هیپوکندریا یا توهم بیماری چیست؟

هیپوکندریا، یا ترس مداوم از ابتلا به بیماری نوعی اختلال اضطرابی از بیماری است. افراد مبتلا به این اختلال ترس و توهم دائمی از این دارند که با وجود علائم کم یا حتی بدون داشتن هیچ علائمی، به یک بیماری جدی یا تهدید کننده در زندگی مبتلا شوند. همان طور که از نام این اختلال مشخص است، ترس از ابتلا به بیماری که ناشی از توهم ذهنی خود فرد است، باعث می شود؛ که او وسواس و اضطراب فکری شدیدی نسبت جسم و بدن خود پیدا کند. و به طور مکرر به دنبال نشانه های بیماری در خود باشد. این موضوع باعث می شود که فرد به طور اغراق آمیزی هر نشانه ای را بزرگتر از آن چه هست تصور کند. و برای خود این توهم را به وجود آورد، که به یک بیماری لاعلاج مبتلا شده یا خواهد شد. در این اختلال توجه برخی از افراد ممکن است روی یک عضو خاص مانند ریه ها متمرکز شود. این افراد ممکن است؛ فقط روی یک بیماری خطرناک مانند: سرطان تمرکز کنند. یا ممکن است از بیماری های مختلف یکی پس از دیگری بترسند. یک فرد مبتلا به هیپوکندریا ممکن است؛ ماه ها یا سال ها نگران بیماری باشد، اما ممکن است دوره های طولانی را نیز در این بین سپری کند که به آن فکر نکند. بیمارانی که اختلال آنها گذرا است کمتر به مشکلات روانپزشکی یا اختلال اضطراب شدید مبتلا می شوند و بیشتر به مشکلات پزشکی مبتلا می شوند. بهبودی در میان افرادی که از وضعیت اقتصادی و اجتماعی بالاتری برخوردار هستند، شایع تر است. اگر دچار اختلالاتی چون: افسردگی یا اضطراب باشید، احتمال بیشتری دارد وضعیت ترس و توهم نسبت به بیماری در شما افزایش یابد. شواهد به دست آمده؛ نشان می‌دهد بهبود افراد مبتلا به اختلال شخصیتی در مورد این ترس دشوارتر خواهد بود.

علائم ترس از بیماری

ترس از ناهنجاری های جزئی: آبریزش بینی، کمی تورم در غدد لنفاوی یا زخم کوچک می تواند برای فرد مبتلا به هیپوکندریا مشکل جدی و حاد تلقی شود.

چک کردن مداوم: در این حالت فرد مبتلا به هیپوکندریا به طور منظم بدن  خود را برای پیدا کردن علائم بیماری بررسی می کنید.

ترس از عملکرد طبیعی بدن: برای یک فرد مبتلا به هیپوکندریا، عملکردهای طبیعی بدن مانند ضربان قلب، تعریق، و حرکات روده  و معده می تواند نشان از وجود یک بیماری جدی باشد.

صحبت منظم در مورد بیماری: فردی که توهم و ترس از بیمار شدن دارد به طور مرتب در مورد بیماری هایی که ممکن است: به آن ها مبتلا شود، صحبت می کند.

ویزیت مداوم پزشک: این افراد به طور مکرر به انواع اقسام پزشک ها برای چکاپ مجدد مراجعه می کنند.

آشفتگی ذهنی: این افراد زمان زیادی را صرف جستجوی در اینترنت برای پیدا کردن علائم بیماری های احتمالی می کنند.

اجتناب از مراجعه به پزشک: برخی از افراد مبتلا به این اختلال به دلیل ترس از این که متوجه یک بیماری جدی در خود شوند، از مراقبت پزشکی اجتناب می کنند و ار مراجعه به پزشک جلوگیری می کنند.

اجتناب از حضور در اماکن عمومی و حضور در جمع: بسیار پیش می آید که افرادی توهم و یا ترس از بیماری دارند؛ از حضور یافتن در مکان‌ها و فعالیت‌هایی که به اعتقاد آن ها خطری برای سلامتی شان دارد اجتناب کنند.

علل توهم بیماری یا هیپوکندریا

باور: درک نادرست از احساسات فیزیکی، که با درک نادرست از نحوه عملکرد بدن مرتبط است.

خانواده و ژنتیک: افرادی که یکی از بستگان نزدیک به هیپوکندریا دارند بیشتر احتمال دارد که خودشان به این اختلال مبتلا شوند.

سابقه شخصی: افرادی که در گذشته تجربیات بدی از سلامتی داشته اند، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به ترس نامتناسب از بیمار شدن مجدد داشته باشند.

ارتباط با سایر شرایط  و نشانه ها: سایر اختلالات روانپزشکی با اختلال علائم جسمی مرتبط است. درصد بالایی از بیماران مبتلا به هیپوکندریا دارای افسردگی اساسی و مزمن ، اختلال هراس، اختلال وسواس فکری و اجباری یا اختلال اضطراب فراگیر هستند.

زمان شروع هیپوکندریا

اختلال علائم جسمی معمولا در اوایل بزرگسالی شروع می شود. ممکن است؛ در دوران نقاهت پس از یک بیماری جدی، یا پس از بیماری یا مرگ یکی از عزیزان یا دوستان نزدیک خود ظاهر شود. یک وضعیت پزشکی زمینه ای می تواند، باعث اختلال علائم جسمی شود. به عنوان مثال، کسی که مبتلا به بیماری قلبی است، ممکن است هر بار که علائمی را تجربه می کند که به طور بالقوه می تواند به بیماری قلبی او مرتبط باشد، آن را به بدترین حالت را تصور کند. برخی از عوامل دیگر عبارتند از: افزایش استرس یا قرار گرفتن بیشتر در معرض اطلاعات در مورد یک بیماری در رسانه ها. گاهی اوقات، با نزدیک شدن به سن مرگ یکی از والدین خود، به خصوص اگر مرگ والدین زودرس باشد، فرد به شدت نگران سلامتی خود می شود. روانشناسان خاطرنشان و یادآوری می کنند؛ که افراد مبتلا به این بیماری اغلب خود انتقادگر یا کمال گرا یا هر دو هستند. این افراد ممکن است؛ سلامت را به معنای فقدان کامل درد یا ناراحتی درک کنند، در حالی که برخی از دردها برای بیشتر افراد طبیعی است. مشخص شده است، که افراد مبتلا به هیپوکندریا ممکن است آستانه کمی برای درد داشته باشند و  یا ممکن است زودتر از سایر افراد متوجه احساسات درونی شوند.

درمان هیپوکندریا

پزشک شما با توجه به مراقبت های بهداشتی و نشانه های حضور اختلال و یا ترس از بیماری ممکن است به فرد توصیه کند که به یک متخصص سلامت روان مانند: روانشناس یا روانپزشک مراجعه کند. تا به فرد در مدیریت این اختلال کمک صحیح و راهنمایی درست داده شود.

برخی از این درمان ها شامل:

داروهای ضد افسردگی که به فرد مبتلا به هیپوکندریا کمک می کند کمتر احساس اضطراب و/یا افسردگی کند.

استفاده از روش های درمان شناختی رفتاری (CBT) برای صحبت از طریق ترس ها و اضطراب های خود و یادگیری راه های سالم برای مقابله و مواجه شدن با آن