بی اشتهایی عصبی، درمان اختلال خوردن
بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا، یک اختلال خوردن است که با کاهش وزن، مشکلات در حفظ وزن مناسب و ترس شدید از افزایش وزن مشخص می شود.
افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی به طور کلی تعداد کالری و نوع غذایی که می خورند را محدود می کنند. اغلب آنها به قدری کم غذا می خورند که نمی توانند عملکردهای اولیه بدن را تحمل کنند که منجر به عوارض جدی سلامتی و حتی مرگ می شود. افراد مبتلا به این اختلال خوردن ممکن است حتی زمانی که لاغر هستند نیز تصور کنند اضافه وزن دارند (تصویر بدن تحریف شده).
بی اشتهایی عصبی می تواند در میان تمام جنسیت ها، سنین، نژادها، قومیت ها و موقعیت های اجتماعی-اقتصادی رخ دهد. این اختلال خوردن، خطر مرگ یک جوان را ده برابر افزایش می‌دهد و یکی از بالاترین نرخ‌های مرگ و میر در میان اختلالات روانی و نرخ عود بالا را دارد.
نشانه های بی اشتهایی عصبی
علائم بی اشتهایی می تواند فیزیکی، رفتاری و احساسی باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم غذایی رایج‌ترین علامت شروع بی اشتهایی است. فرد مبتلا به بی اشتهایی عصبی معمولاً بسیار لاغر به نظر می‌رسد اما کاهش وزن خود را با لباس های گشاد و چندلایه پنهان می کنند و اغلب دیگران متوجه رژیم غذایی و کاهش وزن آن ها نمی شوند.
نشانه های رفتاری
علائم رفتاری اغلب اولین علائم هشدار دهنده هستند که می توانند توسط خانواده و دوستان گزارش شوند و عبارتند از:
- صحبت مدام درباره ی وزن و لاغری
- نخوردن یا خیلی کم غذا خوردن
- امتناع از غذا خوردن در حضور دیگران
- امتناع از بیرون رفتن با دوستان
- مصرف ملین ها یا قرص های لاغری
- زیاد ورزش کردن
افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی معمولا رژیم غذایی خود را محدود می کنند و هر غذایی را که احساس ک نند کالری زیادی دارد، حذف می کنند. آنها ممکن است وعده های غذایی خود را به طور کلی حذف کنند. آنها همچنین معمولاً در زمان صرف غذا مراسمی مانند برش دادن غذا به قطعات کوچک، پاک کردن مایعات با دستمال یا جدا کردن غذا را انجام می دهند.
افراد مبتلا به این اختلال خوردن نیز اغلب با وجود آب و هوای بد، بیماری یا آسیب، فعالیت بدنی بیش از حد انجام می دهند.
نشانه های عاطفی
این علائم ممکن است برای فرد آشکارتر باشد، اما مانند سایر علائم، اغلب توسط فرد (به ویژه در نوجوانان) انکار می شود.
علائم عاطفی بی اشتهایی عبارتند از:
- اضطراب
- افسردگی و تفکر خودکشی
- بد خلقی
نشانه های فیزیکی بی اشتهایی عصبی
علائم فیزیکی معمولاً بلافاصله ظاهر نمی شوند. آنها در طول زمان در نتیجه گرسنگی مداوم ظاهر می شوند که در آن مواد مغذی ناکافی تامین و استفاده می شود زیرا بدن تلاش می کند تا ذخایر را برای بقای فرد حفظ کند.
علائم فیزیکی بی اشتهایی عصبی عبارتند از:
- گیجی و سنگینی سر
- حافظه یا قضاوت ضعیف
- موها و ناخن های نازک و شکننده
- احساس سرما دائمی
- احساس ضعف، سرگیجه یا ضعف
- احساس خستگی یا سستی
- پریود نامنظم یا هرگز پریود نشدن
- پوست خشک، لکه دار یا زرد
- رشد موهای ظریف در سراسر بدن (به نام لانوگو)
- یبوست یا نفخ شدید
- عضلات ضعیف یا مفاصل متورم
دلیل ابتلا به بی اشتهایی عصبی
مشخص نیست که چه چیزی باعث بی اشتهایی می شود، اما محققان فکر می کنند این اختلال خوردن ممکن است نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و محیطی باشد.
یکی از نظریه‌های اخیر این است که بی اشتهایی ناشی از ناهنجاری هایی در مسیر پاداش غذایی است و برخی معتقدند آزاد شدن اندورفین در هنگام گرسنگی در بی اشتهایی نقش دارد.
اختلالات خوردن، از جمله بی اشتهایی، با سیستم های انتقال دهنده عصبی غیر طبیعی شامل سروتونین، دوپامین و سایر مواد شیمیایی عصبی مرتبط است.
محققان چندین عامل خطر برای بی اشتهایی از جمله موارد زیر را شناسایی کرده اند:
- نارضایتی از تصویر بدن
- کمال گرایی و عدم انعطاف رفتاری
- مشکلات تغذیه در دوران کودکی
- سابقه خانوادگی اختلال خوردن یا اختلال روانی دیگر
- سابقه یک اختلال اضطرابی
- تاریخچه رژیم گرفتن
- برچسب های منفی درباره ی وزن (تبعیض و کلیشه های قدیمی درباره ی وزن)
- تمسخر یا قلدری
- شبکه حمایتی محدود
- دیابت نوع 1 (تعداد قابل توجهی از زنان مبتلا به دیابت نوع 1 اختلال تغذیه دارند)
- سبک فرزندپروری، استرس خانواده، و اختلاف والدین نیز ممکن است منجر به اضطراب و شکل گیری ویژگی‌های شخصیتی شوند که از عوامل خطر بی اشتهایی هستند.
اگرچه 90 درصد از افراد مبتلا به اختلال خوردن زن هستند، به نظر می رسد اختلالات خوردن تشخیص داده شده در مردان در حال افزایش است.
تشخیص آنورکسیا
بی اشتهایی با استفاده از معیارهای موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5) تشخیص داده می شود.
معیارها ی اختلال آنورکسیا در DSM-5 عبارتند از:
- فرد از خوردن غذای مناسب و در نتیجه کسب انرژی لازم خودداری میکند و این موضوع به کاهش وزن شدید منجر میشود.
- فرد از افزایش وزن به شدت میترسد و راهکارهایی در پیش میگیرد که دچار اضافه وزن نشود حتی در مواقعی که کمبود وزن شدید دارد.
- فرد از وزن بدن یا شکل اندام خود برداشت غلط دارد و ارزشی که برای خودش قایل میشود بیش از حد و به طور غیر منطقی تحت تاثیر وزن بدن یا شکل اندامش است.
درمان اختلال بی اشتهایی عصبی
بهترین درمان برای بهبودی کامل فرد متبلا، یک رویکرد چند وجهی به درمان است که ممکن است شامل مشاوره تغذیه، روان درمانی و دارودرمانی برای کنترل علائم اضطراب و افسردگی باشد. در موارد شدید، بستری شدن در بیمارستان ممکن است ضروری باشد.
مشاوره تغذیه
تمرکز اولیه و اصلی درمان بی اشتهایی، حمایت تغذیه ای و بازیابی وزن است. یک متخصص تغذیه به فرد مبتلا کمک می کند تا برای رسیدن به وزن سالم و حفظ آن، غذای سالم بخورد. رسیدن به وزن مناسب بخش مهمی از فرآیند بازیابی است تا بیولوژی بدن، از جمله افکار و احساسات در مغز، به درستی کار کند.
برخی از افراد ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند تا به اندازه ی کافی غذا بخورند. اگر وضعیت پزشکی فردی به دلیل کاهش وزن و سوء تغذیه به طور قابل توجهی به خطر افتاده باشد، ممکن است نیاز به بستری شدن باشد.
اهداف کلیدی مشاوره تغذیه برای بی اشتهایی عبارتند از:
- ترمیم و حفظ وزن
- تنظیم سطح فسفات در خون
روان درمانی برای بی اشتهایی عصبی
هدف روان درمانی بی اشتهایی کمک به فرد در تغییر الگوهای تفکر و رفتار خود در عین ایجاد نگرش سالم نسبت به وزن و غذا و همچنین ایجاد مکانیسم های مقابله ای سالم با عوامل استرس زا است.
اشکال رایج روان درمانی که برای درمان بی اشتهایی استفاده می شود عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): به دیدگاه ها و نگرش های تحریف شده در مورد وزن، شکل و ظاهر می پردازد و شیوه های اصلاح رفتار را تشویق می کند.
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT): این درمان شامل تکنیک های CBT به همراه ذهن آگاهی و سایر استراتژی های مدیریت هیجانی می شود. رفتار درمانی دیالکتیکی به فرد کمک میکند تا مهارت های جدیدی را برای مدیریت محرک های منفی و بینش برای تشخیص محرک ها یا موقعیت هایی که ممکن است رفتار غیر مفیدی رخ دهد، توسعه دهد. مهارت های خاص شامل ایجاد ذهن آگاهی، بهبود روابط از طریق اثربخشی بین فردی، مدیریت احساسات و تحمل استرس است.
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد: به فرد کمک میکند تا افکار و احساسات خود را بپذیرد، نه اینکه با آنها بجنگد یا احساس بدی نسبت به آنها داشته باشد.
- درمان شناختی: به افراد کمک می کند تا راهبردهای شناختی را توسعه دهند و مهارت های تفکر خود را با انجام تمرینات ذهنی بهبود بخشند.
- درمان مبتنی بر خانواده (FBT): که روش مادزلی نیز نامیده میشود، شامل تغذیه مجدد مبتنی بر خانواده است، به این معنی که والدین کودک یا نوجوان یا خانواده‌شان را مسئول می‌دانند تا اطمینان حاصل کنند که دریافت غذایی مناسب توسط فرد مبتلا به بی اشتهایی تامین میشود.
- روان درمانی بین فردی: به فرد کمک می کند تا یک مشکل بین فردی را حل کند. بهبود روابط و ارتباطات، و همچنین حل مشکلات شناسایی شده، باعث کاهش علائم اختلال خوردن می شود.
- درمان روان پویشی: شامل بررسی علل اصلی بی اشتهایی عصبی، نیازها و مسائل اساسی واقعی بیمار، به عنوان کلید بهبودی است.
دارودرمانی
هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند بی اشتهایی را درمان کند، اما داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب ممکن است همراه با درمان برای کمک به کاهش علائم و درمان اختلالات همبود مانند اختلال OCD استفاده شوند. برای مثال، داروهای ضد افسردگی، از جمله مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، ممکن است به کاهش علائم افسردگی و افکار خودکشی در بیماران مبتلا به بی اشتهایی عصبی کمک کنند.
همچنین داروهای ضد روان پریشی غیر معمول مانند زیپرکسا (اولانزاپین) ممکن است بتواند به جنبه های تفکر تحریف شده در بی اشتهایی کمک کرده و به طور بالقوه می تواند به افزایش وزن کمک کند.
خانواده یا گروه درمانی
حمایت خانواده برای موفقیت درمان بی اشتهایی بسیار مهم است. اعضای خانواده باید اختلال خوردن را درک کنند و علائم آن را بشناسند. برای افراد مبتلا به بی اشتهایی ممکن است گروه درمانی بسیار اثر بخش باشد زیرا در این گروه ها فرد می تواند حمایت پیدا کند و احساسات و نگرانی های خود را با دیگرانی که تجربیات و مشکلات مشابهی دارند، مطرح کند.
مقاله مرتبط: درمان پرخوری عصبی، درمان روانشناسی و دارو ها
درمان آنورکسیا در کلینیک ذهن آرا
بی اشتهایی عصبی یک اختلال خوردن و یک وضعیت سلامت روانی است که می تواند خطرات زیادی را به دنبال داشته باشد. هر چقدر تشخیص و به دنبال آن، درمان سریع تر رخ بدهد، امکان بهبودی نیز بیشتر می شود. اگر به دنبال درمانگر مناسب برای اختلالات خوردن به ویژهبی اشتهایی عصبی هستید، کلینیک ذهن آرا آماده ی ارائه خدمات روان درمانی به شما عزیزان می باشد. در کلینیک ذهن آرا، انواع درمان از جمله رواندرمانی فردی، گروهی، خانوادگی، درمان شناختی، درمان رفتاری و بیوفیدبک فراهم شده است. برای دریافت خدمات درمان اختلال خوردن و بی اشتهایی عصبی با کلینیک ذهن آرا تماس حاصل نمایید.