آلزایمر چیست؟

بیماری آلزایمر نوعی از اختلال عصبی است؛ که به شکل تدریجی با بالاتر رفتن سن خود را بروز می دهد. این بیماری پیشرونده باعث کوچک شدن مغز  و زوال عقلی فرد و مرگ تدریجی سلول های مغزی او می گردد. بیماری آلزایمر مهم ترین دلایل زوال عقلی است. زوال عقلی باعث کاهش تدریجی در مهارت هایی چون: فکر کردن، انجام کارهای عادی روزمره و ارتباطات اجتماعی می شود. در واقع آلزایمر بیماری است که بر عملکرد شخص در انجام کارهایش به صورت مستقل تاثیر می گذارد. حدود ۵.۸ میلیون نفر در کشور ایالات متحده آمریکا مبلا به آلزایمر هستند. که ۸۰ درصد آن ها را افراد ۷۵ سال به بالا تشکیل می دهند. طبق تحقیقات و پژوهش های انجام شده زوال عقلی در این کشور از سن ۵۵ سالگی آغاز و تا ۷۵ به اوج و بالاترین میزان خود می رسد. طبق آمار سارمان بهداشت جهانی حدود ۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان درگیر این بیماری هستند.

علائم و نشانه های اولیه آلزایمر

اولین علائم بیماری آلزایمر شامل: فراموش کردن واقایع و اتفاقات، تاخیر در مکالمات و یا چیدمان کلمات کنار هم برای ادای جملات به شکل صحیح است. با پیشرفت و گسترش بیماری، اشخاص مبتلا به بیماری آلزایمر دچار مشکلات شدید حافظه می شوند. و ممکن است؛ توانایی انجام کارهای روزمره را از دست می بدهند. داروها ی مخصوص این بیماری ممکن است؛ به طور موقت علائم این اختلال را بهبود یا کاهش دهند. دارو درمانی برخی اوقات می تواند؛ به افراد مبتلا به بیماری آلزایمر کمک کند. تا بتوانند؛ عملکرد روزانه خود را برای انجام کارهای روتین و عادی مانند قبل به حداکثر برسانند. و برای مدت زمانی یا تا سنین بیشتر استقلال شخصی خود را در انجام امور حفظ کنند. امروزه در بسیاری از مراکز و کلینیک ها درمانی برنامه ها و خدمات مختلفی با توجه شرایط و میزان پیشرفت این بیماری برای حمایت از افراد مبتلا به آلزایمر ارائه داده می شود. البته باید به این نکته اشاره کرد که هیچ درمان قطعی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد؛ اما می توان از گسترش و روند پیشرفت آن جلوگیری کرد. در بسیاری از مراحل پیشرفت این بیماری فرد مبتلا به این اختلال دچار عوارض شدید عملکرد مغز می شوند. عملکرد پایین مغز خطر اتبلا به بیماری های دیگری چون: عفونت ها، سوء تغذیه، کم آبی بدن و بیماری استخوانی را افزایش می دهد.

حافظه

همه ما ممکن است؛ هر از چند گاهی، دچار مشکلاتی مربوط به حافظه شویم. اما اختلال شدید در حافظه خصوصاً سالمندان و از دست دادن حافظه در رابطه با بیماری آلزایمر متفاوت عمل می کند. و پیشرفت آن تاثیرات به سزایی در عملکرد های عادی ما خواهد داشت. و دنیای ما را دچار تغییر می کند. نشانه های از دست دادن حافظه به این صورت است؛

• تکرار مکرر کلمات و جملات و پرسش ها
• فراموش کردن قرار های مهم و اتفاقات و رویداد های مهم در زندگی
• فراموش کردن اسامی اعضای نزدیک خانواده خود
• گم کردن اشیا و یا جا گذاشتن آن ها در مکان ها نامربوط و گم کردن مسیر ها و مکان های آشنا مانند: مسیر خانه

 تفکر، تحلیل و استدلال

اختلالی مانند آلزایمر باعث ایجاد مشکلاتی در تفکر فرد به مرور زمان می شود. این بیماری مشکلاتی در تمرکز و تحلیل و استدلال در فرد را ایجاد می کند. این تحلیل ها و تمرکز ها در موضوعات انتزاعی بیشتر خود را بروز می دهد. همچنین با تشدید شدن آن افراد در شمارش های عادی اعداد مانند: محاسبه های معمولی نیز مشکل پیدا می کنند. انجام دادن هم زمان چند کار حتی به شکل ساده برای این افراد دشوار و سخت می شود.

تصمیم گیری و قضاوت

اختلالی چون آلزایمر، باعث کاهش نسبتاً شدید توانایی تصمیم گیری و قضاوت واقع بینانه و منطق فرد نسبت به موقعیت های مختلف روزمره می شود. برای مثال: ممکن است؛ فرد در تعاملات و ارتباط اجتماعی خود، انتخاب‌های ضعیف یا نامشخصی داشته باشد. این موضوع ممکن است؛ در پوشش فرد نیز تاثیر گذار باشد.

برنامه ریزی و انجام کار های روزانه

کسانی که مبتلا به آلزایمر پیشرفته هستند اغلب از یاد می برند؛ که چگونه و چطور کارهای اساسی و معمولی روزانه خود را برنامه ریزی کنند و آن ها انجام دهند. مانند: لباس پوشیدن، حمام کردن، غذا پختن و یا حتی غذا خوردن بسیاری از افرادی در سنین بالا دچار آلزایمر شدید هستند؛ ممکن است از یاد ببرند؛ که باید در مواقع خاصی از روز ٰغذا بخورند. مانند: صبحانه خوردن یا نهار خوردن.

 آلزایمر و تغییرات در شخصیت و رفتار

تغییرات مغزی ایجاد شده توسط بیماری آلزایمر در سیستم عصبی مغز باعث تغییراتی در خلق و خو فرد مبتلا به اختلال آلزایمر می شود. این مشکلات و تغییرات در رفتار و خلق و خو شاملی مواردی چون:

• بی اعتمادی به دیگران
• افسردگی
• بی تفاوتی
• کناره گیری اجتماعی
• نوسانات خلقی
• تغییر در عادات خواب
• سرگردان
• از دست دادن مهارها
• هذیان، مانند باور به دزدیده شدن چیزی

راه های پیشگیری از آلزایمر

با این که افزایش سن بزرگ‌ترین عامل خطر زوال عقل و فراموشی است؛ شواهد و تحقیقاتی نشان می‌دهد که انجام دادن کارهایی به صورت روتین و تغییراتی در سبک زندگی به پیشگیری و کاهش اختلال آلزایمر در سنین بالا کمک می کند.

فعالیت بدنی

فعالیت بدنی منظم یکی از موثر ترین و بهترین روش های کاهش خطر ابتلا به آلزایمر است.  فعالیت بدنی و ورزش مداوم، برای قلب، گردش خون، و متعادل نگه داشتن وزن و همچنین، سلامت روانی مفید است. ممکن است؛ شروع ورزش در اوایل ممکن است برای برخی دشوار باشد. خوصوصاً برای افرادی که در طی سالینان زیاد فعالیت فیزیکی کمی داشتند. اما نباید نگران باشید، لازم نیست حتما فعایت بدنی سختی داشته باشید. تحقیقات علمی نشان داده 20 تا 30 دقیقه پیاده روی مداوم و منظم در طول روز در سلامت کلی عمومی بدن بسیار تاثیر گذار عمل کرده است. می توانید با یک پیاده روی ساده شروع کنید و به تدریج میزان و نوع فعالیت خود را بر اساس برنامه و اوصول درست ورزشی آن را افزایش دهید. در این میان دو نوع فعالیت بدنی وجود دارد، که به مرور زمان تاثیر خوبی بر سلامت جسمی و روانی افراد می گذارد. فعالیت های هوازی و فعالیت های قدرتی و تقویتی ترکیب کردن این دو به صورت تدریجی اثر بخشی بیشتری بر سلامت روان شما خواهد داشت.

تغذیه سالم

تحقیقات نشان داده؛ داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل، خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و همچنین بسیاری از بیماری های خطرناک دیگر را از جمله سرطان، دیابت نوع 2، چاقی، سکته مغزی و بیماری قلبی را کاهش می دهد. در واقع هیچ ماده، ماده مغذی یا غذایی به تنهایی نمی تواند سلامت مغز را بهبود بخشد. در عوض، خوردن طیف وسیعی از غذاهای مختلف در نسبت های مناسب است که تفاوت را ایجاد می کند. این موضوع به عنوان رژیم غذایی “متعادل” شناخته می شود. در یک رژیم غذایی متعادل، احتمال بیشتری وجود دارد، که تمام مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت مغز دریافت شود. یکی از بهترین رژیم های غذایی مناسب رژیم مدیترانه ای است که سرشار از آنتی اکسیدان ها مورد نیاز بدن و همچنین امگا ۳ است. مصرف متعادل گوشت خوب و سالم (غیر کارخانه ای و فرآوری شده مانند: کالباس و سوسیس) مصرف پروبیوتیک ها، مصرف سبزیجات تازه تاثیر به سزایی در تقویت حافظه دارد. همچنین حذف و یا کمتر مصرف کردن مواد قندی حتی میوه ها که به شکل طبیعی قند دارند؛ و کربوهیدات ها مانند: برنج، نان و پاستا که از قند ساده تشکیل شده اند کمک شایانی به سلامت جسمی و روانی بدن می کند. 

ترک سیگار و مشروبات الکی

اگر سیگار می کشید، خود را در معرض خطر بسیار بالاتری برای ابتلا به زوال عقل در آینده قرار می دهید.آسیب زیادی به گردش خون در بدن، به ویژه رگ های خونی در مغز و همچنین قلب و ریه ها وارد می کند. هیچ وقت برای ترک سیگار دیر نیست. با این حال،  ابن موضوع و عادت مخرب و آسیب زا بع بدن هر چه زودتر متوقف شود، از آسیب مغزی بیشتر جلوگیری می شود.

نکاتی برای ترک سیگار

• با پزشک عمومی یا داروساز خود در مورد راه های مختلف ترک سیگار مشورت کنید
• می توانید آن را برای خود به عنوان یک  تصمیم مهم برای تغییر جدی  سال جدید تبدیل کنید در واقع به ترک کردن سیگار به شکل یک رسیدن به یک هدف برای بهبود سلامنی خود بنگرید.

نوشیدن بیش از حد مشروبات الکی از جمله موارد بسار مهمی است؛ که خطر ابتلا به فراموشی و آلزایمر را افزایش می دهد. اگر به طور منظم الکل مصرف می کنید؛ سعی کنید این کار را در حد اعتدال و در محدوده توصیه شده انجام دهید و به مرور میزان آن را کم کنید. نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی طی سالیان متوالی آن هم به میزان زیاد باعث آسیب به سیستم گوارشی و سیستم عصبی مغز می شود. سعی کنید؛ هر هفته بیش از ۱۴ واحد الکل مصرف نکنید. این برابر است با حدود یک لیوان آبجو یا یک لیوان کوچک شراب در روز است. اگر به طور منظم بیش از این مقدار مصرف داشته باشید؛ خطر آسیب به مغز و سایر اندام های خود را افزایش می دهید و بنابراین خطر ابتلا به آلزایمر هم  افزایش پیدا می کند. اگر در ترک سیگار و مشروبات ااکلی مشکل دارید اما مسمم به ترک آن هستید که برای سلامت روان و جسم خود قدمی مثبت بردارید تا طول عمر بیشتری را برای خود تضمین کنید؛ می توانید برای راهنمایی درست با یک مشاور و روانشناس مشورت کنید. درمان آلزایمر را جدی بگیرید. یکی از بیماری های شایع در دوران کهنسالی و میانسالی آلزایمر است. آلزایمر یا فراموشی مشکلی بسیار حاد و سخت است که می تواند زندگی فرد را به سمت نابودی سوق دهد. به همین علت عموماً توصیه می ‌شود تا از راهکار هایی برای پیشگیری از بروز آلزایمر در میانسالی و کهنسالی استفاده شود. راهکار هایی برای درمان کامل آلزایمر وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان علائم و عوارض به وجود آمده در فرد را کاهش و یا درمان کرد. سعی کنید در هر سنی که احساس کردید در حال ابتلا به این درد هستید درمان آن را جدی بگیرید در غیر این صورت خود و اطرافیانتان را دچار مشکل خواهید کرد.

آلزایمر کدام حواس بدن را دچار اختلال می کند؟

حس شنوایی، حس بینایی و گاه حس بویایی در بسیاری از بیماران مبتلا به آلزایمر و در اوایل بروز بیماری دچار اختلال می شود. اختلال ممکن است بسیار زیاد و در برخی موارد بسیار ناچیز باشد اما به مرور زمان امکان پیشرفت این علائم بسیار زیاد و محتمل است در آلزایمر شدید بیشتر این حس ها دچار اختلال می شود.

مراحل بیماری آلزایمر

مرحله اول؛ زوال بسیار خفیف

در این مرحله فراموشی در حد بسیار خفیف نمایان می شود و ممکن است فرد چیز های کوچک را به فراموشی بسپارد. البته لازم به ذکر است که کاهش حافظه در اثر افزایش سن ارتباطی با آلزایمر ندارد و نباید این دو را با هم اشتباه بگیرید.

مرحله دوم؛ زوال خفیف

فرد در این مرحله با مشکلاتی بیشتر از مرحله قبلی روبرو خواهد شد که از جمله آن ها گم کردن لغات در حین صحبت کردن، عدم به خاطر آوردن نام افراد جدید، عدم توانایی در برنامه ریزی است. افرادی که در این مرحله قرار دارند وسایل شخصی خود را به کرات گم می کنند.

مرحله سوم؛ زوال متوسط

علائم بیماری آلزایمر در این مرحله کاملا مشاهده می شود. مشکلاتی که در مرحله چهارم گریبان گیر افراد می شود شامل موارد زیر است:

– مشکل داشتن در انجام محاسبات ساده
– به خاطر نیاوردن خاطرات شخصی
– بروز اختلال در حافظه کوتاه مدت

مرحله چهارم؛ زوال نسبتاً شدید

در این مرحله زوال نسبتا شدید است و فرد برای انجام کار های روزمره به کمک احتیاج دارد موارد زیر از جمله تجربیاتی است که بیماران با آن مواجه خواهند بود.

به خاطر داشته باشید که کنترل و درمان آلزایمر چندان دور از ذهن نیست پس نا امید نشوید و در ادامه با ما همراه باشید.

علائمی که در مرحله پنجم بروز می دهند شامل موارد زیر است:

– سردرگمی و گیجی شدید

– به خاطر نیاوردن مسائل جزئی حتی شماره تلفن

– عدم توانایی در پوشیدن لباس و….

مرحله پنجم؛ زوال شدید

در این مرحله بیمار به مراقب بیشتری نیاز داشته و باید تحت مراقب های حرفه ای قرار گیرد.

مرحله ششم؛ زوال بسیار شدید

آخرین مرحله آلزایمر زوال شدید است. در این مرحله با یک بیمار لاعلاج روبرو هستیم که چند قدمی با مرگ فاصله دارد. در این مرحله بیمار توانایی خود را برای واکنش به محرک های محیطی از دست می دهد.

آیا درمان آلزایمر امکان پذیر است؟

سازمان غذا و داروی آمریکا، دو نوع دارو را که شامل مهار کننده های کولین استراز و ممانتین هستند، برای درمان آلزایمر در سالمندان یا جوانان، تایید کرده است. این داروها می توانند علائم شناختی ناشی از بیماری، مانند از دست دادن حافظه، پریشانی و مشکلات موجود در زمینه تفکر و منطق را کاهش داده و درمان کنند اما بهترین راه قبل از مصرف دارو مراجعه به یک متخصص است که شما را در این امر راهنمایی کند.