کلینیک اختلالات خواب
اختلالات خواب که در کلینیک خواب به آن پرداخته می شود، شرایطی هستند که بر توانایی خوب خوابیدن به‌طور منظم تأثیر می‌گذارند. این اختلالات چه در اثر یک مشکل سلامتی ایجاد شوند، چه به‌خاطر استرس بیش‌ازحد باشد، روزبه‌روز شایع‌تر می‌شوند.
اکثر افراد گاهی‌اوقات به‌علت استرس، برنامه‌های فشرده و سایر عوامل بیرونی، مشکلات خواب را تجربه می‌کنند. بااین‌حال هنگامی‌که این مشکلات به‌طور منظم اتفاق می‌افتند و در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کنند، ممکن است نشان‌دهنده‌ی اختلال خواب باشند.
بسته به نوع اختلال خواب، افراد ممکن است به‌سختی به‌خواب بروند و در طول روز به‌شدت احساس خستگی کنند. کمبود خواب می‌تواند روی انرژی، خلق‌وخو، تمرکز و سلامت کلی تأثیر منفی بگذارد.
در برخی موارد، اختلالات خواب می‌توانند نشانه‌ای از یک مشکل سلامتی جسمی یا روحی باشند. اینگونه مشکلات خواب معمولا با درمانِ علت زمینه‌ای برطرف می‌شوند. هنگامی‌که اختلالات خواب در اثر یک بیماری دیگر ایجاد نشده باشند، درمان معمولا شامل ترکیبی از درمان‌های پزشکی و تغییرات سبک زندگی است.
اگر حدس می‌زنید که ممکن است یک نوع اختلال خواب داشته باشید، لازم است فورا برای تشخیص و درمان آن به پزشک مراجعه کنید. اختلالات خواب درصورتی‌که درمان نشوند، عوارض منفی ایجاد می‌کنند که می‌توانند به مشکلات سلامتی بیشتر منجر شوند. آنها می‌توانند بر عملکرد شما در محل کار تأثیر بگذارند، باعث تنش و کشمکش در روابط شوند و در توانایی شما برای انجام فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کنند.
اختلال خواب چیست؟
حتما بارها برایتان پیش آمده است به دلیل اینکه چند شب، دورهمی های شبانه با اعضای خانواده داشته اید بعد از این چند شب نظم خوابتان به هم ریخته است و یا اینکه به تازگی مسافرت کرده اید و به دلیل خستگی بعد از مسافرت ساعت های زیادی از روز را خوابیده اید و دیگر شب خوابتان نبرده است و این روند چندین شبانه روز شما را آزار می دهد و یا ممکن است حتی شما به یک مسافرت خارجی رفته باشید که اختلاف ساعت مبدا و مقصد به قدری زیاد باشد که برای نظم خواب شما مشکل ایجاد شود.
بهتر است بدانید تمامی مواردی که در بالا مطرح کردیم یک امر طبیعی بوده و به هیچ عنوان یک بیماری و یا اختلال خواب محسوب نمی شوند و بعد از مدتی هم خود به خود آن نظم خواب شبانه شما با کمی تلاش به حالت عادی بازخواهد گشت.
اما اگر این ها اختلال خواب نیستند پس اختلالات خواب به چه معنی می باشد و چه علائمی دارد؟ بهتر است این سوال را اینگونه پاسخ دهیم که اختلالات خواب مجموعه عواملی هستند که به صورت منظم در خواب شبانه یک فرد مشکل ایجاد می کنند و باعث بی نظمی های زیادی در خواب شخص بیمار می شود. اختلال خواب ممکن است به دلیل یک مشکل که برای سلامتی شما به وجود آمده است ایجاد شود و یا حتی منشا استرسی داشته باشد.
در هر صورت این بیماری به وسیله هر حالتی به وجود آمده باشد، بسیار برای فرد بیمار آزار دهنده است و وی را مرتبا در هنگام خواب شب از خواب بیدار کرده و نمی گذارد فرد در هنگام خواب آرامش داشته باشد و بعد از اینکه صبح فرد بیدار می شود احساس خستگی بسیار شدیدی دارد و در طول روز مدام خواب آلود است.
در صورتی که متوجه شده اید که این علامت ها را مدتی است که دارید و مدام این اتفاقات در هنگام خواب برای شما تکرار می شود، می بایست برای درمان اختلالات خواب اقدام نمایید. البته عموم افراد تصورشان این است که تنها شخصی که دچار کم خوابی است دچار اختلال خواب شده است در صورتی که در واقعیت اینطور نیست. زیاد خوابیدن یا کم خوابیدن، پریدن از خواب به صورت مداوم و تکرار شونده، نرفتن به مرحله خواب عمیق و یا سخت به خواب رفتن و مشکل در خوابیدن همه و همه از اختلالات خواب محسوب می شوند.
انواع اختلالات خواب چه هستند؟
انواع بسیار مختلفی از اختلالات خواب وجود دارند که برخی از آنها ممکن است به‌دلیلِ مشکلات سلامتی زمینه‌ای ایجاد شوند.
۱. بیخوابی
بیخوابی عبارت است از ناتوانی در به‌خواب رفتن یا در خواب ماندن. بیخوابی می‌تواند به‌خاطر پرواززدگی (jet leg)، استرس و اضطراب و هورمون‌ها یا مشکلات گوارشی ایجاد شود؛ همچنین ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری دیگر باشد. بیخوابی برای سلامت کلی و کیفیت زندگی شما بسیار مضر است و می‌تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:
- افسردگی؛
- اِشکال در تمرکز؛
- تحریک‌پذیری؛
- افزایش وزن؛
- ایجاد اختلال در عملکرد شما در مدرسه یا محل کار.
متأسفانه بیخوابی در ایالات‌متحده، بسیار شایع است. تقریبا ۵۰ درصد از بزرگسالان آمریکایی در برهه‌ای از زندگی‌شان دچار بیخوابی می‌شوند. این اختلال بیشتر از همه در میان سالمندان و زنان دیده می‌شود.
سه نوع بیخوابی وجود دارد:
- مزمن: هنگامی‌که بیخوابی به‌طور منظم برای حداقل یک ماه ادامه دارد.
- متناوب: هنگامی‌که بیخوابی به‌صورت دوره‌ای اتفاق می‌افتد.
- گذرا: هنگامی‌که بیخوابی در هر بار فقط برای چند روز طول می‌کشد.
۲. آپنه‌ی خواب
آپنه‌ی خواب بروز وقفه‌های تنفسی در طول خواب است. این یک وضعیت پزشکی جدی است که باعث می‌شود، بدن اکسیژن کمتری دریافت کند و همچنین می‌تواند شما را در طول شب از خواب بیدار کند.
۳. پاراسومنیاها
پاراسومنیاها، گروهی از اختلالات خواب هستند که باعث حرکات و رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب می‌شوند. آنها عبارت‌اند از:
- راه رفتن در خواب؛
- حرف زدن در خواب؛
- ناله کردن در خواب؛
- کابوس‌های شبانه؛
- شب‌ادراری؛
- دندان قروچه یا فشردن فک‌ها روی هم.
۴. سندروم پای بی‌قرار
سندروم پای بی‌قرار (RLS) یعنی نیاز شدید به تکان دادن پاها. این نیاز گاهی‌اوقات با حس مورمور شدن و سوزش در پاها همراه است. درحالی‌که این علائم می‌توانند در طول روز اتفاق بیفتند، اما در شب بسیار شایع‌تر هستند. RLS اغلب با مشکلات سلامتی خاص ازجمله ADHD و بیماری پارکینسون مرتبط است، اما علت دقیق آن مشخص نیست.
۵. نارکولپسی
نارکولپسی حملات خوابی است که در طول روز اتفاق می‌افتند. این بدان معناست که شما ناگهان احساس خستگی می‌کنید و بدون اطلاع به‌خواب می‌روید. این اختلال اغلب می‌تواند به فلج خواب نیز منجر شود؛ وضعیتی که باعث می‌شود شما قادر نباشید بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب، بدن‌تان را حرکت دهید. هرچند نارکولپسی ممکن است به‌خودی‌خود رخ دهد، اما معمولا به اختلالات عصبی خاصی مانند اسکلروز چندگانه یا ام اس (MS) مربوط است.
اختلالات خواب چگونه درمان می‌شوند؟
درمان اختلالات خواب می‌تواند بسته به نوع و علت زمینه‌ای آنها متفاوت باشد و به‌طور کلی شامل ترکیبی از درمان‌های پزشکی و تغییرات سبک زندگی است.
درمان‌های پزشکی
درمان پزشکی برای اختلالات خواب ممکن است شامل هر یک از موارد زیر باشد:
- قرص خواب آور
- مکمل‌های ملاتونین؛
- داروی آلرژی یا سرماخوردگی؛
- داروهای مربوط به مشکلات سلامتی زمینه‌ای؛
- دستگاه تنفس یا جراحی (معمولا برای آپنه‌ی خواب)؛
- محافظ (نایت‌گارد) دندانی (معمولا برای دندان قروچه).
تغییرات سبک زندگی
ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند کیفیت خواب شما را تا حد زیادی بهبود ببخشد؛ به‌خصوص هنگامی‌که به همراه درمان‌های پزشکی انجام شود. اینها برخی از تغییراتی هستند که باید درنظر بگیرید:
- گنجاندن سبزیجات و ماهی بیشتر در رژیم غذایی‌تان و کاهش مصرف قند (شکر)؛
- کاهش اضطراب و استرس به‌وسیله‌ی ورزش کردن؛
- داشتن برنامه‌ی خواب منظم و پایبندی به آن؛
- نوشیدن آبِ کمتر قبل از خواب؛
- محدود کردن مصرف کافئین، به‌خصوص در اواخر بعدازظهر یا شب؛
- کاهش مصرف تنباکو و الکل؛
- خوردن وعده‌های کم کربوهیدرات کوچک‌تر قبل از خواب
خوابیدن و بیدار شدن در یک ساعت مشخص در هر روز نیز می‌تواند کیفیت خواب شما را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد. درحالی‌که ممکن است در آخر هفته‌ها وسوسه شوید تا دیرتر از خواب بیدار شوید، اما این کار می‌تواند بیدار شدن و به‌خواب رفتن را در طول هفته‌ی کاری برای شما دشوارتر سازد.
چه زمانی باید به متخصص اختلالات خواب مراجعه کنیم؟
همانطور که گفتیم اختلالات خواب علائمی دارد که شما می توانید به سادگی متوجه آن شوید و برای درمان آن اقدام کنید. البته این که یکی از علامت هایی که در بالاتر توضیح دادیم را برای مدت چند روز داشته باشید دلیل بر اختلال خواب نیست چون ممکن است انسان تحت تاثیر هیجانات و یا استرس های روزمره گاهی اوقات تا چند روز روند خواب منظمی نداشته باشد یا کیفیت خواب فرد تحت تاثیر قرار بگیرد و بعد به مرور دوباره بهتر شود.
بنابراین اگر علائم را به صورت تکرار شونده مشاهده کردید و احساس می کنید حتی علائم دارد رو به وخیم تر شدن می رود حتما نسبت به مراجعه کردن به متخصص اختلالات خواب اقدام کنید تا مراحل را برای درمان اختلالات خواب شما شروع کند. در بالاتر مختصری از این علائم را بیان کردیم و در این قسمت می خواهیم شما را با علائم کلی اختلال خواب که در اکثر بیماران بروز می کند آشنا کنیم.
همانطور که گفتیم این علائم کلی هستند و ممکن است فردی با علائم کمتر و یا علائم بیشتر دچار اختلال خواب باشد و این موارد که در زیر اعلام می کنیم هیچ کدام به صورت صد در صدی نیستند اما به صورت کلی در بین بیماران که مشکل اختلال خواب دارند مشترک و شایع هستند. در برخی موارد نیز ممکن است اختلالات خواب به دلیل مشکلی در سلامت فرد و به دلیل درد و یا موارد دیگر به وجود آمده باشد و علائم آن فرد به صورت کلی با موارد زیر متفاوت باشد و این متخصص اختلالات خواب است که می تواند به صورت قطعی مشخص کند که شما دچار این اختلال شده اید یا خیر و نسبت به درمان اختلالات خواب برای شما اقدام کند.
علائم کلی که درباره آن ها صحبت کردیم عبارتند از:
- کاهش یا افزایش وزن در یک بازه زمانی مشخص
- حواس پرتی و تمرکز کم در طی روز
- افسردگی
- بدخلقی
- زودرنجی و اضطراب
- میل شدید به خوابیدن بعد از بیدار شدن
- میل شدید به خوابیدن و چرت زدن در طی روز
- احساس خستگی شدید و ضعف در بدن
- مشکل در به خواب رفتن و خوابیدن
- خواب ماندن و بیدار نشدن در ساعت معین و یا سخت بیدار شدن
- دیدن کابوس های وحشتناک شبانه
بعد از اینکه با چند نمونه از این علائم به متخصص اختلالات خواب مراجعه کنید احتمالا بعد از بررسی و معاینه شما نسبت به درمان اختلالات خواب شما اقدام خواهد کرد.
بهترین متخصص خواب کیست؟ – کلینیک اختلالات خواب
بهترین متخصص خواب لزوما پزشکی نیست که به وسیله دارو، درمان اختلالات خواب یا درمان بی خوابی را انجام می دهد. با توجه به نوع اختلال خواب یا همان بی خوابی شما ممکن است متخصص اختلالات خواب راه حل های بدون دارو را برای شما پیشنهاد دهد و بهترین متخصص خواب پزشکی است که ضمن بررسی همه جانبه اختلال خواب و انجام تست اختلال خواب که به تست خواب معروف است و سنجش اینکه دلیل بی خوابی شما چیست، سعی می کند تا در حد ممکن بدون دارو به درمان اختلالات خواب شما بپردازد. اما گاهی به دلیل اینکه این اختلال ریشه در اعصاب و روان فرد دارد پزشک مجبور به تجویز دارو می شود و دارودرمانی در این موارد به عنوان یک روش موثر می تواند عمل کند و مشکلات فرد را به طرز قابل توجهی کاهش دهد.
اگر احساس می کنید که دچار اختلال خواب یا بی خوابی هستید و به دنبال بهترین متخصص خواب هستید، پیش از هر چیز به شما توصیه می کنیم که به هیچ عنوان نگران نباشید چرا که اکثر اختلالات خواب به سادگی و با سرعت قابل درمان هستند. البته مواردی هم وجود دارد که درمان آن ها ممکن است نسبت به باقی موارد کمی زمان بر باشند اما به هر حال خوشبختانه با توجه به گسترش و پیشرفت علم پزشکی اکثر اختلالات خواب و بی خوابی های شبانه قابلیت درمان بالایی دارند.