مشکل در تمرکز و تمرکز)
• بیش فعالی و تکانشگری
• بسیاری از افراد مبتلا به ADHD مشکلاتی دارند که در هر دو دسته قرار می گیرند، اما همیشه اینطور نیست.

به عنوان مثال، حدود 2 تا 3 از هر 10 نفر مبتلا به این بیماری در تمرکز و تمرکز مشکل دارند، اما با بیش فعالی یا تکانشگری مشکل ندارند.

این شکل از ADHD همچنین به عنوان اختلال کمبود توجه (ADD) شناخته می شود. ADD گاهی اوقات می تواند مورد توجه قرار نگیرد زیرا علائم ممکن است کمتر آشکار باشند.

ADHD بیشتر در پسران نسبت به دختران تشخیص داده می شود. دختران بیشتر احتمال دارد فقط علائم بی توجهی داشته باشند، و کمتر احتمال دارد رفتار مخربی از خود نشان دهند که علائم ADHD را آشکارتر می کند. این بدان معناست که دخترانی که ADHD دارند ممکن است همیشه تشخیص داده نشود.

علائم در کودکان و نوجوانان

علائم ADHD در کودکان و نوجوانان به خوبی مشخص است و معمولاً قبل از 6 سالگی قابل توجه است. این علائم در بیش از 1 موقعیت مانند خانه و مدرسه رخ می دهد.

کودکان ممکن است علائم بی توجهی و بیش فعالی و تکانشگری را داشته باشند، یا ممکن است علائم تنها یکی از این نوع رفتارها را داشته باشند.

• بی توجهی (مشکل در تمرکز و تمرکز)

علائم اصلی بی توجهی عبارتند از:

• داشتن دامنه توجه کوتاه و به راحتی پرت شدن
• مرتکب اشتباهات بی دقت – به عنوان مثال، در تکالیف مدرسه
• فراموشکار ظاهر شدن یا از دست دادن چیزها
• ناتوانی در انجام کارهایی که خسته کننده یا وقت گیر هستند
• به نظر می رسد قادر به گوش دادن یا اجرای دستورالعمل ها نیست
• فعالیت یا وظیفه دائما در حال تغییر است
• داشتن مشکل در سازماندهی وظایف

بیش فعالی و تکانشگری

علائم اصلی بیش فعالی و تکانشگری عبارتند از:

• ناتوانی در نشستن به خصوص در محیط آرام یا ساکت
• مدام در حال بی قراری
• عدم توانایی در تمرکز روی کارها
• حرکت فیزیکی بیش از حد
• حرف زدن زیاد
• نمی توانند منتظر نوبت خود باشند
• بدون فکر عمل کردن
• قطع مکالمات
• احساس خطر کم یا بدون احساس خطر

این علائم می تواند مشکلات قابل توجهی در زندگی کودک ایجاد کند، مانند عدم موفقیت در مدرسه، تعامل اجتماعی ضعیف با سایر کودکان و بزرگسالان و مشکلات نظم و انضباط.