نوروفیدبک
آشنایی با روش درمان تکنولوژیک نوروفیدبک، بهترین مراکز ارائه کننده خدمات نوروفیدبک
آیا هنگام مطالعه در حفظ توجه خود مشکل دارید؟ آیا به سختی به خواب می روید یا شب ها به خواب نمی روید؟
شاید در یافتن کلمات مناسب در مکالمات مشکل داشته باشید. یا ممکن است با عملکرد خود در مدرسه، خانه یا محل کار مشکل داشته باشید. حتی بدتر از آن، ممکن است از اضطراب رنج ببرید.
اگر هر یک از این مشکلات را دارید و میخواهید بدون دارو بر آنها غلبه کنید، یک پروتکل درمانی وجود دارد که ممکن است برای شما مناسب باشد: نوروفیدبک.
درمان تکنولوژیک نوروفیدبک چیست؟
نوروفیدبک آموزش مستقیم عملکرد ذهن است، که توسط آن ذهن یاد می گیرد که عملکرد بهتری داشته باشد. در این روش لحظه لحظه عملکرد ذهن مشاهده شده، این اطلاعات به شخص نشان داده می شود و به ذهن برای تغییر فعالیت خود در جهت الگوهای مناسب تر پاداش می دهیم. این عمل یک فرایند یادگیری تدریجی است و برای هر جنبه ای از عملکرد ذهن که قابل اندازه پیری است صدق می کند. نوروفیدبک، EEG Biofeedback نیز نامیده می شود ، زیرا بر اساس فعالیت الکتریکی مغز، الکتروانسفالوگرام یا EEG است.
در نوروفیدبک ذهن می آموزد که امواج و فعالیت های مغز که به طور طبیعی و خودکار انجام می شوند را کنترل کند. در حقیقت فرد به طور ارادی امواج مغزی خود را استفاده از بازخوردی که دریافت می کند تغییر دهد. درمان نوروفیدبک، ابزاری است برای کنترل، تغییر و اصلاح امواج مغزی در جهت کاهش علائم بیماری و افزایش سطح سلامت جسمانی و روانی.
این رویکرد بدون دارو برای بهبود امواج مغزی شما – از طریق صدها مطالعه منتشر شده – نشان داده شده است که به بیماران مبتلا به بی خوابی، اضطراب، ضربه مغزی، از دست دادن حافظه با افزایش سن، اعتیاد و علائم ADHD کمک می کند.
ریشه های نوروفیدبک
نوروفیدبک اولین بار در اواخر دهه 1950 و 1960 آغاز شد. دکتر جو کامیا مطالعاتی را با استفاده از نوار مغزی (EEG) برای بررسی هوشیاری انجام داد. او دریافت که با استفاده از یک سیستم پاداش ساده، آزمودنی هایش می توانند فعالیت مغز خود را تغییر دهند.
مطالعه گربه
دکتر بری استرمن بعداً با گربهها کار کرد تا فعالیت مغز آنها را تغییر دهد و در صورت پاسخ درست، به آنها غذا داد. هدف او آموزش دادن به گربهها برای افزایش ریتم حرکتی حسی (SMR) بود. گربهها یاد گرفتند که الگوهای مغز خود را تغییر دهند تا این درمان را دریافت کنند.
سالها بعد، دکتر استرمن با ناسا برای آزمایش اثرات قرار گرفتن در معرض سوخت بر ماه فرود آمد. او بار دیگر از گربه ها در این آزمایش استفاده کرد.
هنگامی که گربه ها در معرض سوخت قرار گرفتند، مغز آنها بی ثباتی را تجربه کرد. ابتدا خواب آلود شدند و سپس دچار سردرد، توهم و تشنج شدند. گربه ها در نهایت از قرار گرفتن در معرض مردند.
به طرز شگفت انگیزی، گربه های آزمایش قبلی دکتر استرمن این اثرات مرگبار را تجربه نکردند. به نظر میرسید که آموزشهای قبلی آنها مغزشان را در برابر سوخت سمی بسیار مقاوم کرده است.
با استفاده از این یافته ها، دکتر استرمن شروع به آموزش بیماران مبتلا به صرع در SMR برای کاهش تشنج کرد. شصت درصد از بیماران او کاهش دائمی تشنج خود را بین 20 تا 100 درصد تجربه کردند.
تا به امروز، برنامه آموزش فضانوردان ناسا شامل آموزش SMR و نوروفیدبک است. نتایج شامل افزایش تمرکز و انعطاف پذیری مغز و همچنین کاهش استرس است.
نوروفیدبک چگونه می تواند برای شما مفید باشد؟
تکانه های الکتریکی یا امواج مغزی در مغز حرکت می کنند و توانایی شما را برای تمام کارهایی که انجام می دهید مانند راه رفتن، تایپ کردن، آشپزی یا رانندگی و همچنین غذا خوردن، دستشویی رفتن، عرق کردن یا ترسیدن را محاسبه می کنند.
امواج مغزی تعیین می کنند که ما چه احساسی داریم، چگونه با دیگران تعامل می کنیم، چقدر خوب می خوابیم و چقدر سازماندهی می کنیم.
وقتی امواج مغزی ما خیلی آهسته یا خیلی سریع هستند، ممکن است احساس تنبلی یا بیش از حد عصبی کنیم. امواج مغزی هماهنگ برای احساس خوب و عملکرد در محدوده بهینه ضروری هستند.
نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است که به شما کمک می کند امواج مغزی خود را به طور طبیعی (بدون دارو) هماهنگ کنید. در طول جلسات نوروفیدبک، مغز شما “می آموزد” که چگونه امواج غیرعادی سریع یا آهسته را به محدوده طبیعی برساند. شما بنشینید و فیلم تماشا کنید در حالی که ما امواج مغز شما را زیر نظر داریم.
وقتی امواج مغزی شما خوب باشد (یعنی در محدوده بهینه باشد)، با تماشای فیلم بدون وقفه پاداش دریافت می کنید.
اما وقتی حواستان پرت میشود و امواج مغزتان به محدوده غیرعادی میلغزد، صفحهی جلوی شما محو میشود. این تجربه منفی به مغز شما کمک می کند تا نوسانات خود را به سمت محدوده بهینه حرکت دهد.
به محض اینکه این اتفاق می افتد، شما (یعنی مغزتان) با ادامه فیلم بدون هیچ مکث یا محو شدن پاداش دریافت می کنید.
دقیقاً مانند سگی که “یاد می گیرد” توپ را برای دریافت جایزه بگیرد، مغز شما “یاد می گیرد” امواج مغزی را که با آرامش و تمرکز مرتبط است را بهینه کند. به عبارت دیگر، مغز شما زمانی پاداش می گیرد که امواج مغزی شما (بر اساس بازخورد EEG) هماهنگ شود.
نوروفیدبک چگونه کار می کند؟
برای انجام نوروفیدبک، الکترودها روی پوست سر قرار می گیرند تا فعالیت امواج مغزی شنیده شود. سیگنال ها توسط کامپیوتر پردازش شده و اطلاعات مربوط به فرکانس های کلیدی امواج مغزی، استخراج می شود.
اطلاعات به فرد تحت درمان؛ نشان داده می شود و باید سعی کند سطح فعالیت را تغییر دهد و برخی از فرکانس های مورد نظر، ارتفا داده می شوند و برخی دیگر کاهش می یابند. اکثرا این اطلاعات در قالب یک بازی ویدئویی به فرد ارائه می شود. در بازی ویدئویی، به طور موثرتری ذهن در اختیار فرد است.
سرانجام فعالیت امواج مغزی به سمت عملکرد مطلوب تر و تنظیم شده تر شکل می گیرند.
کاربردهای نوروفیدبک
نوروفیدبک برای دامنه ی گسترده ای از مشکلات کاربرد دارد اما بیشترین کاربرد ها به صورت زیر می باشد.
بیش فعالی-نقص توجه
درمان های متداول برای افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی-نقص توجه شامل دارو، روان درمانی و تغییر شیوه زندگی وجود دارند، اما این روش ها برای همه کار نمی کند. بعضی از رویکردها – به ویژه داروها – می توانند اثرات جانبی ناخوشایند داشته باشند. نوروفیدبک درمان غیر تهاجمی است و شامل دارو نیست و می تواند به درمان علائم بیش قعالی-نقص توجه کمک کند.
اضطراب (Anxiety)
بسیاری از متخصصان، بکارگیری نوروفیدبک به منظور درمان اضطراب را یکی از عمدهترین موارد و زمینههای استفاده از نوروفیدبک میدانند. اکثر آنها معتقدند اضطراب یکی از اولین مواردی بود که به نوروفیدبک پاسخ داد. نتایج پژوهشی نشان میدهد که در حدود 90-80% از بیماران اضطرابی با این روش بهبود یافتهاند.- (درمان بسیاری از اختلالت مانند اضطراب یا افسردگی اگر با مشاوره درمانی توام باشد نتیجه بسیار بهتری خواهد داشت)
ناتوانی یادگیری (Learning Disability)
این اختلالات در سنین دبستان شایع هستند. در درمان این اختلالات، نوروفیدبک تحول بزرگی ایجاد کرده است. در این مورد نوروفیدبک به تنهایی پاسخگوست و نیازی به درمان مکمل ندارد. معمولاً با کامل کردن یک دوره درمانی بهبودی ثابتی حاصل میشود.
اختلالات خواب
اولین تغییراتی که مراجعین عموماً بعد از شروع درمان با نوروفیدبک مشاهده میکنند، تغییر و تنظیم خوابشان است.
بنابراین میتوان از نوروفیدبک در درمان اختلالات خواب نیز استفاده کرد.
صرع (تشنج)
در انواع صرع و در مواردی که داروها مؤثر نبوده اند و بیماری بسیار مزمن و غیرقابل کنترل بوده است نوروفیدبک در درمان 70 تا 90% بیماران موفق بوده است.
(اجرای پروتکل های درمان صرع تنها باید زیر نظر پزشک باشد و روانشناسان حق مداخله در این زمینه را ندارند)
آسیب و سکته مغزی
نوروفیدبک سبب بهبود مشکلات ناشی از آسیب و سکته مغزی میشود. از آن جمله میتوان به بهبود حافظه، سردرد، گیجی و حواس پرتی، سرگیجه، مشکلات تمرکزی، اضطراب، افسردگی، تغییرات خلقی، اختلالات خواب، تحریک پذیری، مشکلات ادراک بینایی و دیسلکسی اشاره کرد.
دردهای مزمن و سردردهای میگرنی
درمانگران و پزشکانی که از نوروفیدبک برای درمان دردهای مزمن و سردردهای میگرنی استفاده کردهاند، اعلام کردند که وقوع و شدت حملات میگرن در اکثر موارد با استفاده از این روش کاهش مییابد و حتی از بین میرود.
افسردگی
در مورد بیماران مبتلا به افسردگی در اغلب موارد بهبود دهنده بوده است. درمان افسردگی با نوروفیدبک باید همراه با روان درمانی باشد. عملا افرادی با این روش درمان می شوند که افسردگی شدید نداشته باشند (افسردگی شدید ابتدا باید با دارو یا روان درمانی کنترل شود)
مشکلاتی که می تواند با نوروفیدبک بهبود یابد
آسیب مغزی تروماتیک (TBI) با آشکار شدن اثرات طولانی مدت در ورزشکاران به یک موضوع داغ تبدیل شده است. پیامدهای شایع ضربه مغزی شامل میگرن، اضطراب عمومی، اختلالات خواب و مشکلات شناختی است. آموزش نوروفیدبک به 68.2 درصد از بیماران TBI کمک کرده است تا در 5 ناحیه از 15 ناحیه عملکرد مغز خود بهبود پیدا کنند.
چندین شرایط دیگر وجود دارد که با تمرین نوروفیدبک بهبود می یابد.
افرادی که با اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD)، سکته مغزی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اضطراب، تشنج، از دست دادن حافظه مرتبط با سن و اختلالات خواب زندگی می کنند، در جنبه های مختلف توانایی های شناختی و عملکردهای روزانه خود بهبود یافته اند.
برنامه های نوروفیدبک نیز ممکن است برای افرادی که دارای موارد زیر هستند مفید باشد:
- اعتیادها
- مدیریت خشم
- سندرم خستگی مزمن
- اختلالات اشتها
- سردرد/میگرن
- اختلالات یادگیری
- اختلال وسواس فکری جبری (OCD)
- اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD)
- مدیریت درد
- بیخوابی
ورزشکاران همچنین از نوروفیدبک برای افزایش تمرکز، کاهش استرس و افزایش عملکرد خود استفاده می کنند.
نوروفیدبک چگونه انجام می شود؟
بیایید فرض کنیم در توجه، اضطراب و خواب مشکل دارید و می خواهید امواج مغزی خود را بهبود بخشید. برای شروع، شما باید یک qEEG (همچنین به عنوان نقشه برداری مغز شناخته می شود) تکمیل کنید.
تکنسین EEG ما ابتدا کلاهی را روی سر شما قرار می دهد که دارای 20 سوراخ در مکان های خاص است. ژل که معمولا روی پوست سر شما احساس خنکی می کند، در هر یک از سوراخ ها قرار می گیرد. حسگرها در هر یک از این سوراخ ها تعبیه شده اند و می توانند تکانه های الکتریکی مغز شما را ثبت کنند.
ما ریکوردهایی از تکانههای الکتریکی مغز شما را هم زمانی که کاملاً بیدار هستید و هم زمانی که با چشمان بسته آرام هستید به دست میآوریم.
سپس امواج مغزی منحصر به فرد شما با یک «پایگاه داده هنجاری» مقایسه میشود و نقشهای ایجاد میشود تا نشان دهد کدام بخشهای مغز شما خیلی سریع و کدام بخشها بسیار کند هستند یا اینکه امواج مغزی شما به روشی هماهنگ عمل نمیکنند.
متخصص نقشه مغز شما را بررسی می کند و در ترکیبی از دانش خود از علائم خاص مغزی که دارید، پروتکل نوروفیدبک خاصی را برای شما سفارش می دهد. این پروتکل به شما کمک می کند امواج مغزی خود را به سمت محدوده طبیعی حرکت دهید تا احساس آرامش و تمرکز بیشتری داشته باشید.
تکنسین EEG ما از توصیه پروتکل دکتر فتوحی پیروی می کند و شما را برای اولین جلسه نوروفیدبک آماده می کند.
در طول آموزش، روی یک صندلی راحت می نشینید و روی صفحه کامپیوتر فیلم تماشا می کنید. وقتی امواج مغزی شما خیلی سریع یا خیلی آهسته است، صفحه نمایش محو می شود، اما وقتی امواج مغزی شما عادی می شوند، صفحه نمایش بلافاصله روشن می شود.
با تماشای فیلم می بینید که صفحه نمایش به داخل و خارج محو می شود. هر محو شدن نشان می دهد که چگونه امواج مغزی شما برای چند ثانیه خارج از محدوده بهینه بوده است، و هر اصلاح این محو شدن نشان می دهد که چگونه مغز شما متوجه شده است که خودش را اصلاح کند.
مغز شما با هر محو شدن و اصلاح آن “به یادگیری” ادامه می دهد. هر جلسه نوروفیدبک معمولاً 45 دقیقه طول می کشد. شما دو بار در هفته به مدت 12 هفته نوروفیدبک دریافت خواهید کرد.
زمانی که پروتکل درمان نوروفیدبک خود را در عرض سه ماه تمام کنید، آرامتر و متمرکزتر میشوید. احساس تیزتر و سریع تر می کنید.
چگونه برای یک جلسه نوروفیدبک آماده می شوید؟
برنامه ریزی و آماده شدن برای جلسه نوروفیدبک شما می تواند پیشرفت به سمت اهداف درمان را بهبود بخشد. در اینجا چندین پیشنهاد وجود دارد که ممکن است بخواهید قبل از اینکه روی صندلی راحت نوروفیدبک خود بنشینید در نظر بگیرید:
شب قبل استراحت کافی داشته باشید
تلفن همراه و سایر وسایل الکترونیکی خود را خاموش کنید
از مصرف کافئین در آن روز اجتناب کنید یا آن را کاهش دهید
موهای خود را بشویید تا تمیز و خشک شوند
چه سوالاتی را باید از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود بپرسم؟
عاقلانه است که هنگام مراجعه به یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یا شروع یک برنامه درمانی جدید، فهرستی از سوالات ایجاد کنید. در اینجا چند سوال وجود دارد که ممکن است قبل از شروع یک برنامه نوروفیدبک 12 هفته ای داشته باشید:
- مدت جلسات درمانی چقدر است؟
- جلسات درمانی هر چند وقت یکبار برنامه ریزی می شود؟
- آیا می توانم بلافاصله پس از یک جلسه به سر کار برگردم؟
- قبل از هر جلسه چه کاری باید انجام دهم؟
- آیا کارهایی وجود دارد که باید بین جلسات انجام دهم؟
- چقدر زود متوجه می شوم که آیا درمان موثر است؟
- هزینه درمان چقدر خواهد بود؟
- آیا بیمه این درمان را پوشش می دهد؟
- آیا می توانم داروهای منظم خود را در طول برنامه درمانی خود مصرف کنم؟
- آیا نوروفیدبک برای شماست؟
آیا برای گذراندن زندگی روزمره خود تلاش می کنید؟ آیا همیشه این مشکل را داشته اید یا می دانید علت آن چیست؟ نوروفیدبک می تواند کیفیت زندگی شما را تا حد زیادی بهبود بخشد.
افرادی که درمان نوروفیدبک را دریافت می کنند، معمولا تجربه خود را به عنوان یک تجربه جالب و جذاب توصیف می کنند. آنها همچنین می گویند که احساس سرخوشی و بسیار آرامش بخش است.
بررسی نوروفیدبک برای بهبود خلق و خو، خواب و توانایی شما برای عملکرد بهتر در زندگی روزمره را در نظر بگیرید.
درمان نوروفیدبک در کلینیک ذهن آرا
کلینیک روانشناسی ذهن آرا، یکی از تخصصی ترین مراکز مشاوره و روانشناسی در تهران، با فراهم کردن بهترین تجهیزات روز دنیا در زمینه ی درمان های تکنولوژیک و همچنین گرد هم آوردن بهترین متخصصین در حوزه های مختلف از جمله متخصص نوروتراپیست و درمان با نوروفیبدبک، سعی در ارائه خدمات مناسب و کاربردی به مراجعین خود داشته و دارد و اکنون به عنوان بهترین مرکز نوروفیدبک در تهران بین مردم شناخته می شود.
برای دریافت خدمات مربوط به نوروفیدبک با کلینیک فوق تخصصی ذهن آرا تماس بگیرید.