روانشناسی بالینی چیست؟ روانشناس بالینی کیست؟

روانشناسی، یک رشته حرفه ای است که به دنبال فهم ذهن و رفتار انسان در تمام عملکردها و ناکارآمدی های آن است. انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA) روان‌شناسی را به عنوان «مطالعه ذهن و رفتار» تعریف می‌کند. شاخه‌های مختلف روان‌شناسی در طول سال‌ها برای بررسی علمی افکار، احساسات و رفتار انسان توسعه یافته‌اند. این شاخه ها عبارتند از:

• روانشناسی رفتاری
• روانشناسی بالینی
• روانشناسی شناختی
• روانشناسی رشد
• روانشناسی قانونی
• روانشناسی صنعتی-سازمانی
• روانشناسی شخصیت
• روانشناسی اجتماعی
• و …

برخی از گرایش ها به شدت به تحقیق متمایل هستند، یعنی فعالیت در آزمایشگاه ها و پژوهش ها؛ اما روانشناسی بالینی به طور خاص بر تعامل با مراجعان و تشخیص و درمان بیماری‌های روانی آن‌ها تأکید دارد. ابتدا در مورد چیستی روانشناسی بالینی صحیت خواهیم کرد.

روانشناسی بالینی چیست؟

روانشناسی بالینی شاخه ای از روانشناسی است که به ارزیابی و درمان بیماری های روانی، رفتارهای غیر عادی و مشکلات روانپزشکی مربوط می پردازد. این رشته و یک متخصص بالینی علم روانشناسی را با درمان مشکلات روانشناختی انسانی ادغام می کند و این یک انتخاب شغلی هیجان انگیز برای افرادی است که به دنبال کار در یک زمینه چالش برانگیز و با ارزش هستند. اما چرا در بین شاخه های مختلف روانشناسی، روانشناسی بالینی بیشترین متقاضی را دارد؟

از اضطراب گرفته تا اسکیزوفرنی، بیماری های روانی از هر 5 بزرگسال در ایالات متحده یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهند. به طور متوسط ​​11 سال طول می کشد تا این افراد پس از اینکه علائم بیماری روانی برای اولین بار خود را نشان داده است، تحت درمان قرار گیرند. علائم ممکن است شامل تغییرات در خلق و خو، رفتار، اشتها، خواب، حافظه و شخصیت باشد. روانشناسی بالینی، رشته ای است که به مطالعه مواردی مانند اینها می پردازد.

تاریخچه روانشناسی بالینی

تحقیقات اولیه در زمینه روانشناسی بالینی به تلاش های روانکاو اتریشی زیگموند فروید برمی گردد. وی یکی از اولین متخصصین روانشناسی بالینی بود که به این ایده توجه داشت که بیماری روانی چیزی است که با گفتگو با بیمار قابل درمان است و این توسعه رویکرد گفتاردرمانی یا روان درمانی وی بود که اغلب به عنوان اولین کاربرد علمی روانشناسی ذکر می شود.

روانشناس آمریکایی لایتنر ویتمر اولین کلینیک روانشناسی بالینی را با تمرکز ویژه در کمک به کودکانی که دارای ناتوانی در یادگیری هستند ، در سال 1896 افتتاح کرد. همچنین ویتمر بود که اولین بار در مقاله ای در سال 1907 اصطلاح “روانشناسی بالینی” را مطرح کرد. ویتمر، دانشجوی سابق ویلهلم ووندت، این شاخه از روانشناسی را چنین تعریف كرد: “مطالعه افراد با مشاهده یا آزمایش، به منظور ارتقاء و تغییر”.

تا سال 1914، 26 کلینیک دیگر که به روانشناسی بالینی اختصاص داده شده بودند، در ایالات متحده تأسیس شده بود. امروزه، روانشناسی بالینی یکی از محبوب ترین زیرشاخه ها و بزرگترین حوزه اشتغال در روانشناسی است.

رواشناسی بالینی و تکامل در طول جنگ های جهانی

روانشناسی بالینی در طی جنگ جهانی اول تثبیت شد. زیرا پزشکان سودمندی ارزیابی های روانشناسی را به دیگران نشان دادند. در سال 1917، انجمن روانشناسی بالینی آمریکا تاسیس شد، اگرچه فقط دو سال بعد با تأسیس انجمن روانشناسی آمریکا (APA) جایگزین آن شد.

در طول جنگ جهانی دوم، روانشناسان بالینی برای کمک به درمان آنچه که در آن زمان شوک پوستی شناخته می شد، که اکنون تحت عنوان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شناخته می شود، فراخوانده شدند. تقاضا برای دکتر روانشناس بالینی خوب برای درمان بسیاری از جانبازان بازگشتی که نیاز به مراقبت داشتند، به رشد روانشناسی در این دوره کمک کرد.

در طول دهه 1940، ایالات متحده هیچ برنامه ای نداشت که مدرک رسمی روانشناسی بالینی را ارائه دهد. دولت پیشکسوتان ایالات متحده تعدادی برنامه آموزشی در سطح دکترا تنظیم کرد و تا سال 1950 بیش از نیمی از کل دکترای فلسفه (Ph.D) – درجه روانشناسی در این زمینه اعطا شد.

رویکردهای مختلف روانشناسی بالینی

روانشناسان بالینی که به عنوان روان درمانگر در حوزه روانشناسی کار می کنند، معمولاً هنگام کار با بیمار از روش های مختلف درمانی استفاده می کنند. در حالی که برخی از روانشناسان بر روی رویکرد خاصی تمرکز دارند، بسیاری از آنها نیز از “رویکرد التقاطی” استفاده می کنند. رویکرد التقاطی شامل استفاده از روش های مختلف نظری برای تهیه بهترین برنامه درمانی برای هر بیمار خاص است.

برخی دیدگاه های اصلی نظری در روانشناسی بالینی عبارتند از:

رویکرد روان پویایی

این دیدگاه در اثر کار فروید شکل گرفت. او معتقد بود که “ذهن ناخودآگاه” نقش مهمی در رفتار ما دارد. روانشناسانی که از رویکرد روانکاوی استفاده می کنند ممکن است از روش هایی مانند تداعی آزاد برای بررسی انگیزه های اساسی و ناخودآگاه بیمار استفاده کنند.

---

مقاله مرتبط: رواندرمانی تحلیلی و اصول رواندرمانی تحلیلی

---

دیدگاه شناختی رفتاری

این رویکرد در روانشناسی بالینی از مکاتب فکری رفتاری و شناختی شکل گرفته است. روانشناسان بالینی با استفاده از این دیدگاه نحوه تعامل احساسات، رفتارها و افکار بیمار را بررسی می کنند. درمان شناختی-رفتاری (CBT) اغلب بر تغییر افکار و رفتارهایی است که به پریشانی روانشناختی کمک می کنند.

دیدگاه انسان گرایانه

این رویکرد ناشی از کار اندیشمندان اومانیستی مانند آبراهام مزلو و کارل راجرز است. این دیدگاه با دید کلی تری به بیمار نگاه می کند و بر اصولی از قبیل “ساختن خود واقعی” تمرکز دارد.

الزامات آموزشی یک روانشناس بالینی

در ایالات متحده، یک روانشناس بالینی معمولاً دکترای روانشناسی دارد و در زمینه های بالینی آموزش می بینند. شرایط آموزشی برای کار در روانشناسی بالینی کاملاً سخت است و اکثر روانشناسان بالینی پس از کسب لیسانس بین چهار تا شش سال دوره تحصیلات تکمیلی سپری می کنند .

فعالیت های روانشناس بالینی

• ارزیابی و تشخیص اختلالات روانشناختی ، مانند شرایط پزشکی
• درمان اختلالات روانشناختی، از جمله اعتیاد به مواد مخدر و الکل
• ارائه شهادت در موقعیت های قانونی
• تدریس، اغلب در سطح دانشگاه
• انجام تحقیقات
• ایجاد و اجرای برنامه هایی برای درمان و پیشگیری از مشکلات اجتماعی

بعضی از روانشناسان بالینی ممکن است روی یکی از این زمینه ها تمرکز کنند یا چندین مورد از این خدمات را ارائه دهند. به عنوان مثال، کسی ممکن است به طور مستقیم با بیمارانی که به دلیل اختلالات روانشناختی در بیمارستان بستری شده اند کار کند، در حالی که یک مطب خصوصی درمانی نیز دارد که خدمات سرپایی کوتاه مدت و بلند مدت را به کسانی که برای مقابله با پریشانی روانشناختی نیاز به کمک دارند، ارائه می دهد.

تفاوت بین روانشناس بالینی و روانپزشکی چیست؟

رشته های روانشناسی و روانپزشکی اغلب از سوی عموم مردم اشتباه گرفته می شوند، زیرا هر دو اختلالات روانی و عاطفی را درمان می کنند. اما آموزش ها و روش های مورد استفاده در این رشته ها کاملا متفاوت است. روانشناسان مراجعینی را درمان می کنند که بیماری روانی آنها ممکن است نتیجه آسیب های عاطفی گذشته یا سایر تأثیرات منفی باشد. درمان‌ها معمولاً شامل حل مشکلات با استفاده از گفتاردرمانی و سایر تکنیک‌های غیرپزشکی است. روانشناسان پزشک نیستند، دارای مدرک دکترا یا کارشناسی ارشد در روانشناسی هستند.

هنگامی که اختلال مراجع به عدم تعادل در شیمی مغز یا دلایل فیزیولوژیکی دیگر نسبت داده می شود، در این هنگام است که یک روانپزشک وارد عمل می شود. روانپزشکان عموماً دارای مدرک کارشناسی روانشناسی هستند و بنابراین بسیاری از درمان های شناختی-رفتاری را که روانشناسان بالینی استفاده می کنند، می شناسند. روانپزشکان، پزشکانی هستند که در درمان پزشکی بیماری های روانی تخصص دارند. در حالی که اکثر روانشناسان نمی توانند دارو تجویز کنند، ولی روانپزشکان می توانند.

موقعیت های شغلی روانشناسی بالینی

آموزش و پرورش یا استاد دانشگاه

برای اینکه روانشناس رسمی باشید و بتوانید در سطح کالج، تدریس کنید باید مدرک دکتری روانشناسی کسب کنید و در حیطه علمی روانشناسی پژوهش انجام داده باشید. معمولا بین 5 تا 7 سال طول می کشد تا دوره دکترا در این رشته تکمیل شود. در طول تحصیلات از شما خواسته می شود که دوره های آموزشی، پایان نامه (یک مقاله تحقیقاتی گسترده) و یک دوره کارآموزی بالینی تحت نظارت یک سوپروایزر را تکمیل کنید.

اگر چه گفتنی است که شرایط همکاری با دانشگاه های مختلف متفاوت است و پیش از شروع باید از الزامات دانشگاه یا مدرسه ای که قصد فعالیت در آنجا را دارید بدانید. برخی مجوزها پایه ای هستن مانند مدرک تحصیلی یا مجوز فعالیت حرفه ای و … ولی برخی از گواهینامه ها جهت توسعه و رشد خود شما لازم هستند.

دوره ها و گواهینامه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد: رشد انسانی، مهارت های بالینی و مشاوره پایه، نظریه های عمل مبتنی بر شواهد، تشخیص و درمان اختلالات روانشناختی، آسیب شناسی روانی، سیستم های خانواده، روانشناسی رشد، جامعه شناسی، علوم اعصاب رفتاری، آمار، روانشناسی شخصیت، روش های تحقیق، مداخلات روانشناختی و ….

روانشناس سلامت

به عنوان یک روانشناس سلامت، شما معمولاً با مراجعان در موقعیت های فردی و گروهی کار می کنید تا به آنها کمک کنید بر مشکلات رفتاری مانند اعتیاد غلبه کنند. این بدان معناست که کار شما فقط مشاوره با مراجعان نیست، بلکه کمک به آنها در شناسایی محرک ها، یادگیری مهارت های مقابله و به طور کلی کمک به آنها برای عملکرد سالم تر است. شما ممکن است به عنوان یک روانشناس سلامت رفتاری با مدرک کارشناسی ارشد کار کنید و فرصت های شغلی زیادی داشته باشید.

روانشناس بالینی کودک

یکی از پرطرفدارترین رشته های روانشناسی، روانشناسی کودک است. در مقام دکترای روانشناسی بالینی می توانید به عنوان روانشناس کودک در مدارس، مراکز درمانی سرپایی یا بستری، مراکز نگهداری نوجوانان، بیمارستان های روانی، کلینیک ها، آزمایشگاه های تحقیقاتی و/یا مراکز خصوصی کار کنید.

مسئولیت‌های اصلی روانشناس کودک عبارتند از: آموزش مهارت‌های مقابله و ارتباط سالم به کودکان و نوجوانان، کمک به کودکان برای مقابله با پریشانی عاطفی، بهبود تجربه یادگیری برای دانش‌آموزان، تشخیص و درمان اختلالات روانشناختی کودکان و نوجوانان، ارائه مشاوره تحصیلی به دانش‌آموزان، تغییر تفکر ناسالم، مخرب و خطرناک. الگوها و رفتارها و …

مددکار اجتماعی بالینی

به عنوان یک مددکار اجتماعی بالینی، وظایف شما ممکن است کمک به مراجعان در دو زمینه اصلی باشد: تهیه منابع مورد نیاز برای زندگی (یعنی کمک شغلی، کمک اجاره) و کمک به آنها برای حل مشکلات شخصی و روانشناختی مانند اضطراب یا افسردگی و …

اغلب، مددکاران اجتماعی بالینی در مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و مراکز مسکونی استخدام می‌شوند، اگرچه می‌توانید در مطب خصوصی و سایر مکان‌ها نیز کار کنید. اگرچه برخی از مددکاران اجتماعی بالینی فقط دارای مدرک لیسانس در مددکاری اجتماعی هستند، اما در برخی از ایالت های آمریکا برای تبدیل شدن به یک مددکار اجتماعی بالینی دارای مجوز، مددکاران اجتماعی را ملزم به داشتن مدرک کارشناسی ارشد می کنند.

مشاوره روانشناسی و کار بالینی

در این حالت، شما می توانید با بررسی مشکلات رفتاری، عاطفی و ذهنی که بر زندگی افراد تأثیر منفی گذاشته است، با مراجعان کار کنید. به طور معمول، شما با مراجعان در یک محیط مشاوره ملاقات می کنید و در مورد مسائل و مشکلات مختلف به روشی بسیار شخصی و غیر تهدیدآمیز صحبت می کنید. گاهی اوقات لازم است فقط به سادگی گوش کنید. در برخی مواقع دیگر ممکن است به آنها در ایجاد مهارت کمک کنید.

در این حالت معمولا روانشناسان با یک رویکرد غالب روانشناختی یا روش های التقاطی اقدام به تشخیص و درمان مشکلات و اختلالات روانشناختی می کنند.

عصب روانشناسی

با در اختیار داشتن مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری در روانشناسی بالینی ممکن است بتوانید وارد حوزه روانشناسی عصبی شوید. این رشته بر روی فرآیندها و رفتارهای مغز تمرکز دارد. اگر تصمیم دارید این رشته شغلی را دنبال کنید، به احتمال زیاد در مراکز تروما برای بازماندگان آسیب های مغزی و/یا سکته مغزی، بیمارستان ها (در بخش تروما) یا در یک آزمایشگاه تحقیقاتی کار خواهید کرد.

مسئولیت اصلی شما تعیین میزان آسیب مغزی یا بررسی ارتباط آسیب مغزی با عملکرد شناختی و رفتاری بیمار خواهد بود. شما از انواع ارزیابی‌های روان‌شناختی، تجهیزات و تکنیک‌ها برای مصاحبه، مشاهده، ارزیابی، تشخیص و درمان بیماران مبتلا به عملکرد/فعالیت غیرطبیعی مغز و نقص‌های شناختی استفاده خواهید کرد.

کار در مطب شخصی بصورت روانشناس بالینی

اگر انتخاب کنید که برای خودتان در مطب خصوصی کار کنید، ممکن است از مزایای بسیاری از خوداشتغالی بهره مند شوید، مانند اینکه بتوانید روی حوزه ای از روانشناسی تمرکز کنید که بیشتر از همه از آن لذت می برید. به عنوان مثال، به عنوان یک روانشناس بالینی، ممکن است در درجه اول با کودکان، افراد مبتلا به اضطراب کار کنید یا در اختلالات خلقی تخصص داشته باشید. روانشناسان باید حداقل مدرک کارشناسی ارشد داشته باشند، اگرچه اغلب عاقلانه است که دکترا بگیرند تا فرصت های شغلی بیشتری داشته باشند.

روان درمانگری

اگر به عنوان روان درمانگر کار می کنید، معمولاً در یک محیط بالینی انفرادی با مراجعان ملاقات می کنید تا به آنها در ایجاد تغییرات شخصی کمک کنید تا بر مشکلات یا موانع زندگی خود غلبه کنند. روان درمانی شکلی از روانشناسی بالینی است که بر ارزش ایجاد یک رابطه اعتماد با مراجع و تکیه بر صحبت کردن، گوش دادن و ایجاد رابطه برای ایجاد تغییرات مثبت تأکید می کند.

روانشناسی و توانبخشی

در توانبخشی شناختی و بالینی، شما باید بر اصول روانشناسی بالینی تکیه کنید تا به مراجعان خود در شناسایی بیماری های روانی، اختلالات رفتاری و ناتوانی هایی که تأثیر منفی بر توانایی آنها برای عملکرد عادی دارد، کمک کنید. به عنوان مثال، شما ممکن است مراجعی داشته باشید که براثر قطع عضو و پای خود افسرده شده است.

در زمینه مشاوره، ممکن است به مراجع کمک کنید تا مهارت هایی یاد بگیرد که تأثیر ناتوانی خود را به حداقل برساند یا تمریناتی را ارائه دهید که به او کمک می کند بر جنبه های مثبت زندگی خود تمرکز کند تا به او کمک کند بر افسردگی خود غلبه کند.

روانشناس مدرسه

به عنوان یک روانشناس مدرسه، شما معمولاً از اصول روانشناسی برای کمک به دانش آموزان در بهبود توانایی یادگیری، بهبود رفتار و رفع نگرانی های مربوط به سلامت روان استفاده می کنید. علاوه بر این، می‌توانید مستقیماً با معلمان کار کنید تا برنامه‌های درسی متناسب با سن کودکان ایجاد کنند و توانایی آنها را برای توسعه دانش و مهارت‌های مورد نیاز برای موفقیت در مدرسه و زندگی افزایش می‌دهد. روانشناسان مدرسه معمولاً دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد هستند.

معلم آموزش و پرورش استثنایی

با داشتن مدرک لیسانس در روانشناسی بالینی، ممکن است بتوانید به عنوان یک معلم آموزش های ویژه وارد حوزه آموزش شوید. سوابق تحصیلی شما ممکن است به شما کمک کند تا به دانش آموزانی که دارای تاخیر رشد ذهنی، جسمی و عاطفی هستند خدمات ارائه دهید و یاد دهید.

روانشناسی بالینی – نتیجه گیری

رشته روانشناسی بالینی یکی از محبوب ترین زمینه ها در روانشناسی است، اما مهم است که قبل از تصمیم گیری در مورد مناسب بودن این حوزه ، علایق خود را ارزیابی کنید. اگر از کار با مردم لذت می برید و می توانید با استرس و درگیری به خوبی کنار بیایید ، روانشناسی بالینی می تواند یک انتخاب عالی باشد. این رشته به لطف تغییر نیازهای جمعیت و همچنین تغییر رویکردها در سیاست مراقبت های بهداشتی ، همچنان در حال رشد و تکامل خواهد بود.

پیدا کردن مشاور خوب و حرفه‌ای مرکز مشاوره‌ای که بهترین خدمات را در زمینه روانشناسی بالینی به شما ارائه دهد می‌تواند معضل بزرگی باشد. خصوصا اگر برای بار اول می‌خواهید به روان درمانگر مراجعه کنید. شما می‌توانید برای مشورت و کسب اطلاعات بیشتر درمورد مراکز مشاوره خوب در شمال و شرق تهران با کلینیک ذهن آرا تماس بگیرید.