رشته راهنمایی و مشاوره یکی از رشته‌های گروه علوم انسانی محسوب می شود که دروس آن بیشتر در زمینه رشد، ابعاد مختلف شخصیت آدمی و پیشگیری از مشکلات و اختلالات بخصـوص مشکلات دانش‌آموزان و نوجوانان است.
مشاوره، مشورت و دریافت کمک اطلاعاتی دربارهٔ یک موضوع است که بین مراجع (کمک‌گیرنده) و متخصص (مشاور) انجام می‌گیرد و مشاور به افراد آموزش می‌دهد که چه کنند تا دچار بحران‌های روحی نگردند و راه پیشرفت و تکامل را راحت‌تر و سریع‌تر طی کنند.
بخش دیگری از فعالیت مشاوره نیز شامل حال افرادی می‌شود که دچار بحران شده‌اند و اکنون نمی‌دانند که چگونه باید از بحران مورد نظر عبور کرده یا با آن کنار بیایند در اینجا مشاور به فرد مراجعه کننده کمک میکند تا بتواند بر بحران موجود غلبه کند.
مشاور، در مشاوره‌های خانواده، شغلی، تحصیلی، روانی، ارتباطی، عاطفی و رفتاری از مهارت‌های روانشناختی کمک می‌گیرد و یک مشاور فقط می‌کوشد مسئله انتخاب و تصمیم گیری را که کاری بسیار دشوار و گاهی دردناک است برای وی آسان سازد.
فرق مشاوره و راهنمایی در این است که یک مشاور در حل مشکل، فقط می‌تواند با همدلی و همفکری به بررسی راه حل‌ها بپردازد و راهنمایی جنبه عملی و کلی دارد، اما مشاوره جنبه تخخصصی و جزئی. راهنمایی جنبه پیشگیری، اما مشاوره جنبه درمان دارد.
خوب گوش دادن و خوب سخن گفتن دو ویژگی مهم و ضروری برای دانشجوی رشته مشاوره است. یک مشاور باید بتواند با صبر و بردباری و آرامش درونی خود، فضای مناسبی برای مراجعه کننده ایجاد کند و به او اجازه دهد که خود را تخلیه کرده و دغدغه‌های ذهنی خویش را بیان کند و یک مشاور خوب باید از مسائل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و مذهبی نیز اطلاع داشته باشد.
تفاوت مشاور و روانشناس
- مراجعین مشاورها غالباً مشکلات جدی در زندگی خود ندارند و بیشتر به دنبال حل مسألۀ سادۀ خود یا گرفتن راهنمایی هستند.
- مشاور بیشتر به مراجع کمک میکند انتخابهای مناسبی داشته باشد اما اگر مراجع در گذشته انتخابهای اشتباه متعددی داشته است نیازمند تحلیل دقیق تر و ریشه یابی مسأله توسط روانشناس است.
- مشاور کمتر به گذشته و ریشه یابی مسائل می پردازد.
- مشاور نمی تواند اختلالات روانشناختی را درمان کند و این کار بیشتر در حیطۀ شغلی روانشناس و روانپزشک است.
- عمدتاً مراجعان دو کلمه روانشناس و مشاور را به جای هم به کار می برند و بیشتر آنها چه به روانشناس مراجعه کنند چه به مشاور می گویند: «پیش مشاور می روم.» حتی گاهی خود روانشناسان و مشاوران هم این دو کلمه را به جای هم به کار می برند.
انواع مشاوره در مرکز مشاوره
- مشاوره خانواده
- مشاوره کودک
- مشاوره ازدواج
- مشاوره طلاق
- مشاوره شغلی
- مشاوره تحصیلی
- و …