اوتیسم در نوزادان و کودکان، تشخیص اختلالات طیف اوتیسم
اختلال طیف اوتیسم چیست و چطور درمان می شود؟
اوتیسم در نوزادان و کودکان، تشخیص اختلالات طیف اوتیسم
اختلالات طیف اوتیسم یکی از اختلالات رشدی-عصبی است و مشخصه اصلی آن مشکل در ارتباط اجتماعی است. اصطلاح طیف نشان میدهد که علائم در افراد مختلف از نظر شدت و نوع متفاوت است. علائم اوتیسم میتوانند از حدود دو سالگی قابل مشاهده باشند؛ با این حال اغلب این تشخیص برای کودکان زیر 4 سال داده نمیشود و حتی بعضی متخصصین عقیده دارند تا ورود به مدرسه این تشخیص قطعی نخواهد بود.
بعضی از این کودکان ممکن است از همان ابتدا تاخیر رشدی داشته باشند؛ یعنی تا یک سالگی صداهایی مثل غان و غون کردن درست نکنند، ناتوان در اشاره مثل دست تکان دادن یا چیزی را با انگشت نشان دادن باشند، تا 16 ماهگی نتوانند تک کلمه بگویند ، تا 24 ماهگی جملات کوتاه نسازند و توانایی و مهارت مطلوب کلامی و اجتماعی را پس از سه سالگی نشان ندهند؛ درحالی که بعضی دیگر مانند اکثریت کودکان رشد میکنند و در مرحلههای بعدی علائم اختلال را نشان میدهند، و احتمالا آموزش و امکانات این تاخیرها را پوشش میدهند.
علائم اختلال اوتیسم
علامت اصلی این اختلال، مشکل در مهارتهای ارتباطی است. پنجاه درصد والدین پیش از 12 ماهگی، و هشتاد درصد آنها پیش از 24 ماهگی متوجه علائم میشوند. به عنوان والد، ممکن است متوجه شوید کودک شما از تماس چشمی اجتناب میکند، یا واکنشی به صدا کردن اسمش نشان نمیدهد و علاقهای به شروع ارتباط و دوست شدن به همسالانش ندارد. پس از شروع حرف زدن بعضی از این کودکان نمیتوانند مکالمههای کوتاه را ادامه دهند. کودکانی که در انتهای طیف قرار دارند ممکن است هیچ توانایی کلامیای نداشته باشند. برای کودکان اوتیستیک درک تن صدا، زبان بدن و حالات چهره دشوار است؛ بنابراین نمیتوانند احساس یا منظور دیگران را به درستی درک کنند یا ممکن است زبان بدن یا لحن نامناسبی داشته باشند.
آنها همینطور در درک کنایه، استعاره و شوخی ها مشکل خواهند داشت. به همین دلیل ممکن است علاقهای به بازی های تخیلی نداشته باشند. کودک اوتیستیک ممکن است هیچ وقت به مکعب خانه سازی به جای تلفن «الو» نگوید. اگر کودک شما خراب کاری کند، و با تشر به او بگویید «دستت درد نکنه!» او احتمالا گیج میشود که چرا برای کار نامناسبی که انجام داده تشویقش می کنید. کودکان اوتیستیک ممکن است در مهارتهایشان پسروی داشته باشند؛ مثلا ممکن است کودک یک یا دوبار بازی های تقلیدی را انجام دهد اما به جای پیشرفت درآنها، دیگر انجامشان ندهد.
علامت دیگر اختلال اوتیسم، رفتار، علایق و فعالیتهای محدود، تکراری و ثابت است. کودکان مبتلا به اوتیسم حرکات فیزیکی کلیشه ای و تکراری دارند، یا از اشیا همیشه به یک شکل استفاده می کند؛ مانند تکان دادن دست یا بدن، ایجاد صدا یا تکرار یک کلمه. گاهی اوقات ممکن است این رفتارهای تکراری آسیبزا باشند؛ مثل گاز گرفتن دست و ضربه سر.
آنها ممکن است بارها و بارها اشیا را مرتب کنند یا روی هم بچینند. رفتارهای کلامی و غیرکلامی آنها نظم وترتیب خاصی دارد و به شدت در مقابل تغییر مقاومت نشان میدهند؛ مثلا ممکن است بر یک مسیر همیشگی، یک غذای همیشگی یا یک اسباببازی پافشاری کنند. ممکن است سئوالات پی در پی و تکراری بپرسند. برای توصیف این رفتارها از اصطلاح ritualization یا آیینی سازی استفاده میشود. افراد مبتلا به اوتیسم کارها را مانند یک آیین مذهبی که قواعد، روشها و مراحل مشخص و تغییر ناپذیری دارد، انجام می دهند.
آنها واکنش افراطی یا تفریطی در مقابل محرکهای حسی نشان میدهند یا علاقهی غیر معمولی به بعضی جنبه های حسی محیط دارند. بعضی از تجربیات حسی ساده برای اغلب افراد آزاردهنده نیستند؛ مثل صداهای ریز و وزوزها، نورهای تند و رنگی، بو یا مزههای تند. اما همین تجربیات ممکن است برای کودکان اوتیستیک آزاردهنده و غیرقابل تحمل باشند، و آنها را عصبی و پرخاشگر کنند. درحالی که ممکن است به درد، گرما یا سرما بی تفاوت باشند و در مقابل بعضی اشیاء را بطور افراطی بو یا لمس کنند و به بعضی نورها یا اشیا چرخان علاقۀ بسیار شدیدی نشان دهند.
تشخیص اوتیسم
اختلال طیف اوتیسم چیزی نیست که افراد به آن مبتلا شوند یا در طول زمان به وجود بیاید. اوتیسم یک اختلال عصب شناختی است و از بدو تولد وجود داشته و هنوز علت مشخص برای ایجاد آن پیدا نشده اما تصور میشود ترکیب ژنتیک با عواملی مثل آلودگیهای محیط، تنشهایی مانند زایمان زودرس و سن والدین میتواند بر آن تاثیر گذار باشند. ممکن است علائم اوتیسم تا شروع مدرسه، یا هر زمانی که الزام های اجتماعی از توانایی های محدود فرد فراتر می روند به چشم نیاید، یا ممکن است استراتژی هایی که فرد در دوره های بعدی زندگی یاد گرفته است مشکلات را پنهان کنند.
بر أساس DSM-5، لازمه تشخیص وجود معیارهای بالا، در سنین پایین و پیش از بزرگسالی است. هیچ آزمایش یا اسکن مغزی نمیتواند اوتیسم را تشخیص دهد، با این حال تستهای روانشناختی و برنامه مشاهدات تشخیصی اوتیسم (ADOS) برای غربالگری استفاده میشوند.
پیش از تشخیص اختلال طیف اوتیسم، ارزیابی ها و آزمایشاتی مانند شنوایی،بینایی،حسی، اسکن و حتی ازمایشات ژنتیک برای اطمینان از این که علائم توسط بیماری یا اختلال دیگری ایجاد نشده باشند، انجام میشود. روانشناس متخصص کودک ارزیابی دقیقی از کودک، با توجه به مشاهدات خود، مصاحبه با والدین، سابقه خانوادگی و نتیجه تست هایی، مانند ADI–R و ADOS-Gو گارس (GARS)، انجام میدهد. .برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تستهای استاندارد تشخیص اوتیسم و انجام این تستها میتوانید با کلینیک ذهنآرا تماس بگیرید یا در جلسه آنلاین و یا تلفنی، با متخصصین مشورت کنید.
اوتیسم در سه سطح، با عملکرد بالا، نیاز به پشتیبانی قابل توجه و نیاز به پشتیبانی بسیار قابل توجه تشخیص داده میشود. هرچه سطح پایین تر باشد کودک به پشتیبانی کمتری نیاز پیدا می کند. به عنوان مثال افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم سطح یک علائم خفیف تری دارند و ممکن است نیاز به پشتیبانی کمتری داشته باشد. اختلال طیف اوتیسم ممکن است با گذر زمان تغییر یافته، بهبود یافته یا شدید تر گردد.
درمان اختلالات طیف اوتیسم
اگر فکر می کنید ممکن است فرزندتان مبتلا به اوتیسم باشد، در مورد نگرانی خود با یک روانشناس با تجربه و تخصص در اختلال اوتیسم صحبت کنید. ممکن است هر یک از ما یا فرزندانمان در این طیف قرار بگیریم.
در حقیقت اوتیسم بیماری نیست، که درمان داشته باشد. اوتیسم اختلال یا سندروم است؛ نوعی بی نظمی در عملکرد های معمول و منظم بدن است . بهترین تعریف برای اوتیسم سندروم است. سندرم به مجموعه ای از علائم و نشانه های یک بیماری یا اختلال اشاره دارد. کودکان دارای اوتیسم نیازمند پشتیبانی و مداخلات ویژه در آموزش هستند. آنها درک متفاوتی از جهان دارند؛ بنابراین نیاز به کمک بیشتری دارند تا بتوانند خود را با شرایط زندگی در میان افراد معمولی تطبیق دهند.
روشهای مختلفی مانند ABA ،TEACCH، گفتاردرمانی، کاردرمانی، دریافت دارو، مدل دنور (ESDM)، مداخله رشد ارتباط، بازی درمانی و روش سان رایز به بهبود علائم و افزایش عملکرد کودکان اوتیستیک کمک میکند.
پذیرش کودک همانگونه که هست، حمایت و دوست داشتن او و درک دیدگاهش نسبت به اطراف کلید مهمی برای بهتر شدن کیفیت زندگی والدین و فرزند است. حقیقت این است که افراد اوتیستیک آسیب پذیر هستند. همانطور که آنها تلاش میکنند مهارت های لازم برای ارتباط با دیگران و زندگی کردن میان آنها را بیاموزند، افراد معمولی هم باید برای درک واقعیت درباره آن ها تلاش کنند؛ زاویه دید و درکشان از جهان اطراف را ببینند و تفاوتهایشان را بپذیرند.
داشتن یک عضو اوتیستیک در خانواده آسان نیست و چالشهای زیادی ایجاد خواهد کرد. این چالشها ممکن است انرژی و توان شما را ببلعد. برای آسانتر شدن شرایط، شما باید سلامت خود را نیز تامین کنید. اگر درباره سلامت روان خود نگران هستید، چالش سختی را میگذرانید یا نگران مواجهه با آن هستید، متخصصان کلینیک ذهنآرا میتوانند شرایط را برای شما تسهیل کنند.