درمان انواع فوبیا و ترس​

 تشخیص فوبیا در کلینیک ذهن آرا

تشخیص کامل در روان شناسی بالینی از جمله اختلالات مربوط به ترس و فوبیاهای مختلف و درمان آن بر عهده مشاهده، آزمون های روانشناختی (تست) و مصاحبه است که در بین آنها مصاحبه از اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف از مصاحبه تشخیصی یافتن دقیق علل و عوامل مؤثر در پیدایش اختلال و مشکل روانی در مراجع می باشد. در این رابطه مصاحبه باید بتواند کلیه مسائل و عوامل مؤثر در پیدایش اختلال را از کم اهمیت ترین تا پراهمیت ترین آنها شناسانده تا بتواند تشخیصی مناسب درارتباط با مشکل درمانجو در اختیار مصاحبه گر قرار دهد. زیرا تا زمانی که تشخیصی دقیق و درست از نوع اختلال بیمار در دست نباشد نمی توان درمان مناسبی برای وی عرضه نمود.

یک روان شناس بالینی نه تنها به مطالبی که بیمار در جلسه مصاحبه تشخیصی بیان می کند علاقه مند است، بلکه در نحوه ادای مطالب و عکس العمل های عاطفی که از خود نشان می دهد و نیز روابط عاطفی و فکری مصاحبه شونده توجه می کند. بنابراین واضح است در مصاحبه از مشاهده نیز استفاده می شود و درصورت لزوم پس از مصاحبه می توان از آزمون خاص مورد نیاز نیز استفاده کرد.

وسیله ارزیابی به جهت شناخت افراد باید پایا و معتبر باشد. پایا یعنی مثلا وقتی یک آزمون روانی چند بار بکار برده شود یافته های یکسانی را تولید کند و معتبر یعنی برای مقاصد مورد نظر مفید باشد. شیوه های ارزیابی و تشخیص روانی به سه فرایند تقسیم می شوند: مصاحبه، آزمون و مشاهده.

مصاحبه بالینی، تشخیص اختلالات روانی

مصاحبه یا ساخت دار یا بی ساخت است در مصاحبه ساخت دار کلیه سوالهای مصاحبه گر در یک برنامه مصاحبه آماده می شوند. مصاحبه گرانی که گرایش های روانکاوی دارند اغلب بر تجربه های اوان کودکی و تجربه های جنسی و رویاها تمرکز می کنند و رفتارگرایان به رویدادهای جاری که در حال حاضر ناراحت کننده است گرایش دارند.

تشخیص بیماری های روانی

طبقه بندی رسمی توسط فیلیپ پینل آغاز شد و سپس در سال ۱۸۹۶ امیل کرائپلین اولین نظام جامع طبقه بندی اختلال های روانی را بوجود آورد و سپس در سال ۱۹۵۲ نظامی بنام راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی DSM شکل گرفت و در ۱۹۶۸ طبقه بندی DSM 2 شکل گرفت و تشخیص هایی که از این نظام ناشی می شدند قویا تحت تاثیر صفات استنباطی بودند لذا افراد مختلف مشکل زیادی در تشخیص با یکدیگر داشتند و در سال ۱۹۸۰ طبقه بندی DSM 3 که در آن بجای صفات استنباطی مستقیما به توصیف رفتارها می پرداختند تنظیم شد و تعداد طبقات از کمتر از یکصد در ورژن قبلی به بیش از ۲۰۰ طبقه در DSM 3 رسید و در سال ۱۹۸۷ ۳۰ طبقه دیگر به ان اضافه شد و بنام DSM-3-R نام گرفت که در نهایت در سال ۱۹۹۴ جای خود را به DSM 4 داد که بیشتر برای تامین هماهنگی کاربرد اصطلاحات با طبقه بندی بین المللی بیماری ها و مسائل بهداشتی مربوطه ICD-10 به روی کار آمد. این روزها نسخه پنجم نظام جامع طبقه بندی اختلال های روانشناختی ارائه شده است که به صورت گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.

اعتبار ابزارهای ارزیابی تشخیص های روان شناختی

ابزارهای ارزیابی و تشخیص برای روانشناسان باید هم پایا و هم معتبر باشند پایا یعنی یافته های یکسانی را در اثر استفاده مکرر تولید می کنند و معتبر یعنی می توانند برای هدف هایی که به جهت آنها منظور شده اند بکار روند. ولی اعتبار و روایی ابزارهای روانشناختی باید به تایید برسد و با احتیاط استفاده شود.

اهمیت طبقه بندی و تشخیص اختلالات روانی

با وجود همه مشکلات در زمینه های پایایی و اعتبار و آسیب پذیر بودن تشخیص نسبت به شرایط مطلقا بدون تشخیص و طبقه بندی کاری نمی توانیم انجام دهیم، زیرا اولا دیدن به تنهایی طبقه بندی را شامل می شود مثلا زمانیکه این کلمه ها را می خوانیم بجای آگاهی از مساله تایپ یا سفید بودن صفحه مشغول خواندن کلماتیم یعنی یک طبقه بندی را قبول کرده ایم و ثانیا و از آن مهمتر اینکه بدون مجزا کردن نابهنجاری ها از یکدیگر هیچ علم و پیشرفتی در جهت شناخت نابهنجاری نمی تواند وجود داشته باشد. ما بدون تشخیص نمی توانیم دوام بیاوریم ولی بدان معنی نیست که هر تشخیصی دقیق است یا هر اصطلاح تشخیصی در DSM4 واقعا بیماری یا اختلال روانی را منعکس می کند ولی در نهایت با پیشرفت شناخت علمی به این موضوع پی خواهیم برد که کدام تشخیص ها سودمند و کدام یک نیستند و در حالیکه می دانیم سودمندی و دقت تعدادی از تشخیص ها ثابت شده است و در حال حاضر پایا و معتبر هستند.

فوبیا تا حدود بسیار زیادی قابل درمان است و افرادی که با آن‌ها درگیر هستند تا حدود زیادی به مشکل خود آگاه هستند. همین موضوع کمک می‌کند تا تشخیص بهتر انجام شود. صحبت کردن با یک روانشناس یا روانپزشک اولین قدم برای درمان فوبیایی است که پیش از این تشخیص داده شده است.

اگر فوبیا باعث ایجاد مشکلات شدید نشده باشد، دوری کردن از منبع ترس به کنترل آن کمک خواهد کرد. بسیاری از افراد مبتلا به نوع خاصی از فوبیا به دنبال درمان نیستند با وجود اینکه این ترس‌ها معمولاً قبل کنترل هستند. دوری از کردن از عوامل تحریک کننده‌ی برخی از فوبیاها ممکن نیست، این موضوع به خصوص در مورد فوبیا پیچیده صادق است. در این موارد، صحبت کردن با متخصص بهداشت روانی اولین قدم برای بهبودی خواهد بود

بسیاری از فوبیاها با درمان مناسب قابل درمان هستند. یک درمان واحد که برای همه افراد مبتلا به فوبیا موثر باشد، وجود ندارد. هر درمان باید به شیوه‌ی موثری برای هر فرد تنظیم شود تا موثر باشد.

درمان فوبیا در کلینیک ذهن آرا

فوبی ها و هراس ها با استفاده از روان درمانی و دارو درمانی یا ترکیبی از هردو درمان‌ پذیرند. پزشک، روانشناس یا روانپزشک ممکن است رفتار درمانی، دارو و یا ترکیبی از این دو را انجام دهند. هدف از درمان کم کردن ترس و اضطراب و کمک به افراد برای کنترل واکنش به عوامل ایجاد کننده‌ی فوبیا است.

رفتار درمانی شناختی

رفتار درمانی شناختی، مؤثرترین و تثبیت‌شده‌ترین راه درمان فوبیاها از طریق روان درمانی است. رفتار درمانی شناختی، افراد را در محیطی کنترل‌شده در معرض منبع ترسشان قرار می‌دهد. با این روش فرد حساسیت خود به هراس‌ها را از دست می‌دهد و اضطرابش به‌طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.

رفتار درمانی شناختی بر شناسایی و تغییر افکار غیرواقعی و غیرمنطقی و به‌چالش‌کشیدن باور‌های ناکارآمد، تمرکز می‌کند. تکنیک‌های جدید رفتار درمانی شناختی با استفاده از تکنولوژی واقعیت مجازی، افراد را در معرض ترس‌هایشان قرار می‌دهد.

برای درمان فوبیا به این روش شیوه‌های مختلفی وجود دارد:

حساسیت زدایی (Desensitization) یا درمان از راه مواجهه (exposure therapy)

این روی درمانی به افراد مبتلا به فوبیا کمک می‌کند تا پاسخ خود به منبع فوبیا را تغییر دهند. این افراد کم کم در معرض منبع ترس خود قرار می‌گیرند. برای مثال برای افراد مبتلا به ترس از پرواز ممکن است کارهای زیر انجام شود:

• در ابتدا به پرواز فکر کنند
• روان درمانگر به این افراد تصویری از هواپیما را نشان خواهد داد
• فرد به فرودگاه برده خواهد شد
• فرد در کابین آموزشی پرواز قرار خواهد گرفت
• در نهایت فرد در پرواز واقعی قرار می‌گیرد.
• درمان رفتاری – شناختی (Cognitive behavioral therapy)

دارو درمانی

داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب می‌توانند علائم روانی و جسمانی هراس‌ها را کاهش دهند. به‌طور معمول ترکیب روان‌درمانی و دارودرمانی، بیشترین میزان اثرگذاری را در درمان فوبیاها دارد.

داروهای زیر برای درمان فوبیا موثر هستند:

مسدودکننده‌های بتا

این مواد به کاهش علائم فیزیکی اضطراب که در فوبیا هم دیده می‌شوند، کمک می‌کنند. عوارض جانبی این داروها، شامل ناراحتی معده، خستگی و سردی انگشتان است.

داروهای ضد افسردگی

بازدارنده‌های جذب سروتونین (Serotonin reuptake inhibitors) معمولاً برای افرادی که به فوبیا مبتلا هستند تجویز می‌کنند. این داروها روی سطح سروتونین مغز اثر گذاشته و در نهایت باعث خلق و خو و رفتار بهتر می‌شوند. در ابتدا این داروها باعث حالت تهوع، مشکلات خواب و سردرد می‌شوند.

اگر این داروها موثر نباشند، پزشک بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز (monoamine oxidase inhibitor (MAOI)) را برای درمان اضطراب اجتماعی تجویز خواهد کرد. افرادی که این نوع از دارو را مصرف می‌کنند، مجبور به پرهیز از مصرف گروهی از غذاها هستند. عوارض جانبی شامل سرگیجه، ناراحتی معده، بی قراری، سردرد و بی‌خوابی خواهد بود.

مصرف داروهای ضد افسردگی تری سیکلیک (tricyclic antidepressant (TCA))، همچون کلومی‌پرامین (clomipramine)، به بهبود علائم فوبیا کمک خواهد کرد. عوارض جانبی اولیه شامل بی خوابی، تاری دید، یبوست، مشکلات دفع ادرار، ضربان قلب نامنظم، خشکی دهان و لرزش دست است.

مسکن‌ها (Tranquilizers)

بنزودیازپین (Benzodiazepines) مثالی از مسکن‌هایی است که برای درمان فوبیا تجویز می‌شود. این دارو ممکن است به کاهش علائم افسردگی کمک کند. افرادی با سابقه اعتیاد به الکل نباید از این داروها مصرف کنند.

در سال ۲۰۲۰ سازمان غذا و داروی آمریکا در مورد این دارو هشدار داد. مصرف این داروها منجر به وابستگی فیزیکی شده و ترک آن حتی ممکن است فرد را با خطر مرگ رو به رو کند. ترکیب این دارو با الکل، مواد مخدر و دیگر ترکیبات مشابه منجر به مرگ خواهد شد. بنابراین اجرای دقیق گفته‌های پزشک در هنگام مصرف این دارو بسیار حائز اهمیت است.

اگر شما دچار یکی از انواع فوبیا هستید، باید حتما به دنبال درمان آن باشید. غلبه بر فوبیا و هراس‌ها مشکل، اما امکان پذیر است. با درمان مناسب، یاد می‌گیرید که هراس‌های خود را کنترل کنید و انرژی‌تان را صرف پیشرفت در طول زندگی‌تان کنید.

پیدا کردن مشاور خوب و حرفه‌ای مرکز مشاوره‌ای که بهترین خدمات را در زمینه درمان فوبیا به شما ارائه دهد می‌تواند معضل بزرگی باشد. خصوصا اگر برای بار اول می‌خواهید به روان درمانگر مراجعه کنید. شما می‌توانید برای مشورت و کسب اطلاعات بیشتر درمورد مراکز مشاوره خوب در شمال و شرق تهران در این زمینه با کلینیک ذهن آرا تماس بگیرید.

این مقاله می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد: ویژگی‌های یک مرکز مشاوره خوب

ما اینجا هستیم تا شما را به بهترین متخصصین مربوط به مشکل شما را چه در مرکز مشاوره ذهن آرا و چه در کلینیک‌های دیگر ارجاع دهیم.