ارتقاء حافظه
حافظه چیست؟
حافظه یکی از مهمترین کارکردهای ذهن انسان است. از به یاد آوردن جزئیات اساسی درباره خود تا واقعیت های دنیوی مانند آنچه برای صبحانه خوردید یا رنگ مورد علاقه شما را شامل می شود، حافظه باعث می شد تا ما اتفاقات روزمره زندگی را مانند یک سریال و توالی به خاطر آوریم. همانطور که وجود حافظه تاثیر بسیار مثبتی در زندگی ما دارد، از بین رفتن آن نیز تاثیرات بسیار منفی می تواند بر زندگی ما بگذارد.
سه فرایند در تشکیل حافظه نقش دارند که نقص در هر کدام می‌تواند به اختلال در حافظه منجر شود. نخست، فرایند توجه که مرحله‌ی مقدماتی شکل‌گیری حافظه است و بدون آن اطلاعاتی در مغز ثبت نمی‌شود. مرحله‌ی بعد رمزگردانی اطلاعات دریافت شده برای ذخیره شدن در مغز است و نهایتا در مرحله‌ی بازیابی، مغز به اطلاعات رمزگردانی شده در حافظه دست پیدا کند. خوشبختانه تکنیک های تقویت حافظه به کمک ما می‌آیند تا با بهبود این فرایندها دیگر به جای نام کلمات و افعال نگوییم «چیز»!
توانبخشی و ارتقاء حافظه
توانبخشی و ارتقاء حافظهدر زندگی مدرن امروزی تقویت حافظه به یکی از دغدغه های مهم مردم تبدیل شده است چرا که اکثر افراد ممکن است با گذشت زمان، کاهش حافظه یا ظرفیت فراخوانی ذهن خود را مشاهده و تجربه کنند.
برای بسیاری، کاهش حافظه می تواند تأثیر زیادی در زندگی آن ها داشته باشد و زندگی مستقل را برای آن ها دشوار کند، از این رو ارائه روش هایی برای بهبود حافظه می تواند برای آن ها بسیار کارآمد باشد.
امروزه با انجام برخی اقدامات ضروری می توانید روند طبیعی کاهش حافظه را که با افزایش سن همراه است، کنترل کنید. به یاد داشته باشید که ظرفیت حافظه نه تنها ثابت نیست بلکه بسیار انعطاف پذیر نیز می باشد.
انواع مختلف حافظه
- حافظه بلند مدت در مقابل حافظه کوتاه مدت
یکی از تفاوت های اساسی بین انواع مختلف حافظه، حافظه بلند مدت در مقابل حافظه کوتاه مدت است. حافظه کوتاه مدت فقط برای مدت زمان محدود، بطور معمول تنها برای چند دقیقه و گاهی اوقات فقط چند ثانیه باقی می مانند. یک نمونه از حافظه کوتاه مدت می تواند امکان به خاطرسپاری یک شماره تلفن باشد.
حافظه طولانی مدت به خاطراتی گفته می شود که برای مدت طولانی در حافظه ذخیره می شوند، اغلب به طور نامحدود. این خاطرات در مغز تثبیت و رمزگذاری می شوند و انواع مختلف حافظه در مکان های مختلف ذخیره می شوند. حافظه بلندمدت بعضی اوقات با سیستم های فن آوری مانند هارد دیسک رایانه مقایسه می شود، ذخیره سازی برای طولانی مدت فرایندی پیچیده است که هنوز کاملاً درک نشده است. حافظه طولانی مدت هم در معرض فرایند طبیعی فراموشی قرار دارند که نیازمند یادآوری منظم هستند. حافظه طولانی دسته بندی مختلفی دارد که عبارتند از: حافظه صریح، حافظه ضمنی، حافظه اپیزودیک، حافظه معنایی، حافظه رویه ای و … می شود.
- حافظه اپیزودیک
حافظه اپیزودیک یا زندگی نامه ای یا رویدادی نوعی حافظه صریح طولانی مدت است که به خاطرات و وقایع خاصی اشاره دارد. حافظه اپیزودیک هم شامل وقایع عمومی، مانند جشن تولد یا تاریخ اولین مناسبت ها است، و هم موارد خاص است که اغلب به آن خاطرات flashbulb گفته می شود، اخاطرات و وقایعی که بار عاطفی بالایی دارند مانند تیراندازی در مدرسه یا حمله تروریستی.
- حافظه رویه ای
حافظه رویه ای نوعی حافظه ضمنی طولانی مدت است که اغلب شامل فعالیت های بدنی می شود که از طریق تکرار ایجاد می شود. نمونه هایی از حافظه رویه ای مانند دوچرخه سواری، یادگیری رانندگی یا پرتاب در بیس بال است.
- حافظه توپوگرافی
حافظه توپوگرافی به حافظه ای گفته می شود که مربوط به فضا و مکان می باشد. افرادی که از جهت گیری خوبی برخوردار هستند، دارای یک حس توسعه یافته از حافظه توپوگرافی هستند، در حالی که افرادی که به راحتی گم می شوند از نوع ضعیفی از این حافظه بهرمند هستند. حافظه توپوگرافی می تواند به جهت ها و مکان ها و همچنین سرنخ های دیداری که در حافظه داریم اشاره کند.
- حافظه معنایی
حافظه معنایی نوعی حافظه صریح طولانی مدت است. معمولاً به دانش انباشته شده اشاره دارد، از اطلاعاتی مانند جدول تناوبی عناصر گرفته تا نام دوستانتان و …. حافظه معنایی غالباً به واسطه فرهنگ و تجربه، از جمله عواملی مانند خانواده، تحصیلات و شغل ایجاد می شود.
- حافظه کاری
حافظه کاری شبیه حافظه کوتاه مدت است، چون اطلاعات فقط برای مدت کوتاهی ذخیره می شود. با این تفاوت ها که حافظه کاری در حال کار می تواند اطلاعات را به گونه ای دستکاری و تفسیر کند که حافظه کوتاه مدت نمب تواند.
- خاطره اتوبیوگرافیک
حافظه اتوبیوگرافی نوعی حافظه صریح طولانی مدت است. معمولاً حافظه اپیزودیک و معنایی را شامل می شود و از آن برای به یاد آوردن و ارتباط دادن اطلاعات در مورد تجربیات شخص استفاده می شود. این می تواند شامل تجربیات خاص و همچنین حقایق و اطلاعات عمومی باشد. حافظه اتوبیوگرافی یک مؤلفه اساسی در هویت است.
تکنیک های تقویت حافظه
- ورزش را فراموش نکنید
شاید باورش برای تان سخت باشد اما وقتی ورزش می‌کنید، ذهن تان هم نرمش می‌کند. ورزش های هوازی با بهبود گردش خون در بدن، میزان اکسیژنی که به مغزتان می رسد را افزایش می دهند و از این طریق، احتمال ابتلا به اختلالاتی مثل دیابت و بیماری های قلبی-عروقی را که به ضعف حافظه منجر می شوند، کاهش می دهند.
- خواب کافی داشته باشید
خواب کافی یکی از بهترین راه هایی است که مغز و حافظه را به اوج قدرت خود می‌رساند. برای اینکه بهترین بهره را از خواب ببرید، ۷ تا ۹ ساعت بخوابید. حواستان باشد وسایل الکترونیکی را حداقل یک ساعت قبل از رفتن به رختخواب کنار بگذارید تا مغزتان هم بتواند فعالیتش را کم کند. سعی کنید کافئین و الکل مصرفی در طول روز را هم کم کنید، چون هر دو مورد، خواب‌تان را آشفته خواهند کرد.
- ذهن تان را درگیر نگه دارید
تحقیقات نشان می دهد که فعال نگه داشتن ذهن، وقتی پا به سن می‌گذاریم، احتمال زوال عقل و بروزِ اختلالات حافظه را کاهش می‌دهد.
اجتماعی بمانید، با دیگران تعامل داشته باشید، مهارت های جدیدی یاد بگیرید، بازی هایی را انجام دهید که فکرتان را به کار می‌اندازند؛ مثلا جدول حل کنید یا سودوکو بازی کنید. تعامل داشتن با دیگران و همچنان به یادگیری مطالب جدید ادامه دادن، برای سالم نگه داشتن مغز در هر سنی حیاتی است.
- ۴. مراقب استرس باشید
اضطرابِ مزمن نه تنها آدم را به هم می‌ریزد، بلکه عوارض طولانی‌مدت و مخربی هم دارد. تحقیقات نشان داده که استرس به مرور زمان سلول‌های مغز را از بین می برد و به ناحیه ای در مغز که خاطره‌های جدید را می‌سازد و خاطرات گذشته را یادآوری می کند، صدمه می زند.
- غذاهایی که می‌خورید فوق‌العاده اهمیت دارند.
تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که مصرفِ بعضی غذاها در جلوگیری از زوال حافظه تأثیر دارد. پس، مصرف روزانه‌ی سبزیجات و میوه ها را فراموش نکنید. (آووکادو یادتان نرود!) تعداد زیادی از میوه ها و سبزیجات، سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که به محافظت از سلول های حافظه کمک می‌کنند. غذاهایی که حاوی اسیدهای چرب اُمگا ۳ هستند، مثل ماهیِ تن و سالمون و غذاهای پخته شده با روغن زیتون را بیش‌تر مصرف کنید.
از مکمل‌های باکیفیت امگا ۳ در رژیم غذایی خود استفاده کنید. چای‌سبز هم گزینه ی دیگری است که با داشتن آنتی‌اکسیدان های قدرتمند از مغز در برابرِ آسیب جلوگیری می کند. از شکر و غذاهای شیرین هم اجتناب کنید.
ارتقاء حافظه در کلینیک ذهن آرا
تقویت حافظه با استفاده از بازتوانی شناختی امکانپذیر است. توانبخشی شناختی، روشی برای کمک به بیماران جهت افزایش توانایی آنها در پردازش و تفسیر اطلاعات است. همچنین با استفاده از این مساله می‌توانیم بهبود عملکرد شناختی افراد سالم را نیز داشته باشیم. بازتوانی شناختی، تلاش جهت بازگرداندن توانایی شناختی از دست رفته یا بهبود ظرفیت‌های شناختی موجود برای فرد است. توجه، تمرکز، حافظه و یادگیری، زبان گفتار، تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی، حل مساله و عملکرد اجرایی از جنبه‌های شناختی مغز به شمار می‌رود که با استفاده از بازتوانی شناختی می‌توان آنها را تقویت کرد.
برنامه‌های قلم-کاغذی، اسباب‌بازی‌های ویژه و استفاده از ابزارهای رایانه‌ای از جمله روش‌های بازتوانی شناختی به شمار می‌رود. هوش به دو قسمت توانایی‌های عمومی و چیرگی شناختی تقسیم می‌شود که چیرگی شناختی شامل سرعت پردازش و حافظه فعال است که با استفاده از بازتوانی شناختی علاوه بر اینکه سرعت پردازش و حافظه فعال را می‌توانیم، بهبود بخشیم، توانایی عمومی نیز ۱۰ تا ۱۵ درصد ظرفیت ارتقاء می‌یابد. در کلینیک ذهن آرا از درمان های شناختی کلاسیک و کامپیوتری مانند Captain’s Log، Attention gym و Memory Gym برای ارتقا توجه و تمرکز مراجعین عزیز استفاده می شود.
برای دریافت خدمات ارزیابی و تشخیص روانشناختی با کلینیک فوق تخصصی ذهن آرا تماس بگیرید.